ظهور معشوق جدید هوش مصنوعی: رقابت غول‌های فناوری

در چشم‌انداز همیشه در حال تحول هوش مصنوعی (AI)، جبهه جدیدی ظهور کرده است که توجه غول‌های فناوری و توسعه‌دهندگان را به خود جلب کرده است. این ‘معشوقه جدید’ پروتکل متن مدل (MCP) است، فناوری‌ای که نویدبخش ایجاد انقلابی در نحوه تعامل مدل‌های هوش مصنوعی با دنیای خارج است.

در ۲۹ آوریل، علی‌بابا با انتشار و متن‌باز کردن مدل Tongyi Qianwen نسل بعدی خود، Qwen3، موجی به راه انداخت. این مدل نه‌تنها دارای عملکرد بهبود یافته و هزینه‌های کاهش یافته است، بلکه از پشتیبانی بهبود یافته برای MCP نیز برخوردار است. این پیشرفت به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا به‌طور یکپارچه منابع و ابزارهای داده خارجی مختلف را با مدل زبان بزرگ Qwen3 ادغام کنند، و راه را برای توسعه مقرون‌به‌صرفه‌تر و کارآمدتر Agentهای هوش مصنوعی (عوامل هوشمند) هموار می‌کند.

توسعه‌دهندگان مشتاق در حال حاضر Qwen3 را برای ایجاد برنامه‌های نوآورانه آزمایش می‌کنند. Feng Lei، بنیان‌گذار Mars Waves و رهبر سابق محصول در MiniMax Conch AI، یک صفحه وب ایجاد کرد که با موفقیت از MCPهای مختلف، از جمله تصاویر، صدا و نقشه‌ها، برای دستیابی سریع به نتایج دلخواه استفاده می‌کرد. او دستاورد خود را در رسانه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشت و بر اهمیت حیاتی پشتیبانی بومی MCP تأکید کرد.

به‌طور مشابه، در طول کنفرانس توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی Create 2025 Baidu در ۲۵ آوریل، Li Yanhong، بنیان‌گذار Baidu اظهار داشت که ‘MCP به هوش مصنوعی امکان می‌دهد تا دنیای خارج را بهتر درک کند، به اطلاعات آسان‌تر دسترسی داشته باشد و از ابزارها آزادانه‌تر استفاده کند. ما معتقدیم که MCP گامی مهم برای توسعه هوش مصنوعی است و توسعه‌دهندگان باید در اسرع وقت آن را درک و بپذیرند.’ در این کنفرانس، Baidu Intelligent Cloud رسماً اولین سرویس MCP در سطح سازمانی را در چین راه‌اندازی کرد و توسعه‌دهندگان را تشویق کرد تا MCP را به‌طور کامل اتخاذ کنند.

در اصل، MCP را می‌توان به عنوان یک ‘سوکت جهانی’ برای دوران هوش مصنوعی در نظر گرفت. این مدل به مدل‌های زبان بزرگ امکان می‌دهد تا بدون زحمت به منابع و ابزارهای داده خارجی متنوع دسترسی پیدا کنند و به ‘اتصال یک‌کلیکی’ با دنیای خارج دست یابند. این امر به طور قابل توجهی کارایی توسعه برنامه‌های هوش مصنوعی و Agentهای هوش مصنوعی مختلف را افزایش می‌دهد. در واقع، پیش از Baidu، چندین غول اینترنتی دیگر، از جمله Alibaba، Tencent و ByteDance، قبلاً از پشتیبانی MCP برخوردار بودند. MCP که در ابتدا یک اصطلاح تخصصی در بین توسعه‌دهندگان بود، به یک مفهوم اصلی تبدیل شده است و به یک میدان نبرد جدید برای شرکت‌های مختلف تبدیل شده است. از آنجایی که اکوسیستم MCP به توسعه و شکوفایی خود ادامه می‌دهد، انتظار می‌رود که برنامه‌های Agent هوش مصنوعی رونق بگیرند.

