Son zamanlarda Google, Ajan2Ajan veya kısaca A2A adında yeni bir açık protokolü tanıttı. Aynı anda Alibaba Cloud’un Bailian’ı da MCP’ye girişini duyurdu. A2A ve MCP’nin ne hakkında olduğuna bir göz atalım.
Bu protokolleri anlamak için, uluslar arasındaki diplomasi analojisini düşünün. Her yapay zeka aracısını kendi dili ve gelenekleri olan küçük bir ülke olarak hayal edin. Bu ‘ülkeler’, aynı binada bulunan ve iletişim kurmaya, ticaret yapmaya ve bilgi alışverişinde bulunmaya çalışan elçiliklere sahiptir.
İdeal bir senaryoda, bu uluslar dostane ilişkiler sürdürür ve açık bir dizi diplomatik kurala uyarlar, bu da sorunsuz bir şekilde etkileşim kurmalarını, anlaşmalar imzalamalarını ve bir konferans masası etrafında uluslararası projelerde işbirliği yapmalarını sağlar.
Ancak, gerçekte, her elçilik farklı protokollerle bağımsız olarak çalışır. Sonuç olarak, ‘A Ülkesi’ ile basit bir ticaret anlaşması başlatmak, hükümler, sertifikalar, çeviriler ve özel anahtarlar dahil olmak üzere çok sayıda gereksinimi yerine getirmeyi gerektirir. ‘B Ülkesi’ ve ‘C Ülkesi’ ile etkileşim, benzer prosedürleri birden çok kez tekrarlamayı gerektirir. Bu geçici, parçalanmış ve çok yönlü yaklaşım, iletişim maliyetlerini artırır ve her etkileşim ek bir ‘bilgi tarifesi’ne neden olur.
Geçmişte, yapay zeka aracıları işbirliği yapmaya çalışırken benzer zorluklarla karşılaştılar.
Örneğin, e-postalara otomatik olarak yanıt veren ve zamanlamaya yardımcı olmak için bir takvim uygulamasına entegre edilmiş bir aracınız olabilir. Bununla birlikte, bu yapay zeka varlıkları doğrudan iletişim kurmakta zorlanır, bu da bilgilerin manuel olarak kopyalanıp yapıştırılmasını veya özel olarak oluşturulmuş arayüzlere güvenilmesini gerektirir.
Sonuç olarak, yapay zeka aracıları yalıtılmış bir şekilde çalışır ve zayıf birlikte çalışabilirlik sergiler. Bu parçalanma, birden çok yapay zeka uygulaması arasında gezinmesi gereken kullanıcıları hayal kırıklığına uğratır ve yapay zeka potansiyelini sınırlar. Çoklu aracı işbirliği yoluyla gerçekleştirilebilecek karmaşık görevler, yapay olarak bireysel silolar içinde sınırlandırılır.
Bu durum, İkinci Dünya Savaşı sonrası manzarayı yansıtır; burada her yapay zeka aracısı, birleşik kurallardan yoksun ve iletişim engelleriyle karşı karşıya kalarak bağımsız olarak hareket eder. Mevcut yapay zeka ekosistemi, bir savaş sonrası çorak araziye benzer ve verilere ve işlevlere erişmek için belirli arayüzlere ve protokollere uyulmasını gerektirir. Standartların yokluğu, her yeni işbirliği ilişkisiyle ek ‘tarifeler’ uygular ve yalıtım ve kişisel çıkar ile karakterize edilen kopuk ve verimsiz bir yapay zeka ekosistemine yol açar.
Yapay zeka endüstrisi, aracılar ve harici araçlar arasında sorunsuz etkileşimi kolaylaştırmak için evrensel olarak kabul edilmiş bir protokol oluşturma olasılığını araştırıyor. Google ve Anthropic, her biri bir çözüm önererek öncüler olarak ortaya çıktı: A2A protokolü ve MCP protokolü.
A2A Protokolü
A2A protokolü, Ajan2Ajan’ın kısaltmasıdır ve yapay zeka aracıların doğrudan iletişim kurmasını ve işbirliği yapmasını sağlar.
