Ushawishi wa Son Masayoshi Kuhusu Akili Bandia
Masayoshi Son, Mwenyekiti na Afisa Mkuu Mtendaji wa SoftBank Group, amekuwa akiongea wazi kuhusu maono yake ya ASI (Artificial Super Intelligence), akitabiri kwamba ‘AI hatimaye itafikia kiwango cha akili mara elfu kumi zaidi ya wanadamu ndani ya muongo mmoja ujao.’ Tamko hili, lililotolewa katika mikutano mbalimbali ya umma mwaka 2024, linasisitiza mwelekeo wa SoftBank unaoendelea kuongezeka na mikakati ya ujanja katika sekta ya AI.
Uwekezaji wa Kimkakati wa SoftBank Katika AI
Karibu na kipindi hiki, SoftBank imeongeza sana uwekezaji wake na mipango ya kimkakati katika uwanja wa AI.
Mnamo 2024, SoftBank Group ilifanya mfululizo wa uwekezaji mashuhuri katika kampuni zinazoendeshwa na AI. Hizi zilijumuisha kuwekeza katika kampuni ya AI startup Perplexity AI, kuongoza raundi ya uwekezaji katika kampuni ya roboti ya humanoid Skild AI, kuunda ubia wa huduma ya afya na Tempus AI huko Marekani, na kupata Graphcore, kampuni ya AI chip ya Uingereza.
Kufikia 2025, SoftBank iliongeza ushirikiano wake na OpenAI. Mwishoni mwa Machi, SoftBank ilipanua zaidi uwepo wake katika sekta ya chip ya AI kwa kutangaza ununuzi wa Ampere, kampuni ya Kimarekani ya kubuni chip, kwa dola bilioni 6.5 (takriban RMB bilioni 47).
Pamoja na hisa yake kubwa iliyopo katika Arm, hatua hizi zinaonyesha azma ya kimkakati ya SoftBank ya kuimarisha uwekezaji wake katika miundombinu ya chip ya AI.
Fursa Iliyopotea na Nvidia
Miaka sita kabla, SoftBank iliondoa hisa yake yote katika Nvidia, na hivyo kukosa ukuaji wa kulipuka wa kampuni hiyo, ambao uliishuhudia ikifikia mtaji wa soko wa dola trilioni moja. Sasa, huku kukiwa na ongezeko la sasa la AI, SoftBank inaonekana inarudi, ikiashiria azma yake ya uwezekano wa kupinga utawala wa Nvidia.
Mnamo Novemba 2024, katika mkutano wa kilele wa AI nchini Japani, mwanzilishi na Mkurugenzi Mtendaji wa Nvidia, Jensen Huang, alitoa maoni kwa hadhira, ‘Huenda usijue kwamba wakati fulani, Masa (Masayoshi Son) alikuwa mbia mkuu wa Nvidia.’ Kisha alishiriki kwa ucheshi wakati wa ‘kulia’ kwa kejeli na Son, akiongeza, ‘Ni sawa, tunaweza kulia pamoja.’
Sehemu hii inaonekana kama fursa muhimu iliyokosa kwa SoftBank, hisia ambayo Son amekiri hadharani kwa majuto.
Mnamo 2017, SoftBank ilipata hisa za Nvidia kwenye soko wazi, hatimaye ikimiliki karibu 5% ya kampuni, na kuifanya kuwa mmoja wa wanahisa wakubwa wa Nvidia. Hata hivyo, SoftBank iliuza hisa yake mwaka 2019, na hivyo kukosa kupanda kwa Nvidia hadi kilele cha mwelekeo wake wa ukuaji.
Shauku ya Son ya kuwekeza katika chipsi za AI inazidi kuwa kubwa. Katika mahojiano ya umma mnamo Oktoba 2024, alidai kuwa Nvidia ‘ilikuwa imedharauliwa.’
Katika kipindi cha miaka miwili iliyopita, SoftBank Group imekuwa ikiunda kikamilifu ushirikiano na kuwekeza katika chipsi za AI na viwanda vinavyohusiana na miundombinu ili kutekeleza maono yake ya ASI, labda ikilenga kusahihisha uangalizi wa zamani.
