چالش رهبری هوش مصنوعی آمریکا توسط استارتاپ چینی دیپ‌سیک

ظهور دیپ‌سیک به عنوان یک رقیب قدرتمند

در عرصه پرمخاطره هوش مصنوعی، روایتی از داوود در برابر جالوت در حال آشکار شدن است. ایالات متحده، با پروژه بلندپروازانه “استارگیت” و سرمایه گذاری هنگفت 500 میلیارد دلاری، قصد دارد موقعیت خود را به عنوان رهبر جهانی هوش مصنوعی تثبیت کند. این تلاش عظیم، با حمایت غول های فناوری، به دنبال ایجاد شبکه ای از مراکز داده پیشرفته در سراسر کشور است. با این حال، یک استارتاپ چابک چینی، که با بودجه ای که برخی آن را “شوخی” می نامند، به عنوان یک رقیب قدرتمند ظاهر شده و بر آرزوهای ایالات متحده سایه افکنده است.

دیپ‌سیک، یک شرکت مستقر در هانگژو، اخیراً مجموعه‌ای از مدل‌های هوش مصنوعی متن‌باز را رونمایی کرده است که نه تنها با مدل‌های OpenAI مطابقت دارند، بلکه در برخی موارد از آنها پیشی می‌گیرند. علاوه بر این، آنها این کار را با راندمان قابل توجه و با کسری از هزینه انجام داده اند. این تحول، موجی در جامعه هوش مصنوعی ایجاد کرده و سوالاتی را در مورد اثربخشی استراتژی ایالات متحده و آینده سلطه هوش مصنوعی مطرح کرده است.

چشم انداز هوش مصنوعی در حال حاضر تحت سلطه چند بازیگر اصلی است که عمدتاً در ایالات متحده مستقر هستند. این شرکت ها، با بودجه و منابع فراوان، در خط مقدم نوآوری هوش مصنوعی بوده اند و مدل های قدرتمندی را توسعه داده اند که زیربنای طیف گسترده ای از برنامه ها هستند. با این حال، ظهور دیپ‌سیک نشان دهنده تغییر بالقوه در این پویایی است و نشان می دهد که هوش مصنوعی پیشگامانه را می توان با منابع بسیار کمتری توسعه داد.

مدل R1 دیپ‌سیک: یک اختلال در بازار هوش مصنوعی

مدل R1 دیپ‌سیک، که اوایل این هفته منتشر شد، نمونه بارز این اختلال است. به گفته این شرکت، این مدل با عملکرد مدل o1 OpenAI، که سال گذشته منتشر شد و برای مقابله با استدلال پیچیده و مسائل ریاضی طراحی شده بود، مطابقت دارد و حتی از آن فراتر می رود. این واقعیت که مدل دیپ‌سیک متن باز است و به راحتی در دسترس عموم قرار دارد، تأثیر آن را بیشتر می کند و به محققان و توسعه دهندگان در سراسر جهان اجازه می دهد تا از قابلیت های آن استفاده کنند. منتقدان توانایی مدل R1 را در انجام کارهایی مانند کدنویسی و استدلال ستوده اند و آن را در رقابت مستقیم با پیشرفته ترین مدل های موجود در بازار قرار داده اند.

این دستاورد زمانی قابل توجه تر است که منابعی که دیپ‌سیک در اختیار دارد را در نظر بگیریم. مدل زبان بزرگ V3 این شرکت، که در دسامبر اعلام شد، گزارش شده است که با استفاده از تنها 5.6 میلیون دلار قدرت محاسباتی آموزش داده شده است. این در تضاد شدید با بیش از 100 میلیون دلاری است که گزارش شده برای آموزش GPT-4 OpenAI استفاده شده است. مدل V3 دیپ‌سیک با مدل‌های OpenAI و Anthropic مقایسه شده است و دیپ‌سیک ادعا می کند که در عملکرد برابری دارد. آندری کارپاتی، محقق برجسته هوش مصنوعی که قبلاً در تسلا و OpenAI کار می کرد، توانایی دیپ‌سیک در آموزش هوش مصنوعی پیشرفته خود با “بودجه شوخی” را بسیار چشمگیر توصیف کرده است.

تعهد چین به نوآوری هوش مصنوعی

صعود دیپ‌سیک به جایگاه برجسته در بخش رقابتی هوش مصنوعی چین تصادفی نیست. لیانگ ونفنگ، بنیانگذار 40 ساله این شرکت، اخیراً با لی کیانگ، نخست وزیر چین، دیدار کرد و بر اهمیت دستاوردهای دیپ‌سیک در داخل کشور تأکید کرد. این نشست، با حضور سایر کارشناسان برجسته صنعت، تعهد چین به تقویت نوآوری های فناوری و جاه طلبی های آن در حوزه هوش مصنوعی را برجسته می کند. موفقیت دیپ‌سیک گواهی بر نبوغ و تدبیر بخش فناوری چین است و توانایی آن را برای رقابت در صحنه جهانی علی‌رغم محدودیت‌های دسترسی به فناوری‌های خاص نشان می‌دهد.

