بادهای اقبال، که به ویژه در Wall Street بیثبات هستند، در مورد China دستخوش تغییر چشمگیری شدهاند. به سختی وارد سه ماهه دوم سال 2024 شدهایم که روایت پیرامون دومین اقتصاد بزرگ جهان از فضایی آکنده از تاریکی به خوشبینی فزاینده تبدیل شده است. این یک چرخش آنقدر شدید است که حتی ناظران باتجربه بازار را نیز به تأمل وامیدارد و باعث ارزیابی مجدد فرضیاتی میشود که تنها چند ماه پیش کاملاً ریشهدار به نظر میرسیدند. ناامیدی که در آغاز سال بر احساسات سرمایهگذاران سایه افکنده بود و ناشی از تلاقی بادهای مخالف اقتصادی بود، به نظر میرسد در حال از بین رفتن است و جای خود را به تجدید حیات محتاطانه، اما ملموس، اعتماد داده است.
ذهن خود را به روزهای اولیه سال 2024 برگردانید. China با سایههای ماندگار همهگیری دست و پنجه نرم میکرد. احیای اقتصادی بسیار مورد انتظار آن به طرز ناامیدکنندهای کند به نظر میرسید. چالشهای کلیدی عبارت بودند از:
- فعالیت ضعیف مصرفکننده: هزینههای داخلی، یک موتور حیاتی برای رشد، به طور سرسختانهای ضعیف باقی ماند و نتوانست قدرت قبل از همهگیری خود را بازیابد.
- نگرانی در بخش املاک: مشکلات مداوم در بازار حیاتی املاک و مستغلات، سایه بلندی بر ثبات اقتصادی و سلامت مالی گستردهتر افکنده بود.
- سایه نظارتی: پسلرزههای سرکوب گسترده نظارتی، به ویژه با هدف قرار دادن غولهای فناوری تأثیرگذار کشور، همچنان نوآوری و اشتهای سرمایهگذاران را کاهش میداد.
این بدبینی فراگیر بازتاب روشنی در بازارهای مالی داشت. Hong Kong، که به طور سنتی دروازه اصلی شرکتهای China یی برای جذب سرمایه بینالمللی بود، شاهد خشک شدن خط لوله عرضه اولیه عمومی (IPO) خود بود. شاخص معیار شهر، Hang Seng Index، نمادی از این ناخوشی شد و سال 2023 را با ثبت چهارمین سال متوالی کاهش به پایان رساند - یک روند نزولی ناگوار که عمق تردید سرمایهگذاران را نشان میداد. اصطلاح ‘غیرقابل سرمایهگذاری’ با فراوانی نگرانکنندهای در بحثهای مربوط به سهام China شروع به گردش کرد.
چرخش جریان: طلوعی جدید در Hong Kong؟
به زمان حال برگردیم، و فضا، به ویژه آنچه در ‘هفته رویداد بزرگ’ اخیر Hong Kong مشاهده شد، به طور قابل توجهی متفاوت است. گردهماییهایی مانند HSBC Global Investment Summit و Milken Global Investor Symposium با انرژی تازهای همراه بودند. مدیران ارشد بانکداری و مالی، که از مراکز مالی جهانی آمده بودند، یک موضوع ثابت را بیان کردند: آنها هرگز واقعاً ایمان خود را به پتانسیل بلندمدت China و مرکز مالی حیاتی آن، Hong Kong، از دست نداده بودند. احساسات غالب فقط لفاظی امیدوارکننده نبود؛ بلکه با حرکات ملموس بازار پشتیبانی میشد.
عملکرد Hang Seng Index را در نظر بگیرید. تا اواخر سال 2024، این شاخص یک رالی قابل توجه را به نمایش گذاشته و تقریباً 20% از ابتدای سال تاکنون افزایش یافته است. این عملکرد در تضاد کامل با شاخصهای اصلی جهانی در همین دوره قرار دارد، از جمله کاهش تقریباً 3 درصدی در S&P 500 و کاهش محسوستر 5.8 درصدی در Nikkei 225 ژاپن. این صرفاً یک رشد گسترده بازار نیست؛ غولهای شرکتی خاص China یی پیشتاز این حرکت هستند. سهام نامهای آشنا مانند غول تجارت الکترونیک Alibaba، نوآور الکترونیک Xiaomi و پیشرو خودروهای الکتریکی BYD همگی سودهای دو رقمی چشمگیری را ثبت کردهاند و بخش قابل توجهی از زیانهای دوره رکود قبلی را جبران کردهاند.
