Anthropic या कृत्रिम बुद्धिमत्ता (Artificial Intelligence) कंपनीने अलीकडेच जाहीर केले की त्यांचे वार्षिक उत्पन्न ३ अब्ज डॉलर्सपर्यंत पोहोचले आहे, जे डिसेंबर २०२४ मध्ये जवळपास १ अब्ज डॉलर्स होते. केवळ पाच महिन्यांत झालेली ही वाढ कंपन्यांमध्ये Artificial Intelligence सेवांची मागणी वाढत असल्याचे दर्शवते.
सूत्रांच्या माहितीनुसार, मार्च २०२५ पर्यंत कंपनीचे वार्षिक उत्पन्न २ अब्ज डॉलर्सच्या पुढे गेले होते. Anthropic च्या वाढीचे श्रेय त्यांच्या Artificial Intelligence मॉडेलला जाते, विशेषत: कोड जनरेशनच्या बाबतीत, जे मोठ्या प्रमाणावर कंपन्यांद्वारे वापरले जातात.
Alphabet आणि Amazon यांसारख्या कंपन्यांनी पाठिंबा दिलेल्या, सॅन फ्रान्सिस्कोमधील या कंपनीने यावर्षीच्या सुरुवातीला ३.५ अब्ज डॉलर्सची फंडिंग पूर्ण केल्यानंतर ६१.४ अब्ज डॉलर्सचे मूल्यांकन केले आहे.
स्पर्धक OpenAI ला २०२५ च्या अखेरीस १२ अब्ज डॉलर्सपेक्षा जास्त कमाई अपेक्षित आहे, तरीही एका Venture Capitalist ने Anthropic च्या वाढीच्या वेगाला SaaS कंपन्यांमध्ये “अभूतपूर्व” म्हटले आहे.
अनेक वर्षांच्या प्रयोगानंतर आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स स्वीकारण्याचा वेग वाढला
Anthropic च्या उत्पन्नातील असामान्य वाढ Artificial Intelligence च्या प्रयोगात्मक अवस्थेतून अंमलबजावणीकडे होत असलेल्या व्यापक बदलांना दर्शवते. केवळ पाच महिन्यांत १ अब्ज डॉलर्सवरून ३ अब्ज डॉलर्सपर्यंत झालेली वाढ एक महत्त्वपूर्ण प्रगती आहे. McKinsey च्या निष्कर्षांशी हे जुळते, ज्यामध्ये ६३% कंपन्यांनी सांगितले की Artificial Intelligence च्या वापरामुळे त्यांच्या महसुलात वाढ झाली आहे, आणि उत्तम कामगिरी करणाऱ्या कंपन्यांनी पाच किंवा अधिक व्यावसायिक कार्यांमध्ये Artificial Intelligence लागू केले आहे.
ही जलद वाढ लवकरच्या टप्प्यांपेक्षा खूप वेगळी आहे. Avanade च्या अभ्यासानुसार, २०१८ मध्ये ४४% संस्था संकल्पना पडताळणीच्या (Proof of Concept) टप्प्यात होत्या. Artificial Intelligence च्या Enterprise Market ची परिपक्वता अपेक्षेपेक्षा वेगाने होत आहे. कंपन्या आता पायलट प्रोजेक्ट्समधून (Pilot projects) पूर्णपणे उपयोजन (Deployment) करण्याकडे वळत आहेत, हे दर्शवते की अधिकाऱ्यांना मागे राहण्याची भीती आहे (Avanade च्या सर्वेक्षणात ८५% लोकांनी Artificial Intelligence चा Adoption Rate कमी असल्याची चिंता व्यक्त केली).
अंमलबजावणीमध्ये अनेक अडचणी येत असूनही, ही वाढ दर्शवते की कंपन्या डेटा गुणवत्ता समस्या, मनुष्यबळ कमतरता आणि एकत्रीकरणाच्या (Integration) पूर्वीच्या समस्यांवर मात करण्याचा मार्ग शोधत आहेत, ज्यामुळे Adoption Rate कमी झाला होता.
