موسسه نوآوری فناوری (TII) در امارات متحده عربی، به عنوان نیروی پیشرو در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی تحت شورای تحقیقات فناوری پیشرفته ابوظبی (ATRC)، اخیراً از انتشار دو مدل مهم هوش مصنوعی خبر داده است: فالکون عربی (Falcon Arabic) و فالکون-اچ 1 (Falcon-H1). فالکون عربی نقطه عطفی را به عنوان اولین مدل زبان عربی در سری فالکون نشان می‌دهد و به عنوان برترین مدل هوش مصنوعی عربی در منطقه شناخته می‌شود. از طرف دیگر، فالکون-اچ 1 با معماری نوآورانه خود، استانداردهای عملکرد و تطبیق‌پذیری را دوباره تعریف می‌کند. قابل توجه است که فالکون-اچ 1 در رده مدل‌های هوش مصنوعی کوچک تا متوسط برتری دارد و از رقبای خود مانند LlaMA متا (Meta’s LlaMA) و Qwen علی بابا (Alibaba’s Qwen) پیشی می‌گیرد، که این امر ظرفیت آن را برای تسهیل کاربردهای هوش مصنوعی در دنیای واقعی در دستگاه‌های روزمره و در محیط‌هایی با منابع محدود نشان می‌دهد. این اطلاعیه توسط فیصل البنایی، مشاور رئیس جمهور امارات متحده عربی و دبیرکل ATRC، در سخنرانی اصلی خود در رویداد "آن را در امارات بسازید (Make it in the Emirates)" برجسته شد.
فالکون عربی: جهشی برای هوش مصنوعی عربی
فالکون عربی که بر پایه مدل فالکون 3-7B ساخته شده است، نشان دهنده پیشرفت چشمگیری در هوش مصنوعی عربی است. این مدل به طور دقیق بر روی مجموعه داده بومی عربی با کیفیت بالا و انتخاب شده‌ای آموزش داده شده است که هم شامل عربی استاندارد مدرن و هم گویش‌های منطقه‌ای متنوع است و از این طریق غنای زبانی دنیای عرب را به تصویر می‌کشد. سنجش‌ها از تابلوی امتیازات Open Arabic LLM نشان می‌دهد که فالکون عربی در مقایسه با سایر مدل‌های زبان عربی در منطقه عملکرد بهتری دارد و موقعیت خود را به عنوان یک رهبر در هوش مصنوعی مستقل و چند زبانه تقویت می‌کند. توانایی آن در مطابقت با عملکرد مدل‌هایی که تا ده برابر اندازه آن هستند، مزایای معماری هوشمندانه را نسبت به مقیاس محاسباتی صرف برجسته می‌کند.
توسعه فالکون عربی به چند دلیل یک تغییردهنده بازی (game-changer) است. اولاً، این مدل به عدم نمایندگی کافی از مدل‌های زبان عربی در چشم‌انداز جهانی هوش مصنوعی می‌پردازد. با ارائه یک مدل قوی و با عملکرد بالا که به طور خاص برای زبان عربی طراحی شده است، TII به محققان، توسعه‌دهندگان و مشاغل در جهان عرب این امکان را می‌دهد تا از هوش مصنوعی برای طیف گسترده‌ای از کاربردها، از پردازش زبان طبیعی و ترجمه ماشینی گرفته تا تولید محتوا و تحلیل احساسات، بهره ببرند.
ثانیاً، آموزش فالکون عربی بر روی یک مجموعه داده بومی عربی تضمین می‌کند که این مدل به طور دقیق تفاوت‌های ظریف و پیچیدگی‌های زبان را منعکس می‌کند. این در حالی است که مدل‌هایی که بر روی داده‌های ترجمه شده آموزش داده می‌شوند، اغلب نمی‌توانند نشانه‌های ظریف فرهنگی و متنی را درک کنند. فالکون عربی با捕获 تنوع زبانی کامل دنیای عرب، مجهزتر است تا نیازهای کاربران عرب زبان را درک کرده و به آنها پاسخ دهد.
