Mandhari ya Kimataifa ya Nyati: Mabadiliko Yanayoendelea
Uchunguzi wa kina wa data ya Crunchbase unaonyesha mabadiliko ya kuvutia katika mandhari ya nyati duniani. Mnamo 2024, kampuni mpya 110 zilijiunga na orodha ya heshima ya Crunchbase Unicorn Board, ongezeko kubwa kutoka nyongeza 100 mwaka 2023. Ongezeko hili linaashiria uwezekano wa mabadiliko baada ya kipindi cha kudorora katika mfumo wa ikolojia wa nyati. Hata hivyo, ni muhimu kuweka muktadha wa ukuaji huu; bado ni mdogo ukilinganisha na miaka ya mlipuko ya 2021 na 2022, ambayo ilishuhudia zaidi ya nyati wapya 600 na 300 kujitokeza, mtawalia.
Thamani ya pamoja ya makampuni haya makubwa yaliyoshikiliwa kibinafsi inashangaza. Kufikia Desemba 2024, zaidi ya kampuni 1,500 kwenye Crunchbase Unicorn Board, kwa mara ya kwanza, kwa pamoja zilikuwa zimekusanya zaidi ya dola trilioni 1 katika ufadhili. Thamani yao ya pamoja inapanda juu zaidi, ikizidi dola trilioni 5. Mkusanyiko huu wa mtaji na hesabu unasisitiza ushawishi mkubwa ambao kampuni hizi zinazo katika uchumi wa dunia.
Kuongezeka kwa Nyati Kunakochochewa na AI Nchini Marekani
Marekani ilipata ongezeko kubwa la idadi ya nyati wake. Mnamo 2024, kampuni 65 mpya zenye makao yake Marekani zilifikia hadhi ya nyati, ongezeko kubwa kutoka 42 mwaka uliopita. Ukuaji huu sio wa bahati mbaya; ni matokeo ya moja kwa moja ya mkakati wa Marekani na uongozi katika uwanja unaoendelea kwa kasi wa akili bandia (Artificial Intelligence). Miundombinu thabiti ya utafiti nchini, mfumo mzuri wa ikolojia wa uanzishaji, na upatikanaji wa mtaji wa ubia vimeunda msingi mzuri wa uvumbuzi wa AI.
Kampuni kadhaa za AI zinazoleta mabadiliko ziliongeza idadi ya nyati wa Marekani. Miongoni mwa maarufu zaidi ni:
- xAI: Ilianzishwa na Elon Musk, xAI inasukuma mipaka ya ‘foundation models’, msingi kabisa wa mifumo ya hali ya juu ya AI. Thamani yake ya hivi karibuni ya dola bilioni 50 inaonyesha uwezo mkubwa ambao wawekezaji wanaona katika teknolojia yake.
- Infinite Reality: Kampuni hii inaleta mapinduzi katika uzoefu wa kuzama, ikitengeneza mazingira ya 3D ambayo yanafifisha mipaka kati ya ulimwengu wa kimwili na wa kidijitali. Thamani yake ya dola bilioni 12 inazungumzia mahitaji yanayoongezeka ya matumizi ya hali ya juu ya uhalisia pepe na uliodhabitiwa.
- Perplexity: Perplexity inafafanua upya jinsi tunavyopata habari. Injini yake ya utafutaji inayotumia AI hutoa majibu mafupi, yaliyofupishwa kwa maswali magumu, ikipinga utawala wa injini za utafutaji za jadi. Thamani yake ya dola bilioni 9 inasisitiza nguvu ya usumbufu ya mbinu yake.
- Quantinuum: Ikiwa mstari wa mbele katika kompyuta ya quantum, Quantinuum inatengeneza kizazi kijacho cha nguvu ya ukokotoaji. Huduma zake ziko tayari kuleta mapinduzi katika nyanja kuanzia ugunduzi wa dawa hadi sayansi ya vifaa. Thamani ya dola bilioni 5.3 inaangazia uwezo wa mabadiliko wa teknolojia hii changa.
- Safe Superintelligence: Kampuni hii iliyoanzishwa hivi karibuni imejitolea kujenga ‘foundation models’. Thamani yake ilifikia dola bilioni 5.
Kampuni hizi zinawakilisha sehemu ndogo tu ya uvumbuzi unaochochewa na AI unaochochea ukuaji wa nyati wa Marekani. Zinaonyesha upana na kina wa utaalamu wa Marekani katika teknolojia hii ya mabadiliko, ikijumuisha maeneo kutoka kwa utafiti wa kimsingi hadi matumizi ya vitendo.
