NEOMA बिझनेस स्कूल (NEOMA Business School) ओपन-सोर्स जनरेटिव्ह एआय मॉडेलमध्ये (open-source generative AI models) अग्रेसर असलेल्या मिस्ट्रल एआय (Mistral AI) सोबत भागीदारी करून भविष्यात एक महत्त्वपूर्ण पाऊल टाकत आहे. या धोरणात्मक युतीचा उद्देश मिस्ट्रल एआयच्या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा विद्यापीठाच्या शिक्षण पद्धतीत, संशोधन प्रयत्नांमध्ये आणि अंतर्गत कामकाजांमध्ये सखोलपणे समावेश करणे आहे. या महत्त्वाकांक्षी उपक्रमामुळे मिस्ट्रल एआयची डिजिटल साधने (digital tools) आणि ‘ले चॅट’ (Le Chat) ॲप्लिकेशन (application) संस्थेतील 3,000 विद्यार्थी, प्राध्यापक आणि कर्मचाऱ्यांसाठी सप्टेंबर 2025 पासून पुढील सहा महिन्यांत उपलब्ध होतील.
एआयचे परिवर्तनकारी एकत्रीकरण
NEOMA च्या महासंचालक डेल्फीन मान्सो (Delphine Manceau) यांनी या भागीदारीच्या महत्त्वपूर्ण परिणामांवर जोर देताना म्हटले आहे, ‘विद्यापीठात एआय समाकलित करणे म्हणजे केवळ एक साधन सादर करण्यापेक्षा खूप काही आहे. आपल्या पद्धती आणि संस्कृतीत सखोल बदल घडवण्याचे हे एक आव्हान आहे.’ या विधानावरून हे स्पष्ट होते की हे सहकार्य केवळ नवीन तंत्रज्ञान स्वीकारण्याबद्दल नाही, तर शैक्षणिक परिदृश्य मूलभूतपणे बदलण्याबद्दल आणि नवोपक्रम (innovation) आणि अनुकूलतेच्या संस्कृतीला प्रोत्साहन देण्याबद्दल आहे.
युरोपीय नवोपक्रम आणि टिकाऊपणाचा पुरस्कार
मान्सो पुढे युरोपीय भागीदाराची निवड करण्याच्या धोरणात्मक महत्त्वाबद्दल बोलताना म्हणतात, ‘डिजिटल सार्वभौमत्वाच्या (digital sovereignty) वाढत्या आव्हानांच्या युगात, आम्ही जनरेटिव्ह एआयमध्ये जागतिक स्तरावर आघाडीवर असलेल्या युरोपीय कंपनीची निवड करत आहोत. टिकाऊपणाचा विचार करता मिस्ट्रल एआयचे मॉडेल अमेरिकन किंवा चीनी पर्यायांच्या तुलनेत कमी ऊर्जा वापरतात.’ हा निर्णय युरोपीय नवोपक्रमाला पाठिंबा दर्शवतो आणि पर्यावरणास अनुकूल पद्धतींना प्राधान्य देतो.
भागीदारीचे प्रमुख पैलू
NEOMA बिझनेस स्कूल आणि मिस्ट्रल एआय यांच्यातील भागीदारीमध्ये अनेक प्रमुख पैलूंचा समावेश आहे, जे संस्थेतील शैक्षणिक अनुभव आणि संशोधन क्षमतांमध्ये क्रांती घडवतील.
शैक्षणिक प्रक्रियेत एकत्रीकरण
मिस्ट्रल एआयचे तंत्रज्ञान अभ्यासक्रमात (curriculum) अखंडपणे समाविष्ट केले जाईल, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांचा शिक्षण अनुभव वाढेल. या एकत्रीकरणामुळे विद्यार्थ्यांना खालील संधी मिळतील:
- एआय-शक्तीवर आधारित (AI-powered) शिक्षण साधनांमध्ये व्यस्त राहण्याची संधी: एआय-आधारित प्लॅटफॉर्म (platform) आणि ॲप्लिकेशन्सच्या (applications) मदतीने विद्यार्थ्यांना नवीन संकल्पना (concept) शोधता येतील, कौशल्ये (skills) विकसित करता येतील आणि वैयक्तिक प्रतिसाद (personalized feedback) मिळवता येईल.
- एआय विषयी अधिक माहिती: विद्यार्थ्यांना एआयची तत्त्वे, उपयोग आणि नैतिक विचार (ethical considerations) यांबद्दल सखोल माहिती मिळेल, ज्यामुळे ते भविष्यातील कार्यशक्तीसाठी तयार होतील.