این تجدید حیات بازار از دید داوران تخصیص سرمایه جهانی پنهان نمانده است. موسسات بزرگ Wall Street فعالانه در حال بازنگری چشماندازها و اهداف قیمتی خود برای سهام China به سمت بالا هستند. منطق آنها به دو کاتالیزور کلیدی اشاره دارد: سیگنالهای سیاستی فزاینده مثبت از پکن و، شاید غیرمنتظرهتر، پتانسیل تحولآفرین ناشی از یک رقیب هوش مصنوعی داخلی، DeepSeek.
Jenny Johnson، مدیر عامل غول سرمایهگذاری جهانی Franklin Templeton، در اجلاس HSBC به صراحت در مورد China گفت: ‘قطعاً قابل سرمایهگذاری است’. احساسات او جوهر دیدگاه در حال تغییر را به تصویر میکشید. Frederic Neumann، اقتصاددان ارشد HSBC در آسیا، در گفتگو با Fortune، تغییر در روایت را ‘چشمگیر’ توصیف کرد و به افزایش محسوس ‘خوشبینی و علاقه به China’ اشاره کرد.
Bonnie Chan، مدیر عامل Hong Kong Exchanges and Clearing (HKEX)، اپراتور بورس اوراق بهادار شهر، این تحول را در رویداد HSBC برجسته کرد. او مشاهده کرد: ‘فقط یک سال پیش، بسیاری از سرمایهگذاران بینالمللی سهام China را غیرقابل سرمایهگذاری میدانستند، اما دیدگاه آنها در سپتامبر تغییر کرد و بسیاری از آنها شروع به افزایش سرمایهگذاری خود در Hong Kong و China کردهاند.’ این اعتماد تازه به اقدام مشخص تبدیل شده است. بورس Hong Kong بار دیگر در حال جذب IPO های قابل توجه از شرکتهای بزرگ China یی است. یک نمونه بارز اخیراً پدیدار شد: CATL، یک رهبر جهانی در تولید باتری و تأمینکننده کلیدی Tesla، مجوز نظارتی را برای یک IPO بالقوه 5 میلیارد دلاری در Hong Kong دریافت کرد. در صورت موفقیت، این بزرگترین عرضه عمومی شهر از دوران پررونقتر سال 2021 خواهد بود و نشاندهنده بازگشایی بالقوه کانال جذب سرمایه است که به نظر میرسید محدود شده بود.
پدیده DeepSeek: کاتالیزور هوش مصنوعی برای اعتماد
تعیین دقیق منشأ این رالی پیچیده است، اما بسیاری از ناظران به یک توسعه فناوری خاص به عنوان یک لحظه محوری اشاره میکنند: ظهور DeepSeek AI. مدل هوش مصنوعی DeepSeek که در اواخر ژانویه 2024 راهاندازی شد، به دلیل ترکیبی از قدرت، کارایی و، مهمتر از همه، مقرون به صرفه بودن، توجه قابل توجهی را به خود جلب کرد. ورود آن موجهایی را در چشمانداز فناوری جهانی ایجاد کرد و به ارزیابی مجدد ارزشی کمک کرد که طبق گزارشها حدود یک تریلیون دلار از ارزش سهام فناوری ایالات متحده را از بین برد و همزمان ارزش قابل مقایسهای را به همتایان China یی آنها افزود.
