Nvidia चे CEO, Jensen Huang यांनी अमेरिकेच्या सरकारनं चीनला प्रगत आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) चिप्सच्या निर्यातीवर घातलेल्या निर्बंधांच्या उपयुक्ततेबद्दल तीव्र नापसंती व्यक्त केली आहे. बायडन प्रशासनाच्या अंतर्गत सुरू करण्यात आलेल्या या उपायांमुळे अनपेक्षितपणे चीनच्या देशांतर्गत AI उद्योगाच्या वाढीला चालना मिळाली आहे. या निर्बंधामुळे Nvidia च्या आर्थिक कामगिरीवर नकारात्मक परिणाम झाला आहे, असंही त्यांचं म्हणणं आहे.
धोरणाचे अनपेक्षित परिणाम
तैवानमधील एका कार्यक्रमात बोलताना Huang यांनी सांगितले की, निर्यातीवर नियंत्रण ठेवण्याचा उद्देश चीनच्या AI प्रगतीला कमी करण्याचा होता, पण त्याचे विपरीत परिणाम झाले आहेत. चीनमधील Nvidia च्या बाजारातील हिश्श्यात झालेल्या लक्षणीय बदलाकडे त्यांनी लक्ष वेधले. ते म्हणाले, "सुमारे चार वर्षांपूर्वी चीनमध्ये Nvidia चा बाजार हिस्सा जवळपास 95% होता. आज तो फक्त 50% आहे. उर्वरित हिस्सा चिनी तंत्रज्ञानाने निर्माण केला आहे." यावरून असे दिसून येते की निर्बंधांमुळे चिनी कंपन्यांना स्वतःची AI चिप तंत्रज्ञान विकसित करण्यास प्रोत्साहन मिळाले आहे, ज्यामुळे अमेरिकन पुरवठादारांवरील त्यांचे अवलंबित्व कमी झाले आहे.
Huang यांनी Nvidia साठी असलेल्या आर्थिक परिणामांवरही प्रकाश टाकला, निर्यात नियमांनुसार कमी प्रगत चिप्स विकाव्या लागल्या. या बदलामुळे सरासरी विक्री किंमत कमी झाली आहे आणि परिणामी अमेरिकन सरकारसाठी कर महसूल घटला आहे. चीनच्या AI संशोधन प्रयत्नांना रोखण्यात हे धोरण अयशस्वी ठरले आहे, असं त्यांनी स्पष्ट केले. त्याऐवजी, चिनी संशोधकांनी नविनता शोधली आणि स्वतःचे तांत्रिक उपाय विकसित केले, ज्यामुळे निर्यात नियंत्रणाचा प्रभाव कमी झाला.
निर्बंधांदरम्यान चीनचा तांत्रिक विकास
अमेरिकेकडून लादलेल्या निर्बंधांमुळे चिनी कंपन्यांच्या लवचिकतेचे आणि कल्पकतेचे Huang यांनी कौतुक केले. चिनी AI संशोधक त्यांचे कार्य चालू ठेवत आहेत आणि त्यांचे मूळ तंत्रज्ञान विकसित करत आहेत, असं त्यांनी नमूद केलं. Nvidia च्या उत्पादनांपर्यंत पोहोच नाकारल्यास, ते स्वतःच्या नविनतेतून किंवा उपलब्ध असलेल्या "दुसऱ्या सर्वोत्तम" पर्यायांचा वापर करून पर्याय शोधत आहेत, असंही ते म्हणाले.
Huang यांनी चिनी कंपन्यांच्या प्रतिभा आणि दृढनिश्चयाची प्रशंसा केली. त्यांनी नमूद केले की निर्यात नियंत्रण आणि मजबूत सरकारी पाठिंब्यामुळे त्यांच्या तांत्रिक विकासाला प्रोत्साहन मिळाले आहे. थोडक्यात, हे धोरण "अपयश" ठरले आहे, असं ते म्हणाले. कारण या धोरणाने चिनी तंत्रज्ञान क्षेत्रात नविनता आणि आत्मनिर्भरतेचे वातावरण तयार केले आहे.