سرانجام، دسترسی به منبع باز فالکون عربی، همکاری و نوآوری را در جامعه هوش مصنوعی عربی ترویج می‌کند. TII با در دسترس قرار دادن رایگان این مدل، محققان و توسعه‌دهندگان را تشویق می‌کند تا بر اساس آن بنا نهاده و برنامه‌های جدید و هیجان‌انگیزی ایجاد کنند که به نفع جهان عرب باشد.
فالکون-اچ 1: تعریف مجدد دسترسی و عملکرد هوش مصنوعی
فالکون-اچ 1 (Falcon-H1) هدف دارد تا دسترسی به هوش مصنوعی با عملکرد بالا را با به حداقل رساندن خواسته‌های محاسباتی و دانش تخصصی که معمولاً با سیستم‌های پیشرفته هوش مصنوعی مرتبط است، دموکراتیزه کند. این مدل بر اساس موفقیت سری فالکون 3 شرکت TII ساخته می‌شود، که به دلیل قابلیت عملکرد بر روی یک واحد پردازش گرافیکی (GPU) شناخته شده است، یک دستاورد مهم که توسعه دهندگان، استارت آپ ها و موسسات با منابع محدود را قادر می‌سازد تا هوش مصنوعی پیشرفته را به طور مقرون به صرفه مستقر کنند.
مدل فالکون-اچ 1 دسترسی نوآورانه‌ای را به سیستم‌های هوش مصنوعی پیشرفته معرفی می‌کند. با کاهش چشمگیر قدرت محاسباتی و تخصص فنی، این نوآوری افق‌های کاربرد هوش مصنوعی را در بخش‌های مختلف گسترش می‌دهد. برخلاف مدل‌های هوش مصنوعی سنتی که به منابع فشرده نیاز دارند، فالکون-اچ 1 برای عملکرد کارآمد طراحی شده است و آن را به راهکاری ایده‌آل برای نهادهایی با قابلیت‌های محاسباتی محدود تبدیل می‌کند.
این توسعه نه تنها یک پیشرفت فناوری بلکه یک حرکت استراتژیک به سوی فراگیری در حوزه هوش مصنوعی است. استارت آپ ها، موسسات آموزشی و کسب و کارهایی که قبلاً استقرار هوش مصنوعی را از نظر مالی یا فنی غیرممکن می‌دانستند، اکنون می‌توانند از قدرت هوش مصنوعی پیشرفته استفاده کنند. این دسترسی، نوآوری را ترویج می‌کند و امکان توسعه راهکارهای هوش مصنوعی متناسب با نیازهای خاص را فراهم می‌کند و از این طریق فناوری هوش مصنوعی را دموکراتیزه می‌کند.
پیامدهای فالکون-اچ 1 فراتر از صرف دسترسی است. این مدل محیطی را تقویت می‌کند که در آن هوش مصنوعی می‌تواند در طیف گسترده‌تری از دستگاه‌ها و برنامه‌ها ادغام شود، کارایی را افزایش دهد، نوآوری را پیش ببرد و فرصت‌های جدیدی را در صنایع مختلف ایجاد کند. از مراقبت‌های بهداشتی گرفته تا امور مالی، همه کاره بودن فالکون-اچ 1 درهایی را برای هوش مصنوعی باز می‌کند تا مسائل پیچیده را حل کند و ارائه خدمات را به روش‌های بی سابقه‌ای بهبود بخشد.
دیدگاهی برای رهبری هوش مصنوعی
فیصل البنایی بر اهمیت قابلیت استفاده و دسترسی در توسعه هوش مصنوعی تأکید کرد و اظهار داشت: "امروز، رهبری هوش مصنوعی به معنای مقیاس برای مقیاس نیست. این به معنای مفید، قابل استفاده و جهانی کردن ابزارهای قدرتمند است. فالکون-اچ 1 تعهد ما به ارائه هوش مصنوعی است که برای همه کار می‌کند نه فقط برای افراد معدود." فالکون-اچ 1 از چندین زبان پشتیبانی می‌کند و ظرفیت مقیاس پذیری برای پشتیبانی از بیش از 100 زبان را دارد.