DeepSeek فقط یک مدل هوش مصنوعی دیگر نبود؛ بلکه به عنوان یک نماد قدرتمند عمل کرد. Kevin Sneader، رئیس Goldman Sachs برای آسیا-اقیانوسیه به جز ژاپن، در سمپوزیوم Milken اظهار داشت: ‘DeepSeek یک تزریق انرژی برای کسانی بود که به دنبال دیدن اعتماد بودند’. او تأکید کرد که این فقط مربوط به خود فناوری نبود، بلکه مربوط به چیزی بود که نشان میداد: ظرفیت پایدار China برای نوآوری پیشرفته، حتی پس از دورههای فشار شدید نظارتی.
اهمیت درک شده DeepSeek اندکی پس از اولین حضورش تقویت شد. بنیانگذار آن، Liang Wenfeng، به طور قابل توجهی در یک سمپوزیوم سطح بالا با رئیس جمهور Xi Jinping گنجانده شد. او صحنه را با غولهای تثبیت شده صنعت China، مانند بنیانگذار Tencent، Pony Ma و بنیانگذار Huawei، Ren Zhengfei، به اشتراک گذاشت. این گردهمایی، که توسط Sneader به عنوان یک جلسه ‘دست دادن’ توصیف شد، توسط بسیاری از سرمایهگذاران به عنوان یک سیگنال قدرتمند، هرچند نمادین، تفسیر شد. این نشان میداد که پکن شاید موضع خود را نسبت به بخش خصوصی، به ویژه در حوزههای استراتژیک مانند فناوری، نرمتر کرده و آماده است تا بار دیگر از نوآوری داخلی حمایت کند. Sneader نتیجه گرفت: ‘به نظر میرسد اعتماد بازگشته است’، که بازتاب تفسیری بود که در محافل سرمایهگذاری موج میزد.
Yimei Li، مدیر عامل China Asset Management، این احساس را تکرار کرد و خاطرنشان کرد که DeepSeek به عنوان یک یادآوری قوی برای سرمایهگذاران بینالمللی عمل کرد که بخش فناوری China دارای چشمه عمیقی از پتانسیل نوآورانه است. روایت از روایتی که تحت سلطه ریسک نظارتی بود به روایتی تغییر یافت که قدرت رقابتی را تصدیق میکرد.
این تمرکز مجدد بر نوآوری فناوری China ملموس است. Clara Chan، مدیر عامل Hong Kong Investment Corporation (HKIC)، در رویداد HSBC مشاهده کرد که سرمایهگذاران بینالمللی، از جمله آنهایی که در ایالات متحده مستقر هستند، اکنون با شدت بسیار بیشتری چشمانداز فناوری China را بررسی میکنند. علاوه بر این، او به تمایل فزاینده در میان این سرمایهگذاران برای استفاده از موقعیت منحصر به فرد Hong Kong - ترکیب استانداردهای بینالمللی و نزدیکی به سرزمین اصلی - به عنوان یک پایگاه استراتژیک برای استقرار سرمایه در این بخش در حال تحول، که اغلب به دنبال همکاری با موسسات مالی داخلی هستند، اشاره کرد. پتانسیل Hong Kong برای عمل به عنوان یک پل، تسهیل سرمایهگذاری جهانی در موج بعدی توسعه فناوری China، به نظر میرسد در حال ظهور مجدد است.
سوالات باقیمانده: معمای مصرف
در حالی که خوشبینی پیرامون فناوری و سیگنالهای سیاستی در حال جوشیدن است، سوالات مهمی در مورد سلامت گستردهتر اقتصاد China، به ویژه در مورد مصرف داخلی، باقی مانده است. احیای هزینههای خانوار به طور گستردهای برای دستیابی به رشد متعادلتر و پایدارتر، کاهش اتکا به سرمایهگذاری و صادرات، حیاتی تلقی میشود.
از سپتامبر 2023، مقامات China یی بارها قصد خود را برای تقویت بازار داخلی اعلام کردهاند. وعدههای اقدامات محرک با هدف تشویق مصرفکنندگان به باز کردن کیف پول خود، موضوعی تکراری بوده است که پس از جلسات مهم سیاسی ‘دو جلسه’ در اوایل سال تکرار شد. لفاظیها به وضوح نیاز به تقویت تقاضای داخلی را که از زمان لغو محدودیتهای سختگیرانه COVID-19 به طور قابل توجهی عقب مانده است، تصدیق میکند.
