Unia Europejska (UE) podejmuje znaczące kroki, aby dogonić światowy wyścig w dziedzinie sztucznej inteligencji (AI), formalnie uruchamiając Plan Działania na rzecz Kontynentu AI (AI Continent Action Plan). Kluczowym elementem tej strategii są znaczące inwestycje w tworzenie dedykowanej, wielkoskalowej infrastruktury obliczeniowej. Ambitny plan Komisji Europejskiej przewiduje utworzenie do pięciu ‘gigafabryk AI’. Te obiekty mają zapewnić ogromną moc obliczeniową niezbędną do trenowania zaawansowanych modeli AI w Europie, mając na celu zniwelowanie luki w możliwościach, która obecnie istnieje w stosunku do Stanów Zjednoczonych i Chin.
Inwestycja w infrastrukturę jest postrzegana jako kluczowy element szerszych wysiłków UE zmierzających do przyspieszenia rozwoju i wdrażania technologii AI, obszarów, w których pozostaje w tyle za swoimi globalnymi konkurentami, szczególnie od przełomowej premiery ChatGPT od OpenAI w 2022 roku.
Napędzanie rozwoju AI w Europie
Plan Działania na rzecz Kontynentu AI (AI Continent Action Plan) przedstawia kompleksowe, dwutorowe podejście do wzmocnienia infrastruktury obliczeniowej UE.
- Pierwszy element obejmuje modernizację istniejących superkomputerów zarządzanych przez Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie w dziedzinie Wysokowydajnych Obliczeń (EuroHPC).
- Drugi element to budowa nowych systemów skoncentrowanych na AI, aby stworzyć solidną sieć co najmniej 13 ‘Fabryk AI’. Te obiekty mają służyć różnorodnym użytkownikom, od startupów i badaczy po ugruntowane branże. Lokalizacje dla tych Fabryk AI zostały już ogłoszone na całym kontynencie, z wstępnymi wyborami i dalszymi lokalizacjami planowanymi w krajach takich jak Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania i Polska.
Oprócz modernizacji i rozbudowy istniejącej infrastruktury, UE planuje również bardziej ambitne utworzenie do pięciu zupełnie nowych ‘gigafabryk AI’. Te centra stanowią znaczący skok w skali, postrzegany jako unikalne partnerstwa publiczno-prywatne, które będą mieścić ogromną moc obliczeniową i powiązane centra danych. Komisja Europejska opisała tę koncepcję jako zbliżoną do CERN dla AI, podkreślając otwarte i oparte na współpracy środowisko, które sprzyja innowacjom i wymianie wiedzy.
Według raportu w Wall Street Journal, te gigafabryki AI mogłyby ostatecznie zawierać około 100 000 najnowszych chipów AI. Liczba ta jest około cztery razy większa niż liczba zainstalowana w Fabrykach AI, które są obecnie tworzone, co podkreśla zamierzoną skalę do trenowania wyjątkowo złożonych modeli podstawowych w Europie.
Finansowe fundamenty i usprawniony rozwój
Realizacja tej ambitnej wizji sprzętowej wymaga nie tylko znaczącego wsparcia finansowego, ale także usprawnionych procesów w celu ułatwienia szybkiego rozwoju i wdrażania. UE polega na swojej inicjatywie InvestAI, która została uruchomiona w lutym 2025 roku. Celem tej inicjatywy jest zmobilizowanie łącznie 200 miliardów euro na inwestycje w AI w ciągu pięciu lat, łącząc 50 miliardów euro funduszy publicznych z celem 150 miliardów euro z sektora prywatnego.
Określona część finansowania publicznego, wynosząca 20 miliardów euro, została przeznaczona na pomoc w utworzeniu gigafabryk AI, jak szczegółowo opisano w planie Komisji Europejskiej. Uznając potencjalne przeszkody w budowie, które mogłyby utrudnić postęp, Komisja zaproponowała również ‘Ustawę o rozwoju chmury i AI’ (Cloud and AI Development Act), dla której konsultacje publiczne były otwarte do 4 czerwca 2025 roku. Ta ustawa ma na celu rozwiązanie problemów wąskich gardeł w zakresie pozwoleń na centra danych poprzez potencjalne przyspieszenie zrównoważonych projektów. Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie w dziedzinie Wysokowydajnych Obliczeń (EuroHPC) uruchomiło również specjalne zaproszenie do wyrażenia zainteresowania dla Gigafabryk wraz z ogłoszeniem Planu Działania, co dodatkowo dowodzi zaangażowania w realizację tej ambitnej wizji.