Mandhari ya Nyati ya China: Mwenendo Tofauti
Wakati Marekani ilipata ongezeko la nyati, China, licha ya kubaki kuwa kitovu cha pili kwa ukubwa cha nyati ulimwenguni, ilishuhudia mwenendo tofauti. Idadi ya nyati wapya wa China ilipungua mwaka hadi mwaka, ikishuka kutoka 29 mwaka 2023 hadi 17 mwaka 2024. Kupungua huku kunaambatana na kupungua kwa ufadhili kwa jumla kwa kampuni za China, kuonyesha mabadiliko katika hisia za wawekezaji na uwezekano wa mbinu ya tahadhari zaidi kwa uwekaji wa mtaji wa ubia katika eneo hilo.
Licha ya kupungua, China inaendelea kutoa kampuni muhimu za nyati, haswa katika sekta za kimkakati.
- Yinwang Smart Technology: Kampuni tanzu ya kampuni kubwa ya teknolojia ya Huawei, Yinwang Smart Technology inalenga katika kutengeneza suluhisho za magari ya akili. Thamani yake ya dola bilioni 16 inafanya kuwa nyati mpya wa China mwenye thamani zaidi wa 2024, ikionyesha matarajio ya nchi katika sekta ya magari inayoendelea kwa kasi.
- Innoscience na Zhuzhou CRRC Times Semiconductor: Kampuni hizi, zote zikiwa na thamani ya karibu dola bilioni 3.2, ni wachezaji muhimu katika sekta ya semiconductor ya China. Kuibuka kwao kama nyati kunasisitiza dhamira ya taifa ya kufikia utoshelevu katika uwanja huu muhimu wa kiteknolojia.
- Moonshot AI na StepStar: Kampuni hizi zenye ‘foundation models’, zenye thamani ya dola bilioni 3.3 na dola bilioni 1.
Ukuaji Katika Mikoa Mingine: India na Singapore Zinaongezeka
Zaidi ya Marekani na China, nchi nyingine pia zilionyesha ukuaji mkubwa katika idadi yao ya nyati. India, kwa mfano, iliona idadi yake mpya ya nyati ikiruka kutoka mbili mwaka 2023 hadi sita mwaka 2024, huku kampuni zinazoibuka zikienea katika sekta za fedha na usafirishaji. Ukuaji huu unaonyesha mfumo wa ikolojia wa uanzishaji unaokua wa India na mvuto wake unaoongezeka kwa wawekezaji wa kimataifa.
Singapore pia ilipata ongezeko kubwa, ikiongeza nyati wapya watatu mwaka 2024 baada ya kutokuwa na hata mmoja mwaka uliopita. Kampuni hizi zinawakilisha sekta mbalimbali, ikiwa ni pamoja na benki, Web3, na ukusanyaji wa semiconductor, ikionyesha upana wa mandhari ya uvumbuzi ya Singapore.
Mandhari ya Nyati ya Ulaya: Utulivu Katikati ya Mabadiliko
Mandhari ya nyati ya Ulaya iliwasilisha picha mchanganyiko. Uingereza ilidumisha kasi thabiti, ikiongeza nyati wapya watano mwaka 2023 na 2024. Ufaransa pia ilishikilia imara na nyati wapya wawili kila mwaka. Hata hivyo, Ujerumani ilipata upungufu, ikishuka kutoka nyati wapya wanne mwaka 2023 hadi wawili mwaka 2024. Sekta zinazowakilishwa na nyati hawa wa Ulaya ni tofauti, kuanzia uchanganuzi na fintech hadi huduma za afya na biashara ya mtandaoni, ikionyesha uwezo mpana wa uvumbuzi wa bara hilo.
Mgawanyiko wa Kisekta: AI Inatawala, Fintech Inafuata
Nguvu inayoendesha ongezeko la nyati la 2024 bila shaka ilikuwa sekta ya akili bandia. Kategoria hii inajumuisha kampuni mbalimbali, ikiwa ni pamoja na zile zinazolenga:
- Foundation Models: Hizi ndizo mifumo ya msingi ya AI ambayo huwezesha matumizi mbalimbali.
- Miundombinu ya AI: Hii inajumuisha vifaa na programu zinazounga mkono maendeleo na uwekaji wa suluhisho za AI.