A2A protokolünün temel amacı, farklı kökenlerden ve satıcılardan gelen aracıların birbirlerini anlamalarını ve işbirliği yapmalarını sağlamaktır, tıpkı Dünya Ticaret Örgütü’nün ticaret engellerini azaltma çabalarına benzer şekilde.
A2A’yı benimseyerek, farklı satıcılardan ve çerçevelerden gelen aracılar, ortak bir dili kullanarak iletişim kuran ve bireysel aracıların yeteneklerinin ötesinde karmaşık görevleri başarmak için sorunsuz bir şekilde işbirliği yapan bir serbest ticaret bölgesine katılabilirler.
A2A’nın nasıl çalıştığını göstermek için aşağıdaki analojileri göz önünde bulundurun:
1. Ajan = Ulusal Diplomat
Her ajan, bir ülkenin elçiliğini temsil eden bir diplomat olarak işlev görür. A2A protokolü, tek tip diplomatik görgü kurallarını ve iletişim prosedürlerini oluşturmayı amaçlar. Daha önce, ‘A Ülkesi’nden gelen diplomatlar yalnızca Fransızca iletişim kurarken, ‘B Ülkesi’nden gelenler Kiril alfabesini kullanıyordu ve ‘C Ülkesi’ antik altın yapraklı mektuplar aracılığıyla yazışma talep ediyordu. A2A protokolü, tüm katılımcıların önceden kabul edilmiş bir dilde iletişim kurabilmelerini, belgeleri aynı formatta gönderebilmelerini ve üzerinde anlaşılan sonuçları uygulayabilmelerini sağlar.
2. Ajan Kartı = Diplomatik Kimlik Bilgileri / Büyükelçinin Kartviziti
A2A çerçevesinde, her ajanın, ajanın adı, sürümü, yetenekleri ve desteklenen diller veya biçimler gibi ayrıntıları içeren bir diplomatın kartvizitine benzeyen bir ‘Ajan Kartı’ yayınlaması gerekir.
Bir diplomatın kartvizitinin rolünü ve bağlılığını tanımlamasına benzer şekilde, Ajan Kartı ajanın becerilerini, kimlik doğrulama yöntemlerini ve giriş/çıkış biçimlerini listeler. Bu, diğer diplomatların yetenekleri hızlı bir şekilde tanımlayıp anlamalarını ve iletişim engellerini en aza indirmelerini sağlar.
3. Görev = İkili veya Çok Taraflı Diplomatik Proje
Görev kavramı, A2A’nın merkezinde yer alır. Bir ajan, başka bir ajana bir görev devretmek istediğinde, bir ‘işbirliği projesi niyet mektubu’ yayınlar. Kabul edildikten sonra, her iki taraf da ilerlemeyi izlemek ve tamamlanana kadar bilgi alışverişinde bulunmak için bir Görev Kimliği kaydeder.
Diplomatik terimlerle, bir ülke bir diğerine, ‘Sınır ötesi yüksek hızlı bir demiryolu hattı inşa etmek için işbirliği yapmak istiyoruz; lütfen mühendislik ekibinizi gönderin’ diye önerebilir. Bu, başlatıcı tarafın gereksinimleri özetlediği, uzak ajanın kabul ettiği ve her iki tarafın proje boyunca düzenli olarak ilerlemeyi güncellediği bir A2A Görevini yansıtır.
Mesajlar, projenin ilk veya ara aşamalarında alışverişinde bulunulan iletişimleri temsil eder, tıpkı diplomatik kablolar, notlar ve elçi alışverişleri gibi.
4. Anında Bildirimler = Diplomatik Elçilik Bültenleri
A2A’da, bir Görev uzun vadeli ve uzun bir tamamlanma süresi gerektiren bir projeyse, uzak ajan, uzun vadeli bir altyapı projesi hakkında periyodik güncellemeler sağlayan bir ülke gibi, anında bildirimler aracılığıyla başlatıcı tarafı güncelleyebilir. Bu, eşzamansız işbirliği yeteneklerini geliştirir.