Inwestycja w infrastrukturę służy jako podstawa szerszej strategii przedstawionej w Planie Działania na rzecz Kontynentu AI (AI Continent Action Plan). Kluczowe uzupełniające elementy obejmują:
- Poprawę dostępu do danych poprzez nadchodzącą ‘Strategię Unii Danych’ (Data Union Strategy).
- Utworzenie wyspecjalizowanych ‘laboratoriów danych’.
- Napędzanie przyjęcia AI w europejskich gałęziach przemysłu.
Obecnie tylko 13,5% firm w UE aktywnie korzysta z technologii AI. ‘Strategia Zastosowania AI’ (Apply AI Strategy), która również była przedmiotem konsultacji publicznych do 4 czerwca 2025 roku, ma na celu zintegrowanie AI ze strategicznymi obszarami, takimi jak opieka zdrowotna i usługi publiczne. Integracja ta wykorzysta nowe Fabryki AI i istniejące Europejskie Centra Innowacji Cyfrowej (EDIH). Kolejnym głównym filarem strategii jest przyciąganie i rozwijanie talentów poprzez ukierunkowane inicjatywy rekrutacyjne i specjalistyczne programy szkoleniowe, zapewniając, że Europa ma wykwalifikowaną siłę roboczą niezbędną do przewodzenia w erze AI.
Równoważenie innowacji z odpowiedzialnymi regulacjami
Ten skoordynowany nacisk na rozwój AI odbywa się równolegle z wdrożeniem unijnej ustawy o AI (EU AI Act), opartego na ryzyku ram regulacyjnych, które weszły w życie 1 sierpnia 2024 roku. Komisja Europejska planuje utworzyć ‘Punkt Obsługi Ustawy o AI’ (AI Act Service Desk), aby zapewnić wskazówki i wsparcie firmom poruszającym się po tych nowych przepisach. Komisja ułatwia również opracowywanie kodeksów postępowania, aby pomóc firmom w przestrzeganiu zasad, starając się osiągnąć delikatną równowagę między stymulowaniem innowacji a zapewnieniem odpowiedzialnego zarządzania.
Sukces planu gigafabryki AI prawdopodobnie będzie zależał od zabezpieczenia docelowych inwestycji prywatnych i poruszania się po nieodłącznych złożonościach wielkoskalowych projektów infrastrukturalnych w wielu państwach członkowskich. Projekty te wymagają starannej koordynacji, przestrzegania przepisów ochrony środowiska i skutecznej współpracy między podmiotami publicznymi i prywatnymi.
Ambitna strategia UE w zakresie AI jest dowodem jej zaangażowania w odgrywanie wiodącej roli w globalnym krajobrazie AI. Inwestując w najnowocześniejszą infrastrukturę, wspierając innowacje i promując odpowiedzialny rozwój AI, UE ma na celu stworzenie kwitnącego ekosystemu AI, który przynosi korzyści jej obywatelom, firmom i społeczeństwu jako całości.
Plan Działania na rzecz Kontynentu AI obejmuje wieloaspektową strategię, która wykracza poza zwykły rozwój infrastruktury. Uznaje krytyczne znaczenie dostępności danych, pozyskiwania talentów i kwestii etycznych związanych z AI.
‘Strategia Unii Danych’ ma na celu odblokowanie ogromnego potencjału europejskich danych poprzez stworzenie wspólnej przestrzeni danych, która ułatwia bezpieczne i bezproblemowe udostępnianie danych w różnych branżach i państwach członkowskich. Umożliwi to twórcom AI trenowanie dokładniejszych i skuteczniejszych modeli AI. Wyspecjalizowane ‘laboratoria danych’ zapewnią badaczom i firmom dostęp do zaawansowanych narzędzi analitycznych i wiedzy specjalistycznej, umożliwiając im wydobywanie cennych spostrzeżeń z danych i napędzanie innowacji.