Son hata ameeleza sababu: kuendeleza mageuzi ya binadamu kwa kukuza maendeleo ya akili bandia bora. Anatabiri kwamba akili bandia bora (ASI) itapatikana ifikapo mwaka 2035.
Son anasisitiza kwamba ASI inatofautiana na AGI (Artificial General Intelligence) inayozungumziwa mara kwa mara zaidi. AGI inarejelea akili ya jumla inayoweza kushughulikia kazi nyingi na kuonyesha kubadilika kama binadamu, ambayo haitabadilisha sana sheria zilizopo katika jamii ya binadamu. ASI, kwa upande mwingine, itazidi sana akili ya binadamu, ikiashiria mabadiliko makubwa katika historia ya binadamu, huku roboti mahiri zinazoendeshwa na ASI zikifanya kazi mbalimbali za kimwili kwa niaba ya wanadamu.
Mkakati wa Utekelezaji wa ASI wa SoftBank
Kulingana na mpango wa SoftBank Group, kutumia ASI kunahusisha vipimo vinne muhimu:
- Chipsi za AI
- Vituo vya data vya AI
- Roboti za AI
- Nishati
Miongoni mwa hizi, chipsi za AI ndizo miundombinu msingi.
‘Arm itatoa teknolojia ya msingi kwa ASI,’ Son alisema. Aliongeza kuwa wakati Arm ni muhimu, hakuna kampuni moja inayoweza kufikia ASI peke yake. Wanachama wote wa SoftBank Group watafanya kazi pamoja ili kufikia lengo hili.
Hii inaeleza ununuzi wa SoftBank unaoongezeka wa kampuni katika sekta ya chip ya AI: kuanzia na uwekezaji wake katika Arm, ikifuatiwa na ununuzi wa Graphcore na Ampere, mkakati wa chip wa AI wa SoftBank unazidi kuwa wazi.
Anand Joshi, Mkurugenzi wa Teknolojia ya AI katika TechInsights, aliiambia 21st Century Business Herald kwamba SoftBank inalenga kuwa kiongozi wa kimataifa katika Akili Bandia ya Jumla (AGI), na shughuli zake za hivi majuzi za uwekezaji zinaonyesha azma hii.
‘Ili kutambua kikamilifu uwezo wa programu za AGI, miundombinu kamili inahitajika, inayofunika chipsi, IP, seva, CPU, vichochezi vya AI, na zaidi,’ alieleza zaidi. SoftBank inapowekeza katika semiconductors za AI, daima huzingatia maono mapana, huku hizo tatu zikiunda nyongeza kamili katika mpango huu: Arm hutoa IP ya processor kwa vituo vya data; Ampere inajenga chipsi mahususi za kituo cha data kulingana na IPs hizi; na Graphcore inazingatia utafiti na maendeleo ya chipsi za kichocheo cha AI cha kituo cha data.
Kuhusu jinsi hizo tatu zitaunda mshikamano wa biashara, Anand Joshi alibainisha, ‘Bado haijulikani kama kampuni hizo tatu zinapanga kuunganisha bidhaa zilizopo au kuzindua suluhisho mpya, lakini mchanganyiko wa hizi tatu una uwezo wa kujenga miundombinu kamili ya maombi ya AI.’
Kupitia ujumuishaji huu wima, OpenAI inaweza kutoa modeli zilizoboreshwa ili kuendeshwa kwenye usanifu huu wa kipekee, na hivyo kufikia utendakazi bora wa modeli duniani kote. ‘Wateja wa biashara watanunua uwezo huu wa seva ya AI kupitia simu za API, na mfumo wa kulipa kwa matumizi una uwezekano mkubwa wa kuunda faida kubwa kwao,’ aliongeza.
Kwa sababu SoftBank inajenga mfumo wa chip ya msingi ya AI kupitia uwekezaji na ununuzi, wengine wanaamini kuwa SoftBank inapanga kuunda mshindani anayeweza kwa Nvidia.