5. Kimlik Doğrulama ve Güvenlik = Diplomatik Ayrıcalıklar ve Protokoller
A2A, kurumsal düzeyde kimlik doğrulama stratejileri kullanır ve her iki iletişim kuran tarafın da kimliğe bürünmeyi veya kötü niyetli dinlemeyi önlemek için kimlik bilgilerini doğrulamalarını gerektirir. Bu mekanizma, diplomatik ayrıcalıklara ve protokollere paraleldir.
Özünde, A2A, standartlaştırılmış iletişim ve güvenliği vurgulayarak uluslararası diplomasi veya iş işbirliğinin dinamiklerini yansıtır.
MCP Protokolü
MCP protokolü veya Model Bağlam Protokolü, Anthropic tarafından Kasım 2024’te tanıtılan ve açık kaynaklı hale getirilen bir standarttır.
A2A, yapay zeka diplomatları arasındaki iletişim sürecini ele alırken, kalıcı bir zorluk devam ediyor: güvenilir bilgi kaynaklarının olmaması. En etkili diplomat veya iş yöneticisi bile, uluslararası manzara ve kaynak tahsisi hakkında doğru bilgi olmadan etkili bir şekilde çalışmak için yetersiz donanımlıdır.
Modern diplomatlar, görevlerini yerine getirmek için vize sistemleri, uluslararası ödeme sistemleri ve istihbarat veritabanları gibi harici araçlara güvenirler. Benzer şekilde, karmaşık sorumluluklar üstlenen bir ajanın çeşitli veritabanlarına, belge sistemlerine, kurumsal uygulamalara ve hatta donanım cihazlarına bağlanması gerekir.
Bu, diplomatlar için kapsamlı bir istihbarat teşkilatı kurmaya ve çalışmalarını kolaylaştırmak için onlara araçlara erişim izni vermeye benzetilebilir.
Daha önce, aracıların özel eklentiler geliştirmesi ve farklı araçlarla derinlemesine entegre olması gerekiyordu, bu da hem zahmetli hem de zaman alıcıydı. Ancak, MCP artık süreci kolaylaştırmak için kullanılabilir.
MCP, büyük dil modelleri ile harici veri kaynakları ve araçları arasındaki etkileşimleri standartlaştırır. Anthropic, MCP’yi yapay zeka uygulamaları için bir USB-C portuna benzetiyor.
USB-C, cihazlar için evrensel bir arayüz görevi görür ve şarjı ve veri aktarımını tek bir port üzerinden gerçekleştirir. MCP, yapay zeka alanında evrensel bir arayüz oluşturmayı amaçlar ve çeşitli modellerin ve harici sistemlerin her seferinde özel entegrasyon çözümleri geliştirmek yerine aynı protokolü kullanarak bağlanmalarını sağlar.
Veritabanlarına, arama motorlarına veya üçüncü taraf uygulamalarına bağlanan yapay zeka modelleri, hepsi MCP’yi destekliyorsa sorunsuz bir şekilde iletişim kurabilir.
MCP, bir istemci-sunucu mimarisi kullanır:
1. MCP Sunucusu = Konsolide İstihbarat Teşkilatı
Kuruluşlar veya bireyler, veritabanlarını, dosya sistemlerini, takvimleri ve üçüncü taraf hizmetlerini MCP Sunucularına kapsülleyebilir. Bu sunucular, MCP protokolüne uyar ve tek tip biçimlendirilmiş erişim uç noktalarını kullanıma sunar ve MCP istemci standartlarına uygun herhangi bir ajanın istek göndermesini, bilgi almasını veya işlemleri yürütmesini sağlar.
2. MCP İstemcisi = Diplomatlar Tarafından Kullanılan Terminal Ekipmanı
Bir ajan diplomatı, ‘Finansal sistemden envanter verilerini al’, ‘Bir API’ye istek gönder’ veya ‘Bir PDF belgesi al’ gibi komutlar girmelerini sağlayan özel terminal ekipmanı taşır.
MCP olmadan, çeşitli sistemlerle entegre olmak farklı erişim kodları yazmayı gerektirir, bu da hantal bir işlemdir. Ancak, MCP ile protokolü destekleyen istemciler, farklı MCP sunucuları arasında kolayca geçiş yapabilir, bilgi alabilir ve iş süreçlerini yürütebilir.