चिनी AI लीडर्सची ओळख
या CEO ने काही विशिष्ट चिनी कंपन्यांचे, जसे की Hangzhou DeepSeek Artificial Intelligence Basic Technology Research Co Ltd (DeepSeek) आणि Huawei Technologies Co Ltd, AI क्षेत्रात दिलेल्या योगदानाबद्दल कौतुक केले. Huang यांनी DeepSeek च्या कार्यावर जोर दिला आणि सांगितले की हे Nvidia च्या तंत्रज्ञानासाठी उपयुक्त आहे.
विशेषतः, Huang यांनी DeepSeek च्या "तर्क मॉडेल" (reasoning model) वर जोर दिला, जे मशीनला विचार करण्यास, तर्क करण्यास, योजना बनविण्यास आणि वाचण्यास मदत करते. Huang यांनी या मॉडेलला "AI इन्फ्रास्ट्रक्चरसाठी अविश्वसनीय" असं संबोधले. या तंत्रज्ञानाला ओपन-सोर्स केल्यामुळे जगभरातील विकासकांना DeepSeek च्या प्रगतीचा वापर करून त्यावर नवीन गोष्टी तयार करण्याची संधी मिळाली आहे, ज्यामुळे संगणकीय गरजा मोठ्या प्रमाणात वाढल्या आहेत.
Huang यांनी Huawei ला जगातील "सर्वात मोठी आणि प्रभावी" तंत्रज्ञान कंपनी म्हणून ओळखले. त्यांनी त्यांच्या जलद नविनतेची प्रशंसा केली आणि AI इन्फ्रास्ट्रक्चरच्या अद्वितीय फायद्यांवर प्रकाश टाकला, जिथे अनेक चिप्स एकत्र करून मर्यादांवर मात करता येते, जसे की सेलफोनमध्ये शक्य नसते.
AI इन्फ्रास्ट्रक्चरचा फायदा
Huang यांचा असा विश्वास आहे की चीनकडे विपुल ऊर्जा आणि जमीन असल्याने कमी प्रगत चिप्स वापरून AI इन्फ्रास्ट्रक्चर विकसित करण्याची चांगली संधी आहे. त्यामुळे चीनमध्ये Nvidia च्या H20 चिप्सवर घातलेला US चा प्रतिबंध प्रभावी नाही, असं त्यांना वाटतं.
त्यांनी भाकीत केले की "चिनी लोक Huawei आणि इतरांकडून अधिक चिप्स खरेदी करतील, कारण ही टेक्नॉलॉजी पुरवणारे आम्ही एकमेव नाही आहोत. इतर अनेकजण ते करण्यास उत्सुक आहेत." या स्पर्धेमुळे निर्यात नियंत्रणे केवळ इतर खेळाडूंकडे व्यवसाय वळवत आहेत, चीनच्या AI विकासाला मुळातून रोखत नाहीत, असं दिसून येतं.
Huang यांनी आशा व्यक्त केली की Nvidia चीनमधील आपला बाजार हिस्सा परत मिळवू शकेल, जर धोरणात बदल झाला तर. ते म्हणाले, "अमेरिकन सरकारला आता हे समजले आहे. त्यामुळे, आम्हाला आशा आहे की आम्ही शक्य तितक्या लवकर चीनमध्ये परत जाऊन बाजार हिस्सा जिंकू शकू."
ट्रम्प यांच्या दृष्टिकोन बदल
Huang यांनी माजी US अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या AI डिफ्यूजन रूल (AI Diffusion Rule) रद्द करण्याच्या निर्णयाचे कौतुक केले, जो सुरुवातीला बायडन प्रशासनाने लागू केला होता. Huang यांनी निदर्शनास आणले की ट्रम्प यांना हे समजले की अमेरिका AI तंत्रज्ञानाचा एकमेव स्रोत नाही.