Changamoto na Ushindani
Hata hivyo, katika hatua hii, hii ni maono tu. Kwa upande mmoja, Nvidia imeunda handaki thabiti kulingana na zaidi ya muongo mmoja wa uwekezaji endelevu katika mifumo ikolojia ya programu kama vile CUDA. Hadi leo, chipsi za Nvidia GPU bado ndio chaguo la kwanza la tasnia kwa mafunzo ya AI. Faida hii ya kiikolojia inatoa kizuizi fulani cha ushindani upande wa ushawishi wa AI; kwa upande mwingine, ‘muungano wa kupinga Nvidia’ ambao soko linazungumzia kwa utani unaharakisha ukuaji wake. Mfano wa kawaida ni kwamba wachuuzi wa huduma za wingu wanarudia haraka chipsi za ushawishi wa AI zilizojitengenezea wenyewe kupitia ushirikiano na kampuni za kubuni chip za ASIC, na Broadcom na Marvell (Marvell Electronics) ndio wanufaika muhimu.
Kukabiliwa na mazingira yaliyopo ya ushindani, si rahisi kwa washiriki wapya kufanya mafanikio haraka, hasa kwa kuwa Graphcore na Ampere zote zilikuwa zikikabiliwa na matatizo makubwa ya kifedha wakati zilipopatikana na SoftBank, ambayo inamaanisha kwamba uwezo wa kibiashara wa makampuni hayo mawili unabakia kuboreshwa.
Kulingana na ufichuzi wa SoftBank, mapato ya uendeshaji ya Ampere yalipungua kutoka US$ milioni 152 hadi US$ milioni 16 kati ya 2022 na 2024, kupungua kwa karibu mara kumi. Kampuni inaonekana inajaribu kurejesha faida, lakini bado ilipoteza US$ milioni 581 kufikia 2024. Mali halisi na jumla ya mali pia zinaendelea kupungua kwa kiasi kikubwa.
Kulingana na taarifa za umma, Ampere hapo awali ilizingatia hesabu asili ya wingu na tangu wakati huo imepanuka katika uwanja wa hesabu bandia (AI compute). Bidhaa za kampuni hufunika aina mbalimbali za mizigo ya kazi ya wingu kutoka makali hadi kituo cha data cha wingu.
Hati zilizowasilishwa hapo awali na Graphcore zinaonyesha kuwa mauzo yake mwaka 2022 yalikuwa US$ milioni 2.7, huku hasara ikiwa US$ milioni 204.6.
Kuhusu hali ya uendeshaji, Anand Joshi aliiambia 21st Century Business Herald kwamba ingawa Arm na Ampere zilifanya vizuri, maendeleo ya Graphcore hayakuridhisha.
‘Chipsi za mwisho ni ngumu kufikia kiwango cha utendaji cha kizazi sawa cha bidhaa zilizotolewa kwa wakati mmoja, ambayo imekuwa changamoto yake kuu. Hata hivyo, Graphcore imetambua umuhimu wa kuunga mkono programu na imeanza kuwekeza katika wakusanyaji na nyanja zingine za kiufundi. Kiungo hiki ndio changamoto kuu ya kujenga miundombinu ya akili bandia na lazima ishindwe,’ aliendelea.
Kwa maoni ya Anand Joshi, kwa kulinganisha, chipsi za seva kulingana na usanifu wa Arm zimeingia sokoni na zina mfumo ikolojia wa programu uliokomaa. Hata hivyo, bidhaa hizi bado hazina uwezo wa kupanua mlalo (uwezo wa kupanua) ambao usanifu wa x86 unamiliki. ‘Ili kufanikiwa, kampuni hizi tatu zinahitaji kufanya kazi pamoja ili kuunda ramani ya programu iliyounganishwa.’
Miongoni mwao, Arm bila shaka ni mtengenezaji aliyekomaa kiasi katika suala la maendeleo. Ingawa katika maoni ya umma, bidhaa za chip kulingana na usanifu wa Arm hufunika zaidi ya 99% ya simu mahiri kwenye soko, katika miaka ya hivi karibuni, pia imekuwa ikikua haraka kwa vituo vya data, PC na maeneo mengine.