با این حال، مقیاس چالش قابل توجه است. اقتصاددان Keyu Jin، در رویداد Milken، زمینه روشنی را ارائه داد. او تأکید کرد که مصرف در حال حاضر تنها حدود 38 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) China را تشکیل میدهد. این رقم ‘در مقایسه با اقتصادهای بسیار پیشرفتهتر، واقعاً بسیار پایین است’، جایی که مصرف معمولاً نقش بسیار بزرگتری ایفا میکند. Jin همچنین به نابرابریهای قابل توجه در داخل China اشاره کرد و به وجود ‘صدها میلیون نفر در مناطق روستایی’ اشاره کرد که در مقایسه با همتایان شهری خود، دسترسی یکسانی به خدمات ضروری مانند مراقبتهای بهداشتی، آموزش و شبکههای ایمنی اجتماعی ندارند. پر کردن این شکاف و توانمندسازی اقتصادی بخشهای وسیعتری از جمعیت، ذاتاً با آزادسازی قدرت مصرفکننده بیشتر مرتبط است.
با وجود این موانع، برخی از رهبران مالی دیدگاه بلندمدت قاطعی را اتخاذ میکنند. Ali Dibadj، مدیر عامل Janus Henderson Investors، این دیدگاه را در کنفرانس HSBC بیان کرد. او اظهار داشت: ‘شرطبندی علیه کشوری که 1.4 میلیارد نفر جمعیت دارد واقعاً سخت است’، و بر مقیاس عظیم بازار بالقوه تأکید کرد. او به ‘تاریخ بسیار موفق، نوآوری فراوان، انگیزه فراوان و مهمتر از همه، مشوقهای فراوانی که توسط دولت ایجاد میشود’ در China به عنوان دلایلی برای خوشبینی اساسی اشاره کرد و پیشنهاد کرد که چالشهای فعلی ممکن است در یک افق بلندمدتتر قابل عبور باشند.
Neumann از HSBC پیشنهاد کرد که در حالی که انتظار معجزات فوری وجود ندارد، سرمایهگذاران یک تکامل ‘تدریجی’ در رویکرد پکن نسبت به تحریک مصرف را درک میکنند. او به Fortune گفت، باور این است که ‘یک تغییر ساختاری در China در حال رخ دادن است که ممکن است چندین سال طول بکشد - اما مطمئناً چیزی در حال وقوع است.’ این به معنای صبر در میان برخی سرمایهگذاران است که مایلند فراتر از دادههای کوتاهمدت به سمت یک تعادل مجدد بالقوه، هرچند کند، در اقتصاد نگاه کنند.
با این حال، تردید همچنان پابرجاست. Stephen Roach، رئیس سابق Morgan Stanley Asia و ناظر دیرینه اقتصاد China، ارزیابی انتقادیتری ارائه داد. او در مصاحبه اخیر با Bloomberg، بسیاری از لفاظیهای رسمی در مورد مصرف را به عنوان ‘بیشتر شعار تا اقدامات اساسی’ رد کرد و شکاف قابل توجهی بین نیات اعلام شده و اجرای مؤثر سیاست را نشان داد. این امر بر بحث و عدم اطمینان مداوم در مورد اینکه آیا پکن اراده سیاسی و ابزارهای سیاستی مناسب برای مهندسی تغییر مطلوب به سمت یک مدل رشد مبتنی بر مصرف را دارد، تأکید میکند. مسائل حل نشده بخش املاک نیز همچنان بر اعتماد مصرفکننده و شتاب کلی اقتصادی سنگینی میکند.
ثروتهای متضاد: سایهها بر بازار ایالات متحده؟
علاقه مجدد به بازارهایی مانند China و بالقوه اروپا، پسزمینه متضادی در احساسات فعلی پیرامون بازار ایالات متحده پیدا میکند. در حالی که China موجی از ارتقاء را تجربه میکند، به نظر میرسد نگرانیها برای سهام ایالات متحده، که قبلاً از یک دوره طولانی تسلط، به ویژه در بخش فناوری، برخوردار بودند، در حال افزایش است.