‘Strategia Zastosowania AI’ uznaje, że prawdziwy potencjał AI można zrealizować tylko wtedy, gdy zostanie ona powszechnie przyjęta w różnych sektorach gospodarki. Strategia koncentruje się na promowaniu przyjęcia AI w strategicznych obszarach, takich jak opieka zdrowotna, usługi publiczne, produkcja i rolnictwo. Obejmuje to zapewnienie firmom zasobów i wsparcia potrzebnych do integracji AI z ich działalnością, w tym dostęp do finansowania, szkoleń i pomocy technicznej. Europejskie Centra Innowacji Cyfrowej (EDIH) odegrają kluczową rolę w tych wysiłkach, zapewniając firmom kompleksowe usługi związane z AI.
Uznając, że wykwalifikowana siła robocza jest niezbędna do napędzania innowacji w AI, UE również intensywnie inwestuje w rozwój talentów. Obejmuje to inicjatywy mające na celu przyciągnięcie najlepszych talentów AI z całego świata, a także programy szkoleniowe i doskonalące umiejętności europejskich pracowników w dziedzinach związanych z AI. UE promuje również edukację w zakresie AI w szkołach i na uniwersytetach, zapewniając, że przyszłe pokolenia mają umiejętności potrzebne do rozwoju w erze AI.
Zaangażowanie UE w odpowiedzialny rozwój AI znajduje odzwierciedlenie w jej ustawie o AI, która ma na celu złagodzenie ryzyka związanego z AI przy jednoczesnym wspieraniu innowacji. Ustawa o AI ustanawia oparte na ryzyku ramy regulacji AI, z bardziej rygorystycznymi zasadami dla systemów AI, które stanowią wysokie ryzyko dla praw podstawowych i bezpieczeństwa. Ustawa promuje również przejrzystość i odpowiedzialność w rozwoju AI, wymagając, aby systemy AI były wytłumaczalne i poddawane audytowi.
‘Punkt Obsługi Ustawy o AI’ zapewni firmom wskazówki i wsparcie w przestrzeganiu ustawy o AI, zapewniając, że mogą rozwijać i wdrażać systemy AI w sposób odpowiedzialny i etyczny. Opracowanie kodeksów postępowania dodatkowo wyjaśni wymagania ustawy o AI i zapewni firmom praktyczne wskazówki dotyczące ich wdrażania.
Strategia UE w zakresie AI nie jest pozbawiona wyzwań. Zabezpieczenie niezbędnego finansowania dla gigafabryk AI i innych inicjatyw będzie wymagało wspólnych wysiłków zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego. Przezwyciężenie przeszkód regulacyjnych związanych z wielkoskalowymi projektami infrastrukturalnymi również będzie kluczowe. Zapewnienie, że AI jest rozwijana i wdrażana w sposób odpowiedzialny i etyczny, będzie wymagało ciągłego dialogu i współpracy między zainteresowanymi stronami.
Pomimo tych wyzwań strategia UE w zakresie AI stanowi odważną i ambitną wizję przyszłości. Inwestując w najnowocześniejszą infrastrukturę, wspierając innowacje, promując odpowiedzialny rozwój AI i zajmując się kwestiami etycznymi związanymi z AI, UE ma na celu pozycjonowanie się jako światowy lider w erze AI. Przyniesie to korzyści nie tylko jej własnym obywatelom i firmom, ale także przyczyni się do rozwoju technologii AI, które są bezpieczne, niezawodne i korzystne dla ludzkości jako całości.