Artificial Intelligence च्या वेगाने विकसित होणाऱ्या क्षेत्रात, Anthropic ची प्रचंड वाढ बाजारातील महत्त्वपूर्ण बदलांना सूचित करते. ही वाढ केवळ एक यशस्वी कथा नाही, तर कंपन्यांचा Artificial Intelligence कडे पाहण्याचा दृष्टिकोन बदलला आहे, हे स्पष्टपणे दर्शवते. अनेक वर्षांपासून, Artificial Intelligence च्या क्षमतेबद्दल अधिकाधिक उत्सुकता निर्माण झाली आहे आणि अनेक कंपन्यांनी प्रयोग सुरू केले आहेत, हे शोधण्यासाठी की Artificial Intelligence कार्यांना कसे सुलभ करू शकते, निर्णयक्षमता कशी वाढवू शकते आणि नवोपक्रमांना (Innovations) चालना कशी देऊ शकते. तथापि, केवळ प्रयोग करणे आणि Artificial Intelligence ला खऱ्या अर्थाने व्यावसायिक प्रक्रियेत समाकलित करणे यात मोठा फरक आहे. Anthropic च्या उत्पन्नातील जलद वाढ दर्शवते की अधिकाधिक कंपन्या हा फरक यशस्वीरित्या भरून काढत आहेत आणि त्यांच्या Artificial Intelligence गुंतवणुकीतून ठोस आर्थिक लाभ मिळवत आहेत.
McKinsey च्या अभ्यासानुसार, बऱ्याच कंपन्यांनी त्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी Artificial Intelligence चा वापर करत असल्याचे दिसून आले आहे. उल्लेखनीय गोष्ट म्हणजे, ज्या कंपन्यांनी त्यांच्या संस्थेमध्ये Artificial Intelligence तंत्रज्ञान लागू केले आहे, त्यांनी जास्त महसूल वाढ दर्शविला आहे, हे निदर्शनास आणून देते की Artificial Intelligence च्या धोरणात्मक आणि सर्वसमावेशक अंमलबजावणीमुळे मोठे बदल घडून येऊ शकतात. ही निष्कर्ष केवळ सैद्धांतिक नाहीत, तर उद्योगांना Artificial Intelligence चा Adoption Rate वाढवण्यासाठी एक आकर्षक कारण देतात. Artificial Intelligence चा वापर जसजसा वाढत आहे, तसतसे जे Artificial Intelligence ला प्रभावीपणे एकत्रित करू शकतात, ते स्पर्धेत अधिक चांगले स्थान मिळवू शकतात, वाढीच्या नवीन संधींचा लाभ घेऊ शकतात आणि उद्योगाच्या विकासाच्या आघाडीवर राहू शकतात.
शिवाय, Artificial Intelligence च्या Enterprise Market ची सध्याची स्थिती काही वर्षांपूर्वीपेक्षा खूप वेगळी आहे. २०१८ मध्ये बऱ्याच संस्था Artificial Intelligence च्या संकल्पना पडताळणीच्या (Proof of Concept) टप्प्यात होत्या, हे स्पष्टपणे दर्शवते की Artificial Intelligence तंत्रज्ञानाचे मोठ्या प्रमाणावर एकत्रीकरण अजूनही दूर आहे. संकल्पना पडताळणीचा उद्देश Artificial Intelligence सोल्यूशन्सची व्यवहार्यता आणि क्षमता तपासणे हा असतो, परंतु त्यात Artificial Intelligence चा वास्तविक जगात पूर्णपणे वापर करणे आणि चालवणे समाविष्ट नसते. या मर्यादेमुळे उद्योगांना Artificial Intelligence ची क्षमता पूर्णपणे वापरता आली नाही आणि त्यामुळे Artificial Intelligence चा Adoption Rate कमी राहिला.