- एआय-संबंधित प्रकल्पांवर सहयोग करण्याची संधी: विद्यार्थ्यांना एआय तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून वास्तविक जगातील प्रकल्पांवर (real-world projects) काम करण्याची संधी मिळेल, ज्यामुळे नवोपक्रम आणि समस्या- निराकरण कौशल्ये वाढतील.
संशोधन उपक्रमांमध्ये प्रगती
प्रगत एआय साधने आणि संसाधनांमध्ये प्रवेश देऊन ही भागीदारी NEOMA च्या संशोधन क्षमतांना लक्षणीय चालना देईल. यामुळे संशोधकांना खालील गोष्टी करण्यास मदत मिळेल:
- अत्याधुनिक एआय संशोधन करण्याची संधी: संशोधक एआयमध्ये नवीन क्षितिजे (new frontiers) शोधू शकतील, ज्ञान आणि नवोपक्रमाच्या प्रगतीमध्ये योगदान देऊ शकतील.
- एआय-शक्तीवर आधारित उपाय विकसित करणे: ही भागीदारी विविध क्षेत्रांतील वास्तविक जगातील आव्हानांना तोंड देण्यासाठी एआय-आधारित उपाय विकसित करण्यास मदत करेल.
- एआय तज्ञांच्या (experts) सहकार्याने काम करण्याची संधी: संशोधकांना मिस्ट्रल एआयच्या तज्ञांच्या सहकार्याने काम करण्याची संधी मिळेल, ज्यामुळे ज्ञानाची देवाणघेवाण (knowledge exchange) वाढेल आणि संशोधनाला गती मिळेल.
अंतर्गत कार्यांमध्ये सुधारणा
मिस्ट्रल एआयचे तंत्रज्ञान NEOMA च्या अंतर्गत कामकाजात समाविष्ट केले जाईल, ज्यामुळे प्रक्रिया सुलभ होतील आणि कार्यक्षमतेत सुधारणा होईल. यामुळे विद्यापीठाला खालील गोष्टी करता येतील:
- प्रशासकीय (administrative) कार्ये स्वयंचलित (automate) करणे: एआय-शक्तीवर आधारित ऑटोमेशनमुळे (automation) कर्मचाऱ्यांचे प्रयत्न कमी होतील आणि ते अधिक धोरणात्मक (strategic) उपक्रमांवर लक्ष केंद्रित करू शकतील.
- विद्यार्थी सेवा वैयक्तिकृत (personalize) करणे: एआयमुळे विद्यापीठाला विद्यार्थ्यांना वैयक्तिक मार्गदर्शन (personalized support) आणि मदत पुरवता येईल, ज्यामुळे त्यांचा एकूण अनुभव सुधारेल.
- संसाधनांचे वाटप अनुकूल करणे: एआय विद्यापीठाला डेटा-आधारित (data-driven) निर्णय घेण्यास मदत करेल, ज्यामुळे संसाधनांचा कार्यक्षम वापर सुनिश्चित होईल.
ओपन-सोर्स एआयचे महत्त्व
भागीदार म्हणून मिस्ट्रल एआयची निवड विशेष उल्लेखनीय आहे, कारण ती ओपन-सोर्स एआयसाठी वचनबद्ध (committed) आहे. ओपन-सोर्स एआय अनेक फायदे देते, ज्यात खालील गोष्टींचा समावेश आहे:
- पारदर्शकता (transparency): ओपन-सोर्स एआय मॉडेल पारदर्शक असतात, ज्यामुळे संशोधक आणि विकासकांना ते कसे कार्य करतात हे समजते आणि संभाव्य त्रुटी शोधता येतात.
- सुलभता (accessibility): ओपन-सोर्स एआय मॉडेल विनामूल्य उपलब्ध आहेत, ज्यामुळे ते वापरकर्त्यांच्या विस्तृत श्रेणीसाठी उपलब्ध आहेत आणि नवोपक्रमाला प्रोत्साहन देतात.
- सहकार्य (collaboration): ओपन-सोर्स एआय संशोधक आणि विकासकांमध्ये सहकार्याला प्रोत्साहन देते, ज्यामुळे जलद प्रगती आणि चांगले उपाय मिळतात.
- सानुकूलता (customization): ओपन-सोर्स एआय मॉडेल विशिष्ट गरजा पूर्ण करण्यासाठी सानुकूलित केले जाऊ शकतात, ज्यामुळे वापरकर्त्यांना ते त्यांच्या अद्वितीय ॲप्लिकेशन्ससाठी तयार करता येतात.
ओपन-सोर्स एआय स्वीकारून, NEOMA बिझनेस स्कूल कृत्रिम बुद्धिमत्ता (artificial intelligence) क्षेत्रात नवोपक्रम, पारदर्शकता आणि सहकार्याला प्रोत्साहन देण्यासाठी वचनबद्ध आहे हे दर्शवते.