هوش مصنوعی هوشمندتر، ساده‌تر و فراگیرتر
فالکون-اچ 1 (Falcon-H1) برای پاسخگویی به نیاز روزافزون جهانی به سیستم‌های هوش مصنوعی که نه تنها کارآمد و انعطاف‌پذیر بلکه کاربرپسند نیز هستند، طراحی شده است. معماری ترکیبی آن که نقاط قوت ترانسفورمرها (Transformers) و مامبا (Mamba) را با هم ترکیب می‌کند، امکان سرعت استنتاج بالاتر و مصرف حافظه کمتر را در عین حفظ عملکرد بالا در سراسر معیار‌های مختلف باهم ترکیب می آورد.
معماری نوآورانه فالکون-اچ 1
معماری فالکون-اچ 1 نشان دهنده انحراف قابل توجهی از مدل‌های هوش مصنوعی سنتی است. با ترکیب نقاط قوت ترانسفورمرها و مامبا، ترکیبی منحصر به فرد از کارایی و عملکرد را به دست می‌آورد. ترانسفورمرها به دلیل توانایی خود در ثبت وابستگی‌های دوربرد در داده‌ها شناخته می‌شوند و آنها را برای کارهایی مانند پردازش زبان طبیعی و ترجمه ماشینی مناسب می‌سازد. از طرف دیگر، مامبا یک معماری جدیدتر است که برای کارآمدتر و مقیاس پذیرتر از ترانسفورمرهاز طراحی شده است.
فالکون-اچ 1 با ترکیب این دو معماری، قادر است سرعت استنتاج سریع‌تر و مصرف حافظه پایین‌تری را بدون فدا کردن عملکرد به دست آورد. این امر آن را به یک انتخاب ایده‌آل برای برنامه‌هایی تبدیل می‌کند که در آن منابع محدود هستند، مانند دستگاه‌های تلفن همراه و سیستم‌های تعبیه شده.
معماری ترکیبی فالکون-اچ 1 همچنین آن را نسبت به مدل‌های هوش مصنوعی سنتی همه کاره‌تر می‌کند. از پردازش زبان طبیعی و تشخیص تصویر گرفته تا تجزیه و تحلیل سری‌های زمانی و سیستم‌های کنترل، می‌توان از آن برای طیف گسترده‌ای از وظایف استفاده کرد. این تطبیق‌پذیری آن را به ابزاری ارزشمند برای محققان و توسعه‌دهندگان در زمینه‌های مختلف تبدیل می‌کند.
مهندسی عالی
دکتر نجوا عرااج مدیرعامل TII، فالکون-اچ 1 را "نه تنها یک نقطه عطف تحقیقاتی بلکه به عنوان یک چالش مهندسی توصیف کرد: چگونه می‌توان کارایی استثنایی را بدون مصالحه ارائه داد." وی افزود: "این مدل تعهد ما را به ساخت سیستم‌های از نظر فنی دقیق با کاربرد دنیای واقعی منعکس می‌کند. فالکون فقط یک مدل نیست; بلکه پایه‌ای است که به محققان، توسعه‌دهندگان و نوآوران قدرت می‌دهد، به ویژه در محیط‌هایی که منابع محدود هستند اما جاه طلبی‌ها اینطور نیست."
خانواده فالکون-اچ 1: سفارشی سازی هوش مصنوعی برای نیازهای خاص
خانواده فالکون-اچ 1 شامل مدل‌هایی با اندازه‌های مختلف است که از 500 میلیون تا 34 میلیارد پارامتر متغیر هستند و به کاربران طیف وسیعی از نسبت‌های عملکرد به کارایی را ارائه می‌دهند. مدل‌های کوچکتر برای استقرار بر روی دستگاه‌های لبه محدود مناسب هستند، در حالی که مدل شاخص 34B از نظر انجام کارهای پیچیده از مدل‌های قابل مقایسه از LlaMA متا و Qwen علی بابا بهتر عمل می‌کند.
تنوع در خانواده فالکون-اچ 1 یک نقطه قوت اصلی است و به کاربران این امکان را می‌دهد تا مدلی را انتخاب کنند که به بهترین وجه با نیازها و محدودیت‌های خاص آنها مطابقت دارد. این انعطاف‌پذیری به ویژه در زمینه محاسبات لبه مهم است، جایی که دستگاه‌ها اغلب قدرت پردازش و حافظه محدودی دارند. TII با ارائه طیف وسیعی از مدل‌ها با نسبت‌های مختلف عملکرد به کارایی، توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد تا راهکارهای هوش مصنوعی را در طیف گسترده‌تری از دستگاه‌ها، از تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها گرفته تا حسگرها و سیستم‌های تعبیه شده، مستقر کنند.