परिस्थिती आता लक्षणीयरीत्या बदलली आहे. आज, Artificial Intelligence च्या Enterprise Market ची परिपक्वता अपेक्षेपेक्षा वेगाने होत आहे आणि अधिकाधिक उद्योग संकल्पना पडताळणीतून (Proof of Concept) पूर्ण उपयोजनाकडे (Deployment) वळत आहेत. हे परिवर्तन दर्शवते की उद्योग केवळ Artificial Intelligence च्या क्षमतेबद्दलच आश्वस्त नाहीत, तर त्यांनी मोठ्या प्रमाणावर Artificial Intelligence लागू करण्यासाठी प्रभावी धोरणे आणि पायाभूत सुविधा देखील विकसित केल्या आहेत. हे बदल अनेक घटकांमुळे होत आहेत, ज्यात Artificial Intelligence तंत्रज्ञानाची वाढती उपलब्धता, डेटा उपलब्धता वाढणे आणि Artificial Intelligence सोल्यूशन्सची समज आणि कौशल्ये सुधारणे यांचा समावेश आहे.
अधिकाऱ्यांची Artificial Intelligence चा Adoption Rate कमी असल्याची वाढती चिंता Artificial Intelligence चा Adoption Rate वाढण्यास आणखी मदत करते. Avanade च्या सर्वेक्षणानुसार, बहुतेक अधिकाऱ्यांनी Artificial Intelligence चा Adoption Rate पुरेसा नसल्याबद्दल चिंता व्यक्त केली. ही चिंता निराधार नाही, कारण Artificial Intelligence मध्ये विविध उद्योगांमधील व्यावसायिक मॉडेलमध्ये बदल घडवून आणण्याची क्षमता आहे, याची ती जाणीव आहे. ज्या कंपन्यांनी Artificial Intelligence स्वीकारले नाही, त्यांना तोट्यात येण्याची शक्यता आहे आणि Artificial Intelligence चा वापर करणाऱ्या प्रतिस्पर्धकांशी स्पर्धा करणे कठीण होऊ शकते. या चिंतेमुळे उद्योगांना Artificial Intelligence च्या उपक्रमांना प्राधान्य देण्यास आणि Artificial Intelligence च्या अंमलबजावणीला गती देण्याचे मार्ग सक्रियपणे शोधण्यास भाग पाडले आहे.
हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की अंमलबजावणीमध्ये ज्ञात आव्हाने असूनही, Artificial Intelligence चा Adoption Rate वाढत आहे. Artificial Intelligence सोल्यूशन्सची अंमलबजावणी करणे खूप गुंतागुंतीचे असू शकते, ज्यामध्ये डेटा गुणवत्ता समस्या, मनुष्यबळ कमतरता आणि एकत्रीकरण (Integration) आव्हाने यांसारख्या समस्यांचे निराकरण करणे आवश्यक आहे. Artificial Intelligence मॉडेलच्या अचूकतेसाठी आणि विश्वासार्हतेसाठी डेटा गुणवत्ता महत्त्वपूर्ण आहे आणि उद्योग त्यांच्या डेटाची गुणवत्ता आणि अखंडता सुनिश्चित करण्यासाठी संघर्ष करतात. याव्यतिरिक्त, Artificial Intelligence सोल्यूशन्स डिझाइन, विकसित आणि उपयोजित (Deploy) करण्यासाठी कौशल्ये आणि तज्ञांची मोठ्या प्रमाणावर मागणी आहे. शेवटी, Artificial Intelligence प्रणालींना विद्यमान IT पायाभूत सुविधा आणि Work Flow मध्ये एकत्रित करणे खूप गुंतागुंतीचे आणि वेळखाऊ असू शकते.