एआय-आधारित भविष्यासाठी विद्यार्थ्यांना तयार करणे
ही भागीदारी या जाणिवेतून प्रेरित आहे की एआय झपाट्याने व्यवसायाच्या जगात बदल घडवत आहे आणि विद्यार्थ्यांना या नवीन वातावरणात यशस्वी होण्यासाठी कौशल्ये आणि ज्ञान असणे आवश्यक आहे. NEOMA बिझनेस स्कूल आपल्या अभ्यासक्रमात एआय समाकलित करून हे सुनिश्चित करत आहे की त्यांचे पदवीधर (graduates) खालील गोष्टींसाठी सज्ज आहेत:
- व्यवसायावर एआयचा प्रभाव समजून घेणे: विद्यार्थ्यांना एआय विविध उद्योग आणि व्यावसायिक कार्यांमध्ये कसे बदल घडवत आहे याची विस्तृत माहिती मिळेल.
- एआय साधने आणि तंत्रांचा वापर करणे: विद्यार्थ्यांना व्यवसायाच्या समस्या सोडवण्यासाठी आणि निर्णय क्षमता सुधारण्यासाठी एआय साधने आणि तंत्रांचा वापर कसा करायचा हे शिकवले जाईल.
- एआय उपक्रमांचे नेतृत्व करणे: विद्यार्थ्यांना एआय उपक्रमांचे मार्गदर्शन करण्यासाठी आणि संस्थांमध्ये नवोपक्रम चालवण्यासाठी आवश्यक नेतृत्व कौशल्ये विकसित होतील.
- नैतिक विचारांना सामोरे जाणे: एआयशी संबंधित नैतिक विचारांना सामोरे जाण्यासाठी विद्यार्थ्यांना तयार केले जाईल, जेणेकरून त्याचा वापर जबाबदारीने आणि नैतिकतेने केला जाईल.
डिजिटल सार्वभौमत्वाला संबोधित करणे
डेल्फीन मान्सो यांनी डिजिटल सार्वभौमत्वावर दिलेला जोर जागतिकीकरणाच्या युगात एका महत्त्वपूर्ण मुद्द्यावर प्रकाश टाकतो. डिजिटल सार्वभौमत्व म्हणजे एखाद्या राष्ट्राची स्वतःच्या डेटावर आणि डिजिटल पायाभूत सुविधांवर नियंत्रण ठेवण्याची क्षमता. युरोपीय एआय कंपनीसोबत भागीदारी करून, NEOMA बिझनेस स्कूल युरोपच्या डिजिटल सार्वभौमत्वाला बळकट करण्यात आणि विदेशी तंत्रज्ञानावरील अवलंबित्व कमी करण्यात योगदान देत आहे. हा निर्णय युरोपीय नवोपक्रमाला पाठिंबा दर्शवतो आणि युरोपला जागतिक एआय परिदृश्यात (landscape) एक मजबूत आवाज असल्याची खात्री करतो.
टिकाऊ एआय पद्धतींना प्रोत्साहन देणे
मिस्ट्रल एआयच्या ऊर्जा-कार्यक्षम (energy-efficient) मॉडेलवर दिलेला भर टिकाऊ एआय पद्धतींच्या महत्त्वावर प्रकाश टाकतो. एआय मॉडेल संगणकीयदृष्ट्या (computationally) खूप जास्त मागणी करतात आणि त्यांना महत्त्वपूर्ण ऊर्जा संसाधनांची आवश्यकता असते. ऊर्जा कार्यक्षमतेला प्राधान्य देणाऱ्या भागीदाराची निवड करून, NEOMA बिझनेस स्कूल पर्यावरणीय टिकाऊपणासाठी (environmental sustainability) आणि त्यांच्या एआय उपक्रमांचा कार्बन फूटप्रिंट (carbon footprint) कमी करण्यासाठी आपली बांधिलकी दर्शवते. हा निर्णय एआयच्या पर्यावरणीय प्रभावाविषयी वाढती जागरूकता दर्शवतो आणि अधिक टिकाऊ एआय सोल्यूशन्स (solutions) विकसित करण्याची बांधिलकी दर्शवतो.
शिक्षणाच्या भविष्यासाठी एक दृष्टी
NEOMA बिझनेस स्कूल आणि मिस्ट्रल एआय यांच्यातील भागीदारी शिक्षणाच्या भविष्यासाठी एक धाडसी दृष्टीकोन दर्शवते. एआय स्वीकारून आणि विद्यापीठाच्या सर्व पैलूंमध्ये त्याचे एकत्रीकरण करून, NEOMA एक गतिशील (dynamic) आणि नाविन्यपूर्ण (innovative) शिक्षण वातावरण तयार करत आहे, जे विद्यार्थ्यांना एआय-आधारित भविष्यातील आव्हानांसाठी आणि संधींसाठी तयार करते. ही भागीदारी इतर शैक्षणिक संस्थांसाठी एक मॉडेल (model) म्हणून काम करते, ज्या शिक्षण, संशोधन आणि अंतर्गत कामकाज वाढवण्यासाठी एआयचा उपयोग करू पाहतात.