عوامل متعددی در چشمانداز محتاطانهتر برای ایالات متحده نقش دارند:
- ترس از تعرفه: چشمانداز تشدید تنشهای تجاری و تعرفهها، به ویژه مرتبط با چرخه سیاسی و تغییرات بالقوه در سیاست دولت، عدم اطمینان قابل توجهی را برای زنجیرههای تأمین جهانی و سودآوری شرکتها ایجاد میکند.
- فشارهای تورمی: تورم سرسخت همچنان یک نگرانی عمده است و به طور بالقوه مستلزم دورههای طولانیتری از نرخهای بهره بالاتر است که میتواند فعالیت اقتصادی را کاهش دهد و بر ارزشگذاری سهام فشار وارد کند.
- تزلزل احساسات مصرفکننده: با وجود بازار کار نسبتاً قوی، اعتماد مصرفکننده در ایالات متحده نشانههایی از شکنندگی را نشان داده است که به طور بالقوه بر الگوهای هزینههای آتی تأثیر میگذارد.
این احتیاط در عملکرد بازار منعکس شده است. Aaron Costello، رئیس بخش آسیا در Cambridge Associates، در کنفرانس Milken یک عامل ریسک کلیدی را برجسته کرد: ‘بزرگترین عامل ریسک در پرتفوی اکثر مردم، فناوری ایالات متحده است.’ در واقع، سهام به اصطلاح ‘هفت شگفتانگیز’ که بخش عمدهای از سود بازار را در سال قبل به ارمغان آوردند، در سال 2024 با بادهای مخالف روبرو شدهاند. در زمان اظهارات Costello، بسیاری از آنها در سال جاری در محدوده منفی قرار داشتند، با عقبنشینیهای قابل توجه در غولهایی مانند Nvidia (بیش از 20% کاهش) و Tesla (بیش از 30% کاهش).
ماهیت غیرقابل پیشبینی سیاست تجاری ایالات متحده در دوران دولت Trump لایه دیگری از پیچیدگی را اضافه میکند. اعلامیهها در مورد تعرفهها نوسان داشته و باعث سردرگمی و اضطراب برای کسبوکارها و سرمایهگذاران شده است. یک لحظه نشان میدهد که تعرفهها ممکن است کمتر از آنچه بیم میرفت شدید باشند، اما بلافاصله با عوارض غیرمنتظرهای مانند مالیات پیشنهادی 25 درصدی بر واردات خودرو یا تعرفههای مرتبط با واردات نفت از کشورهای خاص دنبال میشود. انتظار پیرامون رونمایی از تعرفههای جدید و خاص کشور، بازارها را در حالت آمادهباش نگه میدارد.
این محیط باعث شده است که برخی مسیر آینده یکپارچگی اقتصادی جهانی را زیر سوال ببرند. Mark Tucker، رئیس HSBC، در افتتاحیه کنفرانس بانک خود در Hong Kong، دیدگاه هشداردهندهای ارائه داد: او پیشنهاد کرد: ‘جهانیشدن آنگونه که ما میشناختیم ممکن است اکنون به پایان راه خود رسیده باشد’. ‘آنچه قبلاً پایدار بود دیگر نیست.’ این بازتاب یک اذعان گستردهتر است که تنشهای ژئوپلیتیکی، انگیزههای حمایتگرایانه و بازآرایی زنجیرههای تأمین، اساساً چشمانداز اقتصادی جهانی را تغییر شکل میدهند و هم ریسکها و هم، به طور بالقوه، فرصتهای جدیدی را در مناطقی که قبلاً تحتالشعاع تسلط بازار ایالات متحده بودند، ایجاد میکنند. تمرکز مجدد بر China، علیرغم مجموعه چالشهای خاص خود، میتواند تا حدی در این زمینه تنوعبخشی و جستجو برای رشد در یک نظم جهانی در حال تغییر درک شود.