Makamu Mkuu wa Rais wa Arm na Meneja Mkuu wa Kitengo cha Biashara ya Miundombinu Mohamed Awad hivi majuzi alichapisha makala akieleza kuwa zaidi ya miaka sita iliyopita, Arm ilizindua jukwaa la Arm Neoverse kwa kizazi kijacho cha miundombinu ya wingu. Leo, utumiaji wa teknolojia ya Neoverse umefikia urefu mpya: 2025 Karibu 50% ya nguvu ya kompyuta iliyosafirishwa kwa watoa huduma wakuu wa wingu itategemea usanifu wa Arm. Watoa huduma wa wingu kubwa kama vile Amazon Web Services (AWS), Google Cloud na Microsoft Azure wote wamepitisha jukwaa la hesabu la Arm ili kujenga chipsi zao za madhumuni ya jumla.
Anand Joshi aliliambia gazeti kwamba Arm imekuwa mchezaji muhimu katika soko la kituo cha data. Kwa mfano, Amazon inakuza chip yake iliyojitengenezea yenyewe Graviton kama mbadala ya gharama nafuu kwa X86, na utendaji wake wa soko kwa sasa ni mzuri. Vile vile, mfululizo wa Amazon wa bidhaa za chip zilizojitengenezea wenyewe ‘Graviton+Inferential’ umewekwa kama mbadala wa gharama nafuu kwa suluhisho la ‘x86+Nvidia’. Nvidia pia imerekebisha usanifu wa Arm kwa chipsi zake za Grace CPU katika mfululizo wa bidhaa za Blackwell.
‘Kwa hivyo, ikiwa SoftBank, Arm, na Ampere wanaweza kutekeleza kwa mafanikio mkakati huu, Arm inatarajiwa kuwa nguvu isiyoepukika katika soko la kituo cha data,’ aliendelea.
Mkakati Mkuu wa Uwekezaji wa AI wa SoftBank
Kutokana na uwekezaji mwingi katika viwanda vinavyohusiana na AI, Shirika la SoftBank lilihitajika kueleza mkakati wake mkuu wa uwekezaji katika tasnia ya AI katika mkutano wa wawekezaji mnamo Februari mwaka huu.
Rais wa Kampuni na Mkurugenzi Mtendaji Junichi Miyakawa alichambua kuwa hii inajumuisha viwango 8: kupeleka mradi wa akili bandia wa kiwango cha biashara ‘Cristal intelligence’ kupitia ubia na OpenAI; kuunda lugha kubwa ya asili (LLM) mahsusi kwa Kijapani; kufanya kazi na Microsoft Japan kama sehemu ya muungano wa kimkakati katika uwanja wa akili bandia genereta; kuwapa wateja wa kiwango cha biashara mfumo wa Gemini wa Google Workspace; kuanzisha jukwaa la juu la Kijapani la hesabu bandia; kuanzisha vituo vya data vya AI huko Hokkaido na Osaka; kuendeleza AI-RAN na kupeleka AITRAS ili kukuza AI-RAN kutoka dhana hadi maisha; kujenga miundombinu bora ya hesabu iliyosambazwa.
Hii inamaanisha kwamba, ikikabiliwa na maono ya ASI, mpangilio wa SoftBank unashughulikia mwelekeo kamili kutoka kwa maunzi hadi programu, kutoka kwa nguvu ya kompyuta hadi mawasiliano, na kutoka kwa miundombinu hadi suluhisho.
Kwa kusema kweli, hii pia inatarajiwa kusaidia kampuni za chip za AI, ambazo kwa sasa zinaonekana kuwa dhaifu kiasi katika mchezo, kuimarisha zaidi uwezo wao.
Anand Joshi aliliambia 21st Century Business Herald kwamba safu bora ya programu ya Nvidia imeshinda wapinzani wake kwa utendaji. Ampere na Graphcore kwa sasa hawawezi kufanya vizuri kuliko Nvidia katika suala la utendakazi. ‘Lazima wazingatie jumla ya gharama ya umiliki (Jumla ya Gharama ya Umiliki) faida, au tumia uwezo wa bei/mawazo, uwiano wa utendakazi/matumizi ya nguvu kama mafanikio ya kufikia mafanikio katika ushindani wa soko.’