या आव्हानांना न जुमानता, उद्योग या अडथळ्यांवर मात करण्यासाठी आणि Artificial Intelligence चा Adoption Rate वाढवण्यासाठी दृढ आहेत. हे दर्शवते की उद्योग अधिक परिपक्व होत आहेत आणि Artificial Intelligence च्या अंमलबजावणीशी संबंधित गुंतागुंत हाताळण्यास सक्षम आहेत. उद्योग डेटा गव्हर्नन्स (Data governance) फ्रेमवर्क लागू करण्यासाठी, Artificial Intelligence व्यावसायिकांना प्रशिक्षण देण्यासाठी आणि Artificial Intelligence ची यशस्वी Deployment सुनिश्चित करण्यासाठी मजबूत एकत्रीकरण (Integration) धोरणे विकसित करण्यासाठी गुंतवणूक करत आहेत. अंमलबजावणीच्या या समस्यांचे निराकरण करून, उद्योग Artificial Intelligence ची पूर्ण क्षमता अनलॉक करू शकतात आणि Artificial Intelligence-आधारित बदलांपासून मिळणारे सर्व फायदे मिळवू शकतात.
Artificial Intelligence Market एकसारख्या दृष्टिकोनाऐवजी विशेषीकृत व्यावसायिक मॉडेलमध्ये विकसित होत आहे
हा लेख प्रमुख Artificial Intelligence कंपन्यांच्या व्यावसायिक मॉडेलमधील महत्त्वपूर्ण फरक दर्शवितो. Anthropic Enterprise Sales वर लक्ष केंद्रित करते, तर OpenAI ग्राहक-आधारित व्यवसाय तयार करते.
हे विशेषज्ञता त्यांच्या कमाईच्या संरचनेत दिसून येते: Anthropic च्या कमाईपैकी अंदाजे ८५% Enterprise Sales API सेवांमधून येते, तर OpenAI च्या कमाईपैकी ७३% ग्राहक Chatbot Subscription मधून येते आणि केवळ २७% API वापरामुळे.
वेगवेगळे दृष्टिकोन तांत्रिक बाजारातील ऐतिहासिक पद्धती दर्शवतात, जिथे सुरुवातीची सामान्य उत्पादने विशिष्ट ग्राहक गटांसाठी विशेषीकृत सोल्यूशन्समध्ये विभागली जातात.
Artificial Intelligence Market चा आकार २०२५ मध्ये ७५७.५८ अब्ज डॉलर्सवरून (CAGR १९.२०% सह) २०३४ पर्यंत ३.६८ ट्रिलियन डॉलर्सपर्यंत वाढण्याचा अंदाज आहे. त्यामुळे हे विशेषीकरण महत्त्वपूर्ण आहे, जे विविध व्यावसायिक मॉडेल्सना वेगवेगळ्या विभागांमध्ये वाढण्यास मदत करते.
हा फरक या कंपन्यांच्या वेगवेगळ्या तांत्रिक प्राधान्यक्रमांना देखील दर्शवतो. Anthropic सुरक्षित Enterprise ऍप्लिकेशन्ससाठी त्याच्या घटनात्मक Artificial Intelligence फ्रेमवर्कवर जोर देते, तर OpenAI अष्टपैलुत्वावर आणि व्यापक प्रवेशक्षमतेवर लक्ष केंद्रित करते.
Artificial Intelligence चा वापर विविध उद्योगांमध्ये वाढत असल्यामुळे, Artificial Intelligence Market मध्ये एक मोठा बदल होत आहे. “सर्वांसाठी एक” (one-size-fits-all) दृष्टिकोन आता इतिहास जमा झाला आहे. Artificial Intelligence विकासक आणि पुरवठादार आता विशिष्ट ग्राहक गट आणि वापराच्या दृष्टीने त्यांचे व्यावसायिक मॉडेल आणि तांत्रिक दृष्टिकोन तयार करत आहेत. Anthropic आणि OpenAI हे Artificial Intelligence क्षेत्रातील दोन मोठे खेळाडू या बदलाचे नेतृत्व करत आहेत. त्यांनी अवलंबलेल्या वेगवेगळ्या धोरणांमुळे सध्याच्या Artificial Intelligence Market मध्ये विविधता आणि गतिशीलता दिसून येते.