‘سوکت جهانی’ دوران هوش مصنوعی

Song Jiaji، معاون مدیر مؤسسه تحقیقاتی Guosheng Securities و تحلیلگر ارشد صنعت ارتباطات، ظهور MCP را با پروتکل TCP/IP در حوزه ارتباطات مقایسه می‌کند و تأکید می‌کند که این امر باعث ظهور برنامه‌های بومی هوش مصنوعی خواهد شد. در عصر اینترنت، TCP/IP به عنوان پروتکل ارتباط داده‌های اساسی عمل می‌کند و انتقال کارآمد داده‌ها و اتصال یکپارچه بین دستگاه‌های مختلف را امکان‌پذیر می‌کند. به‌طور مشابه، در عصر هوش مصنوعی، MCP نقش قابل مقایسه‌ای را ایفا می‌کند و یک ‘اتصال یک‌کلیکی’ را برای مدل‌های زبان بزرگ فراهم می‌کند تا به داده‌ها و ابزارهای خارجی دسترسی پیدا کنند.

به گفته یک متخصص ارشد هوش مصنوعی، MCP اساساً یک پروتکل فنی است، مجموعه‌ای از مشخصات مورد توافق جمعی برای توسعه Agentهای هوش مصنوعی، شبیه به استانداردسازی نوشتن و حمل‌ونقل در طول سلسله Qin. با یک استاندارد و مشخصات واحد، کارایی مشترک به‌طور قابل توجهی بهبود می‌یابد. MCP یک اختراع اخیر نیست؛ در ابتدا توسط Anthropic، یک استارتاپ مشهور مدل زبان بزرگ مستقر در ایالات متحده، در نوامبر سال گذشته با هدف کاهش هزینه استفاده از داده‌ها و ابزارهای خارجی برای مدل‌های زبان بزرگ منتشر شد.

در حالی که MCP در ابتدا با پاسخ سکوت مواجه شد، ظهور Manus، یک Agent هوش مصنوعی همه‌منظوره که در داخل کشور توسعه یافته است، در فوریه امسال، علاقه مجدد را برانگیخت. Manus، قادر به اجرای مستقل وظایف پیچیده بر اساس دستورالعمل‌های انسانی، از رزرو خودکار بلیط و تولید راهنماهای سفر گرفته تا ایجاد وب‌سایت‌ها، به سرعت به دلیل توانایی خود در نه تنها گپ زدن و فکر کردن، بلکه ‘کثیف کردن دستان خود’ مانند انسان‌ها محبوبیت پیدا کرد. اگرچه بنیان‌گذار آن اظهار داشت که Manus قبل از انتشار MCP توسعه یافته است و بنابراین از این پروتکل استفاده نکرده است، بلکه از روش‌های کدنویسی دیگری برای فراخوانی ابزارهای متعدد استفاده کرده است، Manus با این وجود ارزش Agentهای هوشمند و اهمیت MCP را برجسته کرد.

پیش از معرفی MCP، هزینه دسترسی به ابزارهای خارجی برای مدل‌های زبان بزرگ نسبتاً بالا بود. برای مثال، اگر یک کاربر می‌خواست از یک مدل زبان بزرگ برای رزرو پرواز و هتل و دریافت تأیید ایمیل استفاده کند، مدل باید APIهای (رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی) خطوط هوایی، هتل و برنامه‌های ایمیل را به طور جداگانه فراخوانی می‌کرد. هر یکپارچه‌سازی API نیاز به نوشتن کد جداگانه، مستندات، روش‌های احراز هویت، رسیدگی به خطا و روش‌های نگهداری دارد، اساساً نیاز به ‘کلیدهای’ مختلف برای باز کردن این خدمات دارد. با این حال، با MCP، فقط سرورهای MCP خطوط هوایی، هتل و خدمات ایمیل باید متصل یا پیکربندی شوند، مشابه اتصال یک درایو USB حاوی خطوط هوایی، هتل و خدمات ایمیل به رایانه کاربر از طریق یک پورت Type-C.

مزیت یک استاندارد واحد این است که توسعه و ساخت افزونه را کاهش می‌دهد، از کدنویسی تکراری جلوگیری می‌کند و در نتیجه کارایی توسعه