در دسترس بودن یک مدل 34B با عملکرد بالا همچنین تضمین می‌کند که کاربرانی که به حداکثر دقت و عملکرد نیاز دارند، با محدودیت‌های محاسبات لبه محدود نمی‌شوند. از این مدل می‌توان برای کارهای پیچیده‌ای استفاده کرد که به منابع محاسباتی قابل توجهی نیاز دارند، مانند درک زبان طبیعی، تشخیص تصویر و تشخیص تقلب.
توانایی انتخاب مدل مناسب برای این کار یک عامل متمایز کلیدی برای خانواده فالکون-اچ 1 است و آن را به یک راهکار همه کاره و سازگار برای طیف گسترده‌ای از کاربردها تبدیل می‌کند.
مدل های فشرده فوق العاده
دکتر حکیم حسید، محقق ارشد مرکز تحقیقات هوش مصنوعی و علوم دیجیتال در TII، بر پتانسیل مدل‌های فوق العاده فشرده تأکید کرد و اظهار داشت: "سری فالکون-اچ 1 نشان می‌دهد که چگونه معماری‌های جدید می‌توانند فرصت‌های جدیدی را در آموزش هوش مصنوعی باز کنند در حالی که پتانسیل مدل‌های فوق العاده فشرده را به نمایش می‌گذارند. این به طور اساسی آنچه را که در کوچکترین مقیاس ممکن است تغییر می‌دهد و هوش مصنوعی قدرتمند را در دستگاه‌های لبه امکان پذیر می‌کند، جایی که حریم خصوصی، کارایی و تأخیر کم بسیار مهم است. تمرکز ما بر کاهش پیچیدگی بدون به خطر انداختن قابلیت بوده است."
عملکرد و تطبیق پذیری برتر
هر مدل در خانواده فالکون-اچ 1 از نظر نسبت عملکرد به کارایی از سایر مدل‌هایی که دو برابر اندازه آن هستند فراتر می‌رود و یک استاندارد جدید برای قابلیت‌های هوش مصنوعی تعیین می‌کند. این مدل‌ها همچنین توانایی‌های استثنایی در ریاضیات، استدلال، برنامه نویسی، درک متنی طولانی و وظایف چند زبانه از خود نشان می‌دهند.
عملکرد و تطبیق پذیری برتر خانواده فالکون-اچ 1 گواهی بر تعهد TII به نوآوری و برتری مهندسی است. TII با ترکیب معماری‌های پیشرفته با روش‌های آموزش دقیق، خانواده‌ای از مدل‌ها را ایجاد کرده است که نه تنها کارآمد و مقیاس پذیر هستند، بلکه قادر به انجام طیف گسترده‌ای از وظایف با دقت استثنایی نیز هستند.
توانایی‌های مدل‌ها در ریاضیات، استدلال، برنامه نویسی، درک متنی طولانی و وظایف چند زبانه، آنها را برای انواع کاربردها، از آموزش و تحقیقات گرفته تا تجارت و دولت مناسب می‌سازد. به عنوان مثال، می‌توان از آنها برای توسعه سیستم‌های آموزش هوشمند، خودکارسازی فرآیندهای پیچیده تجاری و ارائه پشتیبانی چند زبانه به مشتریان در سراسر جهان استفاده کرد.
تطبیق پذیری خانواده فالکون-اچ 1 یک عامل متمایز کلیدی است و آن را به ابزاری ارزشمند برای سازمان‌هایی تبدیل می‌کند که به دنبال استفاده از هوش مصنوعی برای حل مسائل پیچیده و بهبود عملیات خود هستند.
کاربردها و تأثیرات دنیای واقعی
مدل‌های فالکون در حال حاضر در برنامه‌های دنیای واقعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. فالکون با همکاری بنیاد بیل و ملیندا گیتس، از توسعه AgriLLM پشتیبانی کرده است، یک راهکار طراحی شده برای کمک به کشاورزان در تصمیم گیری آگاهانه در شرایط آب و هوایی چالش برانگیز. اکوسیستم فالکون بیش از 55 میلیون بار در سطح جهان بارگیری شده است و به عنوان یک خانواده برجسته از مدل‌های هوش مصنوعی باز از خاورمیانه شناخته می‌شود.