Anthropic ने Enterprise Sales वर लक्ष केंद्रित करण्याचा धोरणात्मक दृष्टिकोन निवडला आहे. कंपन्यांमध्ये Artificial Intelligence सोल्यूशन्सची वाढती मागणी ओळखून, Anthropic ने Enterprise ग्राहकांना Custom Artificial Intelligence सेवा पुरवणारा एक प्रमुख पुरवठादार म्हणून स्वतःला स्थापित केले आहे. Enterprise Sales वर लक्ष केंद्रित करून, Anthropic कंपन्यांच्या विशिष्ट गरजा आणि आवश्यकता पूर्ण करण्यास सक्षम आहे. वैयक्तिक ग्राहकांपेक्षा, कंपन्यांचे विशिष्ट व्यावसायिक उद्दिष्ट्ये, विद्यमान पायाभूत सुविधा आणि नियामक अनुपालन (Regulatory Compliance) दायित्वे असतात, ज्यांचा Artificial Intelligence सोल्यूशन्स लागू करताना विचार करणे आवश्यक आहे.
Anthropic च्या व्यवसाय मॉडेलच्या केंद्रस्थानी API सेवा आहेत, ज्या Enterprise ला त्यांच्या विविध कार्यांमध्ये Artificial Intelligence समाकलित करण्यास सक्षम करण्यासाठी डिझाइन केल्या आहेत. हे API Enterprise ला कोड जनरेशन, डेटा विश्लेषण, नैसर्गिक भाषा प्रक्रिया (Natural Language Processing) आणि इतर कार्यांसाठी Anthropic च्या प्रगत Artificial Intelligence मॉडेलचा वापर करण्यास परवानगी देतात. API प्रदान करून, Anthropic Enterprise ला त्यांच्या विद्यमान प्रणाली आणि Work Flow मध्ये Artificial Intelligence सहजपणे समाकलित करण्यास, कार्यक्षमता, उत्पादकता आणि निर्णय क्षमता सुधारण्यास मदत करते.
दुसरीकडे, OpenAI ने ग्राहक-आधारित मॉडेलवर आपला व्यवसाय तयार केला आहे. OpenAI ने वैयक्तिक वापरकर्त्यांसाठी Artificial Intelligence ऍप्लिकेशन्सचे आकर्षण लक्षात घेऊन Chatbot Subscription सारखी ग्राहक-आधारित उत्पादने विकसित करण्यावर लक्ष केंद्रित केले आहे. OpenAI च्या Chatbot ने मोठ्या प्रमाणात लोकप्रियता मिळवली आहे आणि माहिती, मनोरंजन आणि मदतीसाठी Artificial Intelligence-आधारित संभाषणांचा शोध घेणाऱ्या मोठ्या वापरकर्त्यांना आकर्षित केले आहे.
OpenAI च्या ग्राहक-आधारित धोरणाला मोठे यश मिळाले आहे आणि Chatbot Subscription मधून मोठ्या प्रमाणात कमाई झाली आहे. असे असले तरी, OpenAI ने Enterprise ला Artificial Intelligence सेवा देण्याची क्षमता देखील ओळखली आहे आणि API वापरासाठी आपल्या कमाईच्या संरचनेत महत्त्वपूर्ण वाटा ठेवला आहे. हे दर्शवते की OpenAI एक Hybrid व्यवसाय मॉडेलचा (Hybrid business model) पाठपुरावा करत आहे, जे वैयक्तिक ग्राहक आणि Enterprise ग्राहक दोघांच्याही गरजा पूर्ण करते.