एआय एकत्रीकरणाचा विस्तार
भागीदारीचा प्रारंभिक टप्पा शाळेतील 3,000 सदस्यांना मिस्ट्रल एआयच्या साधनांमध्ये प्रवेश देण्यावर केंद्रित असताना, दीर्घकालीन दृष्टीकोन या पलीकडेही विस्तारलेला आहे. NEOMA बिझनेस स्कूलची योजना:
- नवीन एआय-केंद्रित अभ्यासक्रम आणि कार्यक्रम विकसित करणे: विद्यापीठ विशेष अभ्यासक्रम आणि कार्यक्रम तयार करेल जे एआय तत्त्वे, ॲप्लिकेशन्स आणि नैतिक विचारांमध्ये अधिक सखोलपणे जातील.
- एआय संशोधन केंद्र (research center) स्थापन करणे: NEOMA चा उद्देश कृत्रिम बुद्धिमत्ता क्षेत्रात अत्याधुनिक संशोधन आणि नवोपक्रमाला प्रोत्साहन देण्यासाठी समर्पित एआय संशोधन केंद्र स्थापन करणे आहे.
- इतर संस्थांशी भागीदारी करणे: विद्यापीठाची योजना व्यवसाय आणि सरकारी संस्थांसहित इतर संस्थांसोबत भागीदारी करून वास्तविक जगातील समस्यांवर एआय सोल्यूशन्स विकसित करण्याची आहे.
- एआय शिक्षणात अग्रेसर बनणे: NEOMA ची एआय शिक्षणाचे एक प्रमुख केंद्र बनण्याची महत्त्वाकांक्षा आहे, जे जगभरातील शीर्ष विद्यार्थी आणि प्राध्यापकांना आकर्षित करेल.
आव्हानांवर मात करणे आणि संधी स्वीकारणे
शिक्षणामध्ये एआयचे एकत्रीकरण आव्हानांशिवाय नाही. NEOMA बिझनेस स्कूल संभाव्य आव्हानांना सामोरे जाण्याची गरज ओळखते, जसे की:
- एआय तंत्रज्ञानामध्ये समान प्रवेश सुनिश्चित करणे: विद्यापीठ हे सुनिश्चित करण्यासाठी वचनबद्ध आहे की सर्व विद्यार्थ्यांना, त्यांच्या पार्श्वभूमीकडे दुर्लक्ष करून, एआय तंत्रज्ञान आणि संसाधनांमध्ये समान प्रवेश मिळेल.
- नैतिक चिंतांना संबोधित करणे: NEOMA शिक्षण, संशोधन आणि धोरण विकासाद्वारे (policy development) एआयशी संबंधित नैतिक चिंतांना, जसे कीBias (पक्षपात), गोपनीयता (privacy) आणि नोकरी विस्थापन (job displacement) संबोधित करेल.
- पुरेसे प्रशिक्षण आणि समर्थन (support) प्रदान करणे: प्राध्यापक आणि कर्मचारी त्यांच्या शिक्षण आणि कामात एआय प्रभावीपणे समाकलित करू शकतील याची खात्री करण्यासाठी विद्यापीठ पुरेसे प्रशिक्षण आणि समर्थन प्रदान करेल.
- शैक्षणिक सचोटी (academic integrity) राखणे: NEOMA एआयच्या युगात शैक्षणिक सचोटी राखण्यासाठी उपाययोजना करेल, जसे की नवीन मूल्यांकन पद्धती विकसित करणे आणि एआय साधनांचा नैतिक वापर करण्यास प्रोत्साहन देणे.
या आव्हानांना सक्रियपणे संबोधित करून, NEOMA बिझनेस स्कूल एआयद्वारे सादर केलेल्या संधी पूर्णपणे स्वीकारण्यासाठी आणि आपल्या विद्यार्थ्यांसाठी खऱ्या अर्थाने परिवर्तनकारी (transformative) शैक्षणिक अनुभव तयार करण्यासाठी स्वतःला तयार करत आहे. मिस्ट्रल एआय सोबतची युती (alliance) केवळ एक भागीदारी नाही; तर शिक्षणाचे भविष्य घडवण्याची आणि एआय-आधारित जगात यशस्वी होण्यासाठी पुढील पिढीला सक्षम करण्याची बांधिलकी आहे.