Realizacja planu gigafabryki AI zależy w znacznym stopniu od zabezpieczenia docelowych inwestycji prywatnych i pomyślnego poruszania się po złożonościach związanych z wielkoskalowymi projektami infrastrukturalnymi obejmującymi wiele państw członkowskich. Te przedsięwzięcia wymagają starannej koordynacji, ścisłego przestrzegania środków ochrony środowiska i skutecznej współpracy między podmiotami publicznymi i prywatnymi w celu zapewnienia pomyślnej realizacji i długoterminowej zrównoważoności. Zaangażowanie UE we wspieranie solidnego ekosystemu AI podkreśla jej poświęcenie innowacjom, wzrostowi gospodarczemu i dobrobytowi społecznemu w erze cyfrowej.
Odpowiedzialnie i strategicznie wykorzystując technologie AI, UE ma na celu odblokowanie nowych możliwości dla swoich obywateli, firm i badaczy, jednocześnie chroniąc prawa podstawowe i zasady etyczne. Plan Działania na rzecz Kontynentu AI służy jako kompleksowa mapa drogowa do osiągnięcia tej wizji, podkreślając proaktywne podejście UE do kształtowania przyszłości AI i zapewnienia, że pozostanie ona siłą dobra na świecie.
Ponadto nacisk UE na promowanie przyjęcia AI w różnych sektorach odzwierciedla jej zrozumienie, że transformacyjny potencjał AI wykracza daleko poza branżę technologiczną. Integrując AI z opieką zdrowotną, usługami publicznymi, produkcją i rolnictwem, UE ma na celu poprawę wydajności, zwiększenie produktywności i stworzenie nowej wartości dla swoich obywateli i firm. To przekrojowe podejście podkreśla zaangażowanie UE w wykorzystanie mocy AI do rozwiązywania palących problemów społecznych i napędzania zrównoważonego wzrostu gospodarczego.
Nacisk na rozwój talentów w Planie Działania na rzecz Kontynentu AI również demonstruje uznanie przez UE, że kapitał ludzki jest niezbędny do osiągnięcia sukcesu w erze AI. Inwestując w edukację, szkolenia i rozwój umiejętności, UE ma na celu wyposażenie swojej siły roboczej w wiedzę i umiejętności potrzebne do rozwoju w gospodarce opartej na AI. Obejmuje to wspieranie kultury uczenia się przez całe życie i zapewnianie pracownikom możliwości doskonalenia i przekwalifikowywania się przez całą karierę. Rozwijając wykwalifikowaną i elastyczną siłę roboczą, UE może zapewnić, że jej obywatele są dobrze przygotowani do wykorzystania możliwości stworzonych przez AI.
Zaangażowanie UE w odpowiedzialny rozwój AI jest dodatkowo podkreślone przez jej proaktywne podejście do rozwiązywania etycznych i społecznych implikacji AI. Ustawa o AI stanowi pionierski wysiłek zmierzający do ustanowienia kompleksowych ram regulacyjnych dla AI, które promują przejrzystość, odpowiedzialność i sprawiedliwość. Ustanawiając jasne zasady dotyczące rozwoju i wdrażania AI, UE ma na celu złagodzenie ryzyka związanego z AI przy jednoczesnym wspieraniu innowacji i zapewnieniu, że AI jest wykorzystywana w sposób, który przynosi korzyści społeczeństwu jako całości. To zaangażowanie w etyczny rozwój AI odzwierciedla wartości UE, takie jak godność ludzka, prawa podstawowe i sprawiedliwość społeczna.
Podsumowując, strategia UE w zakresie AI stanowi odważną i ambitną wizję przyszłości. Inwestując w infrastrukturę, wspierając innowacje, promując odpowiedzialny rozwój AI i zajmując się kwestiami etycznymi związanymi z AI, UE ma na celu pozycjonowanie się jako światowy lider w erze AI. Przyniesie to korzyści nie tylko jej własnym obywatelom i firmom, ale także przyczyni się do rozwoju technologii AI, które są bezpieczne, niezawodne i korzystne dla ludzkości jako całości. Plan Działania na rzecz Kontynentu AI zapewnia kompleksowe ramy dla osiągnięcia tej wizji, podkreślając zaangażowanie UE w kształtowanie przyszłości AI i zapewnienie, że pozostanie ona siłą dobra na świecie.