Anthropic आणि OpenAI यांच्यातील व्यावसायिक मॉडेलमधील फरक तांत्रिक बाजारातील मोठ्या ट्रेंडला दर्शवतो, तो म्हणजे विशेषीकरण. तंत्रज्ञान उद्योगाच्या सुरुवातीच्या काळात, कंपन्या सामान्यतः मोठ्या प्रेक्षकांसाठी योग्य असलेली सामान्य उत्पादने तयार करण्याचा प्रयत्न करत होत्या. तथापि, जसजसे तंत्रज्ञान विकसित झाले आणि ग्राहकांच्या गरजा अधिकाधिक जटिल झाल्या, तसतसे विशेषीकरणाची गरज अधिक स्पष्ट झाली.
आज, Enterprise ला हे समजले आहे की त्यांच्या विशिष्ट आवश्यकता पूर्ण करणारी विशेषीकृत सोल्यूशन्स मोठ्या प्रमाणात उत्पादित केलेल्या सामान्य उत्पादनांपेक्षा अधिक इष्ट आहेत. हे विशेषीकरण कंपन्यांना त्यांची Artificial Intelligence सोल्यूशन्स त्यांच्या अद्वितीय व्यावसायिक उद्दिष्टांनुसार, उद्योगातील गतिशीलतेनुसार (Industry dynamics) आणि स्पर्धात्मक परिदृश्यानुसार (Competitive landscape) तयार करण्यास अनुमती देते.
Artificial Intelligence मार्केटचा विस्तार होत असताना, वेगवेगळ्या विभागांमध्ये विविध व्यावसायिक मॉडेल्स उदयास येण्याची अपेक्षा आहे. काही कंपन्या आरोग्य सेवा, वित्त किंवा उत्पादन यांसारख्या विशिष्ट उद्योगांमधील Enterprise ला Artificial Intelligence सोल्यूशन्स प्रदान करण्यावर लक्ष केंद्रित करू शकतात. इतर कंपन्या ग्राहक सेवा, विपणन (Marketing) किंवा पुरवठा साखळी व्यवस्थापन (Supply chain management) यासारख्या Artificial Intelligence च्या विशिष्ट ऍप्लिकेशन्सवर लक्ष केंद्रित करू शकतात. विशेषीकरणामुळे, कंपन्या सखोल कौशल्य विकसित करू शकतात, मजबूत Brand Recognition तयार करू शकतात आणि स्पर्धात्मक Advantage मिळवू शकतात.
Anthropic चे घटनात्मक Artificial Intelligence फ्रेमवर्कवर लक्ष केंद्रित करणे आणि OpenAI चे बहुमुखी असणे हे देखील व्यावसायिक मॉडेलमधील फरक दर्शवते. घटनात्मक Artificial Intelligence हा Artificial Intelligence प्रणालीच्या सुरक्षिततेस आणि नैतिकतेला प्राधान्य देणारा Artificial Intelligence विकासाचा एक दृष्टीकोन आहे. Anthropic ला हे समजले आहे की आरोग्य सेवा आणि वित्त यासारख्या सुरक्षित Enterprise ऍप्लिकेशन्समध्ये सुरक्षित आणि विश्वसनीय Artificial Intelligence महत्त्वपूर्ण आहे. घटनात्मक Artificial Intelligence वर जोर देऊन, Anthropic चा उद्देश सुरक्षितता आणि अनुपालन (Compliance) यांना प्राधान्य देणाऱ्या Enterprise ग्राहकांमध्ये विश्वास आणि आत्मविश्वास निर्माण करणे आहे.
दुसरीकडे, OpenAI ने बहुमुखी आणि मोठ्या प्रमाणावर प्रवेशयोग्य Artificial Intelligence प्रणाली विकसित करण्यावर लक्ष केंद्रित केले आहे. OpenAI चा उद्देश Artificial Intelligence मॉडेल तयार करणे आहे, जे विविध कार्ये आणि क्षेत्रांमध्ये वापरले जाऊ शकतात. OpenAI च्या बहुमुखी असण्यावरील Focus त्यांना वापरकर्त्यांच्या विस्तृत श्रेणीला आकर्षित करण्यास सक्षम करते.