ریشه های دیپ‌سیک به HighFlyer، یک صندوق پوشش کمی چینی برمی گردد که تا سال 2019 حدود 1.4 میلیارد دلار دارایی را مدیریت می کرد. HighFlyer در سال 2023 دیپ‌سیک را به عنوان یک استارتاپ اختصاصی هوش مصنوعی متمرکز بر توسعه مدل و ایجاد محصول هوش مصنوعی راه اندازی کرد. لیانگ ونفنگ، که دارای سابقه هوش مصنوعی از دانشگاه ژجیانگ است، HighFlyer را تأسیس کرد و از منابع مالی آن برای خرید هزاران تراشه هوش مصنوعی Nvidia قبل از اعمال محدودیت های ایالات متحده در سال 2022 استفاده کرد. این اقدام استراتژیک، دیپ‌سیک را نسبت به سایر استارتاپ های هوش مصنوعی برتری قابل توجهی بخشید و به آن اجازه داد تا به تحقیق و توسعه خود ادامه دهد در حالی که دیگران برای تامین قدرت پردازش تلاش می کردند.

مدل های دیپ‌سیک: کارایی، شفافیت و مقرون به صرفه بودن

در حالی که کارشناسان نظرات متفاوتی در مورد عملکرد دیپ‌سیک نسبت به ChatGPT OpenAI و Claude Anthropic دارند، اجماع کلی این است که مدل های دیپ‌سیک در پیکربندی های سخت افزاری خاص عملکرد فوق العاده خوبی دارند. با این حال، آنها ممکن است در سناریوهای دیگر با چالش هایی روبرو شوند. تمرکز دیپ‌سیک بر بهبود کارایی و کاهش هزینه ها است که در مدل نوآورانه “مخلوط متخصصان” آن مشهود است. این مدل از بخش های مختلف هوش مصنوعی برای رسیدگی به سوالات خاص استفاده می کند و عملکرد و استفاده از منابع را بهینه می کند.

یکی دیگر از عوامل کلیدی متمایز کننده مدل های دیپ‌سیک، ماهیت متن باز آنها است که امکان استفاده در پلتفرم های سخت افزاری متنوع را فراهم می کند. مهمتر از آن، مدل های دیپ‌سیک شفافیت را ارائه می دهند و برخلاف o1 OpenAI، نحوه رسیدن به پاسخ های خود را نشان می دهند. این شفافیت یک نقطه فروش کلیدی برای مشتریانی است که به دنبال راه حل های مقرون به صرفه هوش مصنوعی هستند، به ویژه کسانی که از بازار مدل های گران قیمت توسعه یافته در ایالات متحده و کسانی که از دسترسی به قدرت محاسباتی آمریکا منع شده اند، محروم هستند.

محدودیت های ایالات متحده و استراتژی های جایگزین چین

نگرانی ایالات متحده در مورد پیشرفت چین در هوش مصنوعی بی اساس نیست. دولت ایالات متحده از سال 2022 به طور فعال در تلاش است تا توسعه هوش مصنوعی چین را از طریق کنترل صادرات تراشه های پیشرفته هوش مصنوعی مهار کند. این امر به طور موثر از دستیابی شرکت های چینی به پردازنده های لازم برای آموزش مدل های پیشرفته هوش مصنوعی جلوگیری کرده است. علیرغم این محدودیت ها، تراشه سازانی مانند Nvidia و Intel تلاش کرده اند تا پردازنده هایی را ایجاد کنند که با الزامات ایالات متحده برای بازار چین مطابقت داشته باشند، اما با تشدید بیشتر قوانین توسط واشنگتن مواجه شده اند.

این محدودیت ها شرکت های هوش مصنوعی چینی را مجبور کرده است تا استراتژی های جایگزین را بررسی کنند. برخی به تراشه های ساخت ایالات متحده که قبل از ممنوعیت وارد شده بودند، تکیه می کنند، در حالی که برخی دیگر به حلقه های قاچاق بازار خاکستری روی می آورند که تراشه ها را از مکان های شخص ثالث حمل می کنند. برخی در حال بررسی مراکز داده در خارج از چین هستند، در حالی که برخی دیگر به جایگزین های ساخت چین از شرکت هایی مانند Huawei تکیه می کنند. در حالی که Huawei ادعا می کند که تراشه های هوش مصنوعی آن از پردازنده A100 Nvidia بهتر عمل می کنند، اما در تولید آنها به طور قابل اعتماد در مقیاس با چالش هایی روبرو شده است.