- Usimbaji: Zana zinazotumia AI zinabadilisha jinsi programu inavyotengenezwa, ikiongeza ufanisi na tija.
Fintech, mwigizaji thabiti katika mandhari ya nyati, iliibuka kama sekta ya pili kwa ukubwa, huku kampuni 12 mpya zikifikia hesabu za dola bilioni. Kampuni hizi zinasumbua huduma za jadi za kifedha, zikitoa suluhisho za kibunifu katika:
- Benki: Benki za kidijitali zinapinga wachezaji waliopo na huduma zinazofaa zaidi kwa watumiaji na zenye ufanisi.
- Malipo: Mifumo mipya ya malipo inarahisisha miamala na kupanua upatikanaji wa huduma za kifedha.
- Mikopo: Miundo ya ubunifu ya ukadiriaji wa mikopo inafanya ukopeshaji kupatikana zaidi na kujumuisha.
- Usimamizi wa Mali: Mifumo inayotumia AI inatoa ushauri wa uwekezaji wa kibinafsi na usimamizi wa kwingineko.
Huduma za afya na teknolojia ya viumbe zilifuata kwa karibu, huku nyati wapya tisa wakiibuka katika sekta hii muhimu. Kampuni hizi zinatumia teknolojia kuboresha huduma kwa wagonjwa, kuharakisha ugunduzi wa dawa, na kutengeneza vifaa vya matibabu vya kibunifu.
Sekta nyingine ambazo zilichangia kwa kiasi kikubwa idadi ya nyati ni pamoja na:
- Nishati: Nyati wapya wanane walilenga nishati mbadala, uhifadhi wa nishati, na ufanisi wa nishati.
- Web3: Nyati wapya wanane wakichunguza uwezekano wa teknolojia ya blockchain na matumizi yaliyogatuliwa.
- Huduma za Kitaalamu: Nyati wapya saba wakitoa suluhisho za kibunifu katika uchanganuzi wa biashara, teknolojia ya sheria, na usimamizi wa mnyororo wa ugavi.
- Roboti: Nyati wapya sita wakitengeneza roboti kwa matumizi mbalimbali, kutoka kwa utengenezaji hadi vifaa.
- Usalama wa Mtandao: Nyati wapya sita wakishughulikia hitaji linaloongezeka la suluhisho thabiti za usalama wa mtandao katika ulimwengu unaozidi kuunganishwa.
Uchunguzi muhimu ni ushawishi mkubwa wa AI katika sekta nyingi kati ya hizi. AI haiko tu katika sekta moja; inakuwa msingi wa uvumbuzi katika biashara mbalimbali. Hii inasisitiza uwezo wa mabadiliko wa AI na uwezo wake wa kuunda upya viwanda na kuunda fursa mpya za kiuchumi.
Kuongezeka kwa Nyati wa Hatua za Awali: Ishara ya Ukuaji wa Haraka
Mwenendo muhimu mwaka 2024 ulikuwa kasi ya haraka ambayo kampuni za hatua za awali zilifikia hadhi ya nyati. Uchambuzi wa Crunchbase News ulifichua kuwa kampuni 39 za uanzishaji zilifikia hesabu ya dola bilioni katika awamu za ufadhili za mbegu, Series A, au Series B, zikiwakilisha ongezeko la ajabu la 70% ikilinganishwa na 2023. Hii inaashiria kiwango cha juu cha imani ya wawekezaji katika ubia wa hatua za awali na nia ya kuweka dau kubwa kwa kampuni zenye uwezo wa usumbufu.
Idadi kubwa ya nyati wapya wa 2024, 59 kwa jumla, walikuwa wachanga, wakiwa wameanzishwa miaka mitano au chini kabla ya kufikia hesabu zao za dola bilioni. Nyingine 33 zilikuwa kati ya miaka sita na kumi, huku 18 zikiwa kampuni zilizoanzishwa zaidi ambazo zilichukua zaidi ya muongo mmoja kufikia hadhi ya nyati. Usambazaji huu unaangazia njia mbalimbali za kufikia mafanikio ya nyati, huku baadhi ya kampuni zikipata ukuaji wa haraka huku nyingine zikichukua mbinu ya taratibu zaidi. Kuenea kwa nyati wachanga, hata hivyo, kunaonyesha mfumo wa ikolojia wa uanzishaji wenye nguvu na wa kasi ambapo uvumbuzi unathawabishwa haraka.