ते म्हणाले, "AI डिफ्यूजन रूलचा भूतकाळातील उद्देश AI चा प्रसार मर्यादित करणे हा होता, आणि अध्यक्ष ट्रम्प यांना समजले की हे ध्येय चुकीचे होते, कारण अमेरिका AI तंत्रज्ञानाचा एकमेव प्रदाता नाही." AI ज्ञान आणि साधनांच्या प्रसारावर निर्बंध घातल्याने अमेरिकेच्या स्पर्धात्मकतेला बाधा येईल, असंही ते म्हणाले.
AI चा प्रसार वाढवणे
AI प्रगतीतील आपले नेतृत्व टिकवून ठेवण्यासाठी आणि अमेरिकन तंत्रज्ञानाचा जगभरात स्वीकार वाढवण्यासाठी अमेरिकेने AI चा प्रसार जास्तीत जास्त वाढवला पाहिजे, असं Huang मानतात.
Huang म्हणाले, "आज आपण याच ठिकाणी आहोत. हे खरोखरच एका चुकीच्या धोरणाचे मोठे परिवर्तन आहे, आणि ते अगदी वेळेवर झाले आहे, परंतु आता आपल्याला वेगाने पुढे जाण्याची गरज आहे." बदललेल्या धोरणात्मक वातावरणाचा फायदा घेण्यासाठी त्वरित कारवाई करण्याची गरज आहे, यावर त्यांनी जोर दिला.
बायडन यांच्या AI डिफ्यूजन रूलचा आधार "पूर्णपणे चुकीचा" असल्याचं Huang यांनी पुन्हा सांगितलं. धोरणाचा आधार चुकीचा असल्याने त्याचे परिणामही चुकीचेच आले, त्यामुळे दिशेत बदल करणे आवश्यक होते, असं ते म्हणाले.
Huang यांनी पुढे बोलताना असंही सांगितलं की, "म्हणूनच ट्रम्प यांनी आम्हाला अमेरिकेबाहेर पोहोचण्याची संधी दिली. त्यांनी जाहीरपणे सांगितले की Nvidia ने जगभरात शक्य तितके जास्त GPUs (ग्राफिक्स प्रोसेसिंग युनिट्स) विकावेत, अशी त्यांची इच्छा आहे." Nvidia मध्ये जागतिक AI विकासात योगदान देण्याची क्षमता असल्याचंही त्यांनी नमूद केलं.
चीनचे धोरणात्मक महत्त्व
Huang यांनी Nvidia च्या एकूण वाढीच्या धोरणात चीनच्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेवर सातत्याने जोर दिला आहे. 26 जानेवारी 2025 रोजी संपलेल्या आर्थिक वर्षात चिनी बाजाराने US$17 अब्ज महसूल मिळवून दिला, जो Nvidia च्या एकूण विक्रीच्या 13% आहे.
अमेरिकन सरकारने 2022 पासून Nvidia च्या सर्वात प्रगत चिप्सच्या निर्यातीवर निर्बंध लादले आहेत, ज्यामुळे Hopper H20 सारख्या सुधारित चिप्सचा विकास झाला. तथापि, Huang यांनी संकेत दिले की चीनसाठी भविष्यातील Nvidia चिप्स Hopper मालिकेतील सुधारणा नसतील, याचा अर्थ चिनी बाजारपेठेत सेवा देण्यासाठी नवीन आर्किटेक्चर आणि तंत्रज्ञानाचा शोध घेतला जाईल.
अहवालानुसार, Huang यांनी सांगितले की H20 नंतर, चीनसाठी पुढील Nvidia चिप Hopper मालिकेतून येणार नाही, कारण "Hopper मध्ये यापुढे बदल करणे शक्य नाही."