Özünde, MCP, yapay zeka aracıları ile harici kaynaklar arasında sorunsuz entegrasyonu kolaylaştırır.
A2A ve MCP Arasındaki Ayrım
A2A ve MCP arasındaki ayrımı açıklığa kavuşturmak için, devlet başkanlarının (şirketlerin Yapay Zeka Aracılarını temsil eden) küresel bir ekonomik analiz raporu üretmek gibi ulusötesi bir görevde işbirliği yapmak için bir araya geldiği varsayımsal bir uluslararası zirveyi düşünün.
Evrensel bir protokol olmadan, böyle bir toplantı neredeyse imkansız olacaktır, çünkü her temsilci farklı bir dil konuşur. Ancak, A2A protokolü ile tüm temsilciler, toplantıya girmeden önce ‘A2A Viyana Diplomatik Sözleşmesi’ni imzalarlar ve tek tip bir biçimde iletişim kurmayı, kendilerini tanımlamayı, niyetlerini belirtmeyi ve yanıt verirken önceki发言 kimliklerini belirtmeyi kabul ederler.
Bu, ‘Ajan G’nin ‘Ajan O’ya A2A formatında bir mesaj göndermesini ve ‘Ajan O’nun da buna göre yanıt vermesini sağlar. Bu, farklı şirketlerden gelen yapay zeka aracıları arasındaki engelsiz iletişimin ilk örneğini işaret ediyor.
Tartışmalar sırasında, yapay zeka temsilcilerinin verilere danışması veya analiz için araçlar kullanması gerekir. Anthropic’ten ‘Ajan A’, harici veri veya araç desteği için MCP sistemini kullanmayı önerir.
Konferans salonunun yanına bir ‘MCP eşzamanlı çeviri odası’ kurulur ve istekleri aldıktan sonra MCP aracılığıyla tek tip bir dilde yanıt verebilen uzmanlarla doldurulur.
Örneğin, ‘Ajan Q’nun hesaplamalar için bulut veritabanına erişmesi gerekir. Birini ülkeye geri göndermek yerine, X veritabanından veri için bir MCP isteği gönderir. MCP veritabanı yöneticisi isteği çevirir, sonuçları alır ve ‘Ajan Q’ya MCP dilinde yanıt verir. MCP çevirisi tanınmış bir biçimde olduğu için, ‘Ajan Q’nun alıntıladığı verileri diğer aracıların anladığı tüm süreç şeffaftır.
Rapor yazma ilerledikçe, ‘Ajan G’ ve ‘Ajan A’, katkılarını entegre etmeleri gerektiğini fark eder. ‘Ajan G’ sayısal analizde uzmanlaşırken, ‘Ajan A’ dil özetlemede üstündür.
‘Ajan G’, A2A aracılığıyla GSYİH büyüme oranı verilerini iletir ve ‘Ajan A’, MCP aracılığıyla bir Excel elektronik tablo eklentisine bağlanır, veri eğilimlerini doğrular ve özet bir paragraf ile yanıt verir.
Bu senaryoda, A2A aracılar arasındaki iletişimi kolaylaştırırken, MCP aracıların harici araçlara ve bilgilere erişmesini sağlar. Birlikte, protokoller Yapay Zeka Birleşmiş Milletleri için özel bir iletişim anlaşması oluşturur. Bu protokoller yerinde olduğunda, yapay zeka aracıları etkili bir şekilde işbirliği yapabilir ve birbirine bağlı bir yapay zeka ekosistemi oluşturabilir.
A2A, doğrudan aracı iletişimini ele alan diplomatik iletişim için özel bir hattına benzetilebilir. MCP, akıllı varlıkların harici bilgilere bağlanma sorununu ele alan eşzamanlı bir yorumlama ve kaynak paylaşım sistemine benzer.
A2A ve MCP’nin yükselişi, yapay zeka endüstrisinin rekabet yerine işbirliğine doğru evrimleştiğinin habercisidir. Sayısız yapay zeka aracısı, web siteleri gibi konuşlandırılacak, A2A aracılığıyla keşfedilecek ve iletişim kuracak ve MCP aracılığıyla kaynaklara erişecek ve bilgi paylaşacak.