Alieleza zaidi kwamba kwa vile SoftBank ni mbia wa OpenAI, wanaweza kuboresha baadhi ya modeli za OpenAI kwenye majukwaa ya Arm na Graphcore. Miundo hii inaweza kuwakilisha teknolojia ya juu zaidi ya AGI na kupitisha mkakati wa kipekee wa mauzo. Hii itawapa faida ya kipekee kuhusiana na washindani wao.
‘Kwa kuongeza, naamini kwamba SoftBank itakuza marekebisho ya ramani ya teknolojia ya Arm ili kusaidia maendeleo ya Ampere na Graphcore. Kwa hivyo, tutaona kwamba ramani ya Arm ya IP itafaa kwa karibu mahitaji makubwa ya modeli ya AI yaliyopendekezwa na OpenAI,’ Anand Joshi aliendelea.
SoftBank kwa hakika inaimarisha uhusiano wake wa kibiashara na OpenAI.
Mnamo Februari mwaka huu, SoftBank ilitangaza ushirikiano wake na OpenAI kujenga ‘Crystal Intelligence,’ na Arm pia ni mwanachama muhimu. SoftBank ilieleza kuwa kama sehemu ya makubaliano na OpenAI, makampuni ya SoftBank Group, ikiwa ni pamoja na Arm na SoftBank Corporation, yatapewa kipaumbele nchini Japani kupata modeli za hivi punde na za hali ya juu zaidi zilizotengenezwa na OpenAI.
Mnamo Aprili 1, SoftBank ilitangaza uwekezaji zaidi katika OpenAI. SoftBank ilieleza kuwa OpenAI ni mshirika muhimu katika juhudi zake za kusonga mbele kuelekea ASI. Tangu Septemba 2024, kampuni hiyo imewekeza jumla ya dola bilioni 2.2 za Kimarekani katika OpenAI kupitia SoftBank Vision Fund 2. Mnamo Januari 21, SoftBank na OpenAI kwa pamoja zilitangaza mpango wa ‘Stargate’, ambao unalenga kujenga miundombinu ya AI iliyojitolea kwa OpenAI. Wakati huu, SoftBank inapanga kuwekeza hadi dola bilioni 30 za Kimarekani ndani yake, huku dola bilioni 10 nyingine zikitengwa kwa wawekezaji wa pamoja.
Bila shaka, mtazamo wa SoftBank kwa Nvidia sio kabisa hisia za ‘ushindani/uadui’ ambazo ulimwengu wa nje unaamini. Mnamo Novemba 2024, yaani, kabla na baada ya mazungumzo kati ya Jensen Huang na Masayoshi Son, Nvidia na SoftBank zilitangaza kuwa watafanya ushirikiano wa biashara. Kwa upande mmoja, SoftBank kwa sasa inahitaji kutumia chipsi za Nvidia GPU kujenga miundombinu ya kompyuta; kwa upande mwingine, Nvidia pia ina maeneo ya upelekaji katika kuongeza kasi ya mawasiliano, ambayo itasaidia kuboresha uwezo wa kiufundi wa AI-RAN katika njia ya ASI ya SoftBank.
Katika mkutano huo uliotajwa hapo juu, Huang Renxun alisema kwa hisia, ‘Nimehusika katika uwanja wa teknolojia kwa miaka mingi, nikianzia na wimbi la PC. Tasnia nzima ya kompyuta ilianza na PC, na kisha ikakua hadi kwenye Mtandao, kompyuta ya wingu, wingu la simu, na akili bandia. Masayoshi Son ndiye mtu pekee duniani ambaye amechagua (kwa usahihi) washindi (wanaowezekana) katika kila raundi na kuendeleza pamoja nao.’
Wimbi la sasa la AI linaongezeka, na uwanja wa chip ya AI pia unaongezeka, na makubwa yanaonyesha ishara za kuharakisha ushindani na ushirikiano, wakitafuta uwezo wa mnyororo wa viwanda tajiri. Haijalishi matokeo ya ‘makubaliano ya miaka kumi’ ya Masayoshi Son yatakuwa nini, inaweka msingi wa dokezo muhimu katika mzunguko mpya wa mabadiliko ya teknolojia.