شرکت هوش مصنوعی xAI Corp که توسط ایلان ماسک تاسیس شده است، اخیراً از طریق مورگان استنلی برنامه تامین مالی بدهی به ارزش حداکثر 5 میلیارد دلار را آغاز کرده است. این طرح تامین مالی که در 2 ژوئن آغاز شد، شامل وام مدت‌دار B، وام مدت‌دار با نرخ ثابت و اسناد تضمین‌شده ارشد است و عواید حاصل از آن برای اهداف کلی شرکت استفاده خواهد شد. انتظار می‌رود پذیره‌نویسی در 17 ژوئن به پایان برسد.
پیش از این، فایننشال تایمز گزارش داده بود که xAI همچنین در حال فروش 300 میلیون دلار سهام است که ارزش این شرکت را به 113 میلیارد دلار می‌رساند. این خبر بحث گسترده‌ای را در بازار در مورد ارزش‌گذاری شرکت‌های هوش مصنوعی، ساخت زیرساخت و روش‌های تامین مالی برانگیخت.
ارزش‌گذاری بالای شرکت‌های هوش مصنوعی در حالی که درآمدها محدود است
ارزش‌گذاری 113 میلیارد دلاری xAI، این شرکت را در بین با ارزش‌ترین شرکت‌های خصوصی هوش مصنوعی در جهان قرار می‌دهد. این نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران مایل به پرداخت حق بیمه بالا برای قابلیت‌های هوش مصنوعی هستند. به ویژه در یک محیط بازار که در آن میانگین ضریب درآمد ارائه دهندگان مدل زبان بزرگ (LLM) به 44.1 برابر می‌رسد، این رقم بسیار بالاتر از سایر حوزه‌های فناوری است.
لازم به ذکر است که xAI کمتر از دو سال از تاسیس آن می‌گذرد و محصولات تجاری محدودی دارد، با این وجود ارزش آن در میان شرکت‌های خصوصی جهانی در رتبه‌های بالا قرار دارد. این پدیده ارزش‌گذاری بالای شرکت‌های هوش مصنوعی، در سال‌های 2024 و 2025 به طور مداوم دیده می‌شود و سرمایه‌گذاران بیشتر به پتانسیل رشد آینده اهمیت می‌دهند تا عملکرد مالی فعلی. شکاف ارزش‌گذاری بین استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی و شرکت‌های فناوری سنتی، بر این واقعیت تاکید می‌کند که سرمایه‌گذاران هوش مصنوعی را به عنوان یک طبقه دارایی کاملاً جدید با پتانسیل رشد بیشتر می‌بینند.
در منطق سرمایه‌گذاری سنتی، ارزش‌گذاری یک شرکت معمولاً با شاخص‌های مالی مانند درآمد و سود مرتبط است. با این حال، برای شرکت‌های هوش مصنوعی، به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران مایل به نگاه کردن بلندمدت هستند و بر توانایی نوآوری، ذخایر فناوری و چشم‌انداز بازار آینده در زمینه هوش مصنوعی تمرکز می‌کنند. این تغییر در فلسفه سرمایه‌گذاری، نشان‌دهنده پذیرش قدرت مخرب فناوری هوش مصنوعی از سوی بازار، و همچنین انتظارات خوش‌بینانه از پتانسیل توسعه آینده آن است.
البته، نگرانی‌هایی نیز در بازار در مورد این پدیده ارزش‌گذاری بالا وجود دارد. برخی از تحلیلگران بر این باورند که ارزش‌گذاری برخی از شرکت‌های هوش مصنوعی ممکن است حباب باشد و اگر توسعه فناوری کمتر از حد انتظار باشد یا رقابت در بازار تشدید شود، ارزش‌گذاری این شرکت‌ها ممکن است با خطر اصلاح شدید مواجه شود. بنابراین، سرمایه‌گذاران در حالی که به دنبال هجوم هوش مصنوعی هستند، باید منطقی بمانند و تجزیه و تحلیل عمیقی از اصول شرکت انجام دهند و از پیروی کورکورانه از روند اجتناب کنند.
ساخت زیرساخت‌های هوش مصنوعی نیاز به سرمایه عظیمی دارد
تامین مالی بدهی 5 میلیارد دلاری xAI، میزان سرمایه عظیمی را که برای ساخت یک زیرساخت هوش مصنوعی رقابتی در سال 2025 مورد نیاز است، برجسته می‌کند. آموزش مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی قبل از تولید درآمد قابل توجهی به سرمایه‌گذاری میلیاردها دلار نیاز دارد که یک مانع ورود بسیار بالا ایجاد می‌کند و بیشتر به نفع بنیانگذارانی با ارتباطات گسترده مانند ماسک است.
این ویژگی سرمایه‌بر در کل حوزه هوش مصنوعی بسیار مشهود است، به‌طوری‌که تنها در سال 2024 تعداد 49 استارت‌آپ بیش از 100 میلیون دلار سرمایه جذب کرده‌اند و چندین شرکت دیگر نیز میلیاردها دلار سرمایه به دست آورده‌اند. xAI یک استراتژی تأمین مالی دوگانه را در پیش گرفته است که تامین مالی بدهی 5 میلیارد دلاری را با تامین مالی سهام 300 میلیون دلاری ترکیب می‌کند، که نشان می‌دهد این شرکت در تلاش است تا در عین گسترش سریع، رقت سهام سهامداران فعلی را به حداقل برساند.