لیانگ ونفنگ اظهار داشته است که “پول هرگز برای ما مشکل نبوده است. ممنوعیت ارسال تراشه های پیشرفته مشکل است.” این بیانیه بر موانع قابل توجهی که شرکت های چینی در پیگیری رهبری هوش مصنوعی با آن روبرو هستند، تأکید می کند. علاوه بر ممنوعیت صادرات تراشه، دولت بایدن سرمایه گذاری ایالات متحده در هوش مصنوعی چین را نیز ممنوع کرده است که این امر وضعیت را پیچیده تر می کند.

اکوسیستم پر رونق هوش مصنوعی چین

علیرغم این چالش ها، چین یک اکوسیستم پر رونق هوش مصنوعی را پرورش داده است. شرکت های بزرگ فناوری مانند بایدو، علی بابا و بایت دنس در حال توسعه مدل های بنیادی خود و ارائه خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی هستند. استارتاپ های هوش مصنوعی چینی مانند MiniMax و Moonshot AI خدمات مصرف کننده گرا را راه اندازی کرده اند که حتی در بازار ایالات متحده نیز به موفقیت رسیده اند.

رقابت شدید در بخش هوش مصنوعی چین منجر به جنگ قیمتی شده است و شرکت ها برای به دست آوردن مزیت رقابتی، قیمت ها را تا 90 درصد در طول سال 2024 کاهش داده اند. این جنگ قیمتی بیشتر بر تدبیر و سازگاری بخش هوش مصنوعی چین تأکید می کند.

نگرانی های ایالات متحده و پروژه استارگیت

ایالات متحده به طور فزاینده ای نگران موفقیت های چین در هوش مصنوعی است، زیرا این امر نشان می دهد که اقدامات انجام شده برای محافظت از رهبری ایالات متحده در هوش مصنوعی کارساز نیست. اریک اشمیت، مدیرعامل سابق گوگل، از پیشرفت چین ابراز تعجب کرده و گفته است که “فکر می کردم محدودیت هایی که برای تراشه ها اعمال کردیم آنها را عقب نگه می دارد.”

OpenAI، توسعه دهنده ChatGPT، نیز نگرانی هایی را در مورد پیشرفت های هوش مصنوعی چین مطرح کرده است. OpenAI در یک مقاله سیاستی اخیر اعلام کرد که تخمین زده می شود 175 میلیارد دلار در صندوق های جهانی منتظر سرمایه گذاری در پروژه های هوش مصنوعی باشد. این شرکت هشدار داد که “اگر ایالات متحده این وجوه را جذب نکند، آنها به پروژه های تحت حمایت چین سرازیر می شوند و نفوذ جهانی حزب کمونیست چین را تقویت می کنند.”

در پاسخ به این نگرانی ها، سام آلتمن، مدیرعامل OpenAI، ماسایوشی سون، مدیرعامل SoftBank، و لری الیسون، بنیانگذار اوراکل، پروژه استارگیت را اعلام کرده اند که متعهد به سرمایه گذاری 500 میلیارد دلاری در زیرساخت های هوش مصنوعی در سراسر ایالات متحده است. این پروژه نشانه روشنی از تعهد ایالات متحده به حفظ رهبری خود در حوزه هوش مصنوعی است.

نوآوری و تدبیر: کلید موفقیت در مسابقه هوش مصنوعی

با این حال، ظهور شرکت هایی مانند دیپ‌سیک نشان می دهد که مسیر سلطه هوش مصنوعی ممکن است به سادگی سرمایه گذاری مبالغ هنگفت نباشد. توانایی نوآوری، انطباق و دستیابی به پیشرفت با منابع محدود، عامل مهمی در چشم انداز فعلی هوش مصنوعی است. با تشدید مسابقه هوش مصنوعی، جهان از نزدیک نظاره گر خواهد بود که چگونه ایالات متحده و چین این چالش های پیچیده را هدایت می کنند. نتیجه پیامدهای گسترده ای برای آینده فناوری و پویایی قدرت جهانی خواهد داشت. داستان دیپ‌سیک یادآوری است که نبوغ و تدبیر می توانند نیروهای قدرتمندی در مسابقه برتری هوش مصنوعی باشند. در حالی که ایالات متحده به شدت برای حفظ برتری خود سرمایه گذاری می کند، چالش چین، به ویژه از سوی استارتاپ های نوآور مانند دیپ‌سیک، یک چالش بزرگ است. سال های آینده در تعیین پیروز نهایی در این رقابت پرمخاطره بسیار مهم خواهد بود. چشم انداز هوش مصنوعی به سرعت در حال تحول است و پویایی بین این دو قدرت جهانی به شکل دادن به آینده این فناوری دگرگون کننده ادامه خواهد داد.