موفقیت برنامه‌های مبتنی بر فالکون مانند AgriLLM پتانسیل هوش مصنوعی را برای رسیدگی به چالش‌های مهم جهانی نشان می‌دهد. AgriLLM با فراهم کردن دسترسی کشاورزان به بینش‌های مبتنی بر داده، به آنها کمک می‌کند تا با شرایط آب و هوایی در حال تغییر سازگار شوند و عملکرد خود را بهبود بخشند. این تنها یک نمونه از چگونگی استفاده از مدل‌های فالکون برای ایجاد تغییرات مثبت در جهان است.
پذیرش گسترده اکوسیستم فالکون با بیش از 55 میلیون بارگیری، گواهی بر کیفیت و تطبیق پذیری آن است. محققان، توسعه‌دهندگان و کسب و کارها در سراسر جهان از مدل‌های فالکون برای توسعه راهکارهای نوآورانه در زمینه‌های مختلف، از مراقبت‌های بهداشتی و امور مالی گرفته تا آموزش و کشاورزی استفاده می‌کنند.
تأثیر مدل‌های فالکون تازه شروع شده است و به احتمال زیاد نقش مهمی در شکل دادن به آینده هوش مصنوعی ایفا خواهند کرد.
تعهد به مدل‌های بنیادی
TII توسعه مدل‌های بنیادی را در اولویت قرار می‌دهد که می‌توان آنها را برای رفع نیازهای متنوع صنعت، تحقیق و منافع عمومی، بدون به خطر انداختن دسترسی، تطبیق داد. این مدل‌ها برای کاربرد در سناریوهای مختلف دنیای واقعی طراحی شده‌اند و کارایی منابع و سازگاری با môi trường khác را حفظ می‌کنند.
تمرکز بر مدل‌های بنیادی یک تصمیم استراتژیک است که تعهد TII را به نوآوری بلندمدت منعکس می‌کند. TII با توسعه مدل‌هایی که همه کاره و سازگار هستند، پایه‌ای را ایجاد می‌کند که دیگران می‌توانند بر روی آن بنا کنند. این رویکرد تضمین می‌کند که مدل‌های فالکون با گذشت زمان، حتی با تکامل فناوری، مرتبط و مفید باقی می‌مانند.
تأکید بر دسترسی نیز یک عامل متمایز کلیدی است. TII بر این باور است که هوش مصنوعی باید برای همه، صرف نظر از منابع یا تخصص آنها، در دسترس باشد. TII با ایجاد منبع باز و آسان برای استفاده از مدل‌های فالکون، دسترسی به هوش مصنوعی را دموکراتیزه می‌کند و به افراد و سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا راهکارهای نوآورانه‌ای ایجاد کنند که به نفع جامعه باشد.
در دسترس بودن منبع باز
همه مدل‌های فالکون منبع باز هستند و تحت مجوز TII Falcon که مبتنی بر Apache 2.0 است و توسعه هوش مصنوعی مسئولانه و اخلاقی را ترویج می‌کند، در Hugging Face و FalconLLM.TII.ae در دسترس هستند. این تعهد به اصول منبع باز، همکاری، نوآوری و شیوه‌های هوش مصنوعی مسئولانه را در جامعه جهانی هوش مصنوعی تقویت می‌کند. TII با فراهم کردن دسترسی به مدل‌ها و کد زیربنایی آنها، محققان، توسعه‌دهندگان و سازمان‌ها را تشویق می‌کند تا در توسعه و بهبود مداوم اکوسیستم فالکون مشارکت کنند. این رویکرد مشارکتی تضمین می‌کند که مدل‌های فالکون در خط مقدم فناوری هوش مصنوعی باقی می‌مانند و به شیوه‌ای مسئولانه و اخلاقی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مجوز TII Falcon که مبتنی بر Apache 2.0 است، چارچوبی را برای توسعه هوش مصنوعی مسئولانه ارائه می‌دهد و شفافیت، پاسخگویی و انصاف را در استفاده از فناوری هوش مصنوعی ترویج می‌کند.