در سراسر صنعت، هزینه‌های توسعه هوش مصنوعی به شدت در حال افزایش است که عمدتاً به دلیل رشد تقاضای محاسباتی است. بزرگترین مدل‌ها به صدها هزار GPU پیشرفته نیاز دارند و هزینه‌های توسعه و استقرار به میلیاردها دلار می‌رسد. این GPUها نه تنها گران‌قیمت هستند، بلکه انرژی بسیار زیادی مصرف می‌کنند و الزامات بالایی را برای منبع تغذیه و ظرفیت اتلاف گرما در مراکز داده ایجاد می‌کنند.
علاوه بر سرمایه‌گذاری در سخت‌افزار، ساخت زیرساخت‌های هوش مصنوعی شامل جنبه‌های مختلفی از جمله نرم‌افزار، داده و استعداد نیز می‌شود. توسعه الگوریتم‌های هوش مصنوعی نیاز به دانش و تجربه زیادی دارد و داده‌های آموزشی با کیفیت بالا نیز ضروری است. علاوه بر این، باید سیستم‌های کامل پردازش و ذخیره‌سازی داده ایجاد شود تا از آموزش و استقرار مدل‌های هوش مصنوعی پشتیبانی شود.
در مواجهه با چنین سرمایه‌گذاری عظیمی، شرکت‌های هوش مصنوعی باید به دنبال کانال‌های مختلف تامین مالی باشند، از جمله تامین مالی سهام، تامین مالی بدهی، یارانه‌های دولتی و غیره. در عین حال، آنها همچنین باید کنترل هزینه را تقویت کنند، بهره‌وری استفاده از بودجه را بهبود بخشند و از توسعه پایدار پروژه‌ها اطمینان حاصل کنند.
حوزه تامین مالی هوش مصنوعی روند تغییر به سوی ابزارهای مالی تخصصی را نشان می‌دهد
طرح پیچیده تامین مالی xAI، که وام‌های مدت‌دار و اوراق قرضه تضمین‌شده را ترکیب می‌کند، نشان‌دهنده یک رویکرد مالی بالغ فراتر از سرمایه‌گذاری پرخطر ساده در زمینه هوش مصنوعی است. مشارکت مورگان استنلی نشان می‌دهد که موسسات مالی سنتی در حال ایجاد محصولات مالی تخصصی برای شرکت‌های هوش مصنوعی با ساختارها و نیازهای سرمایه‌ای بی‌نظیر هستند.
تنها در فوریه 2025، 8 معامله از 15 معامله برتر در ایالات متحده، تامین مالی بزرگ هوش مصنوعی بود که نشان می‌دهد علی‌رغم وجود عدم قطعیت‌های گسترده‌تر در بازار، این صنعت همچنان به جذب سرمایه ادامه می‌دهد. با بالغ شدن صنعت هوش مصنوعی، این روش تامین مالی ساختاریافته در حال تبدیل شدن به یک فرآیند رایج است و شرکت‌ها از منابع مختلف سرمایه از جمله سهام مخاطره‌آمیز، سهام رشد، بدهی مخاطره‌آمیز و اکنون ابزارهای بدهی پیچیده‌تر استفاده می‌کنند.
تامین مالی بدهی 5 میلیارد دلاری برای یک شرکت هوش مصنوعی نسبتاً جوان غیرمعمول است، و این نشان می‌دهد که دارایی‌ها یا پیش‌بینی‌های درآمد آتی xAI باید به اندازه کافی قابل توجه باشد تا اعتماد وام‌دهندگان را جلب کند و نشان‌دهنده ورود به مرحله جدیدی از تامین مالی شرکت‌های هوش مصنوعی است. این تغییر در رویکرد تامین مالی، نشان‌دهنده به رسمیت شناختن مدل‌های تجاری شرکت‌های هوش مصنوعی توسط بازار، و همچنین اعتماد به سودآوری آینده آنها است.
سرمایه‌گذاری پرخطر سنتی معمولاً مستلزم این است که شرکت‌های هوش مصنوعی مقدار قابل توجهی از سهام را واگذار کنند، در حالی که تأمین مالی بدهی می‌تواند وجوه را بدون رقیق کردن سهام به دست آورد. علاوه بر این، تامین مالی بدهی می‌تواند انعطاف‌پذیری بیشتری را برای شرکت‌های هوش مصنوعی فراهم کند و آنها را قادر سازد تا کنترل بهتری بر مسیر توسعه خود داشته باشند. البته، تامین مالی بدهی نیز خطرات خاصی را به همراه دارد، اگر شرکت‌های هوش مصنوعی نتوانند بدهی را به موقع پرداخت کنند، ممکن است با خطر ورشکستگی مواجه شوند.
به طور کلی، حوزه تامین مالی هوش مصنوعی به سمت تخصصی‌تری و متنوع‌تری در حال حرکت است. با بلوغ مستمر فناوری هوش مصنوعی و گسترش مداوم سناریوهای کاربردی، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که شاهد ظهور محصولات و خدمات مالی نوآورانه بیشتری باشیم که از توسعه شرکت‌های هوش مصنوعی حمایت قوی‌تری می‌کنند.
تحولات اخیر xAI
xAI همچنین اخیراً مجموعه‌ای از پیشرفت‌ها را در زمینه تحقیق و توسعه فناوری و جذب استعدادها به دست آورده است. این شرکت به طور فعال در حال توسعه نسل بعدی مدل‌های هوش مصنوعی است و قصد دارد از آنها در زمینه‌های مختلفی مانند رانندگی خودکار، خدمات مشتری هوشمند و تشخیص پزشکی استفاده کند. علاوه بر این، xAI به طور فعال در حال استخدام استعدادهای برتر در زمینه هوش مصنوعی برای تقویت قدرت تحقیق و توسعه شرکت است. با اجرای تدریجی این اقدامات، xAI انتظار دارد تا پیشرفت‌های بیشتری را در زمینه هوش مصنوعی به دست آورد و ارزش بیشتری را برای جامعه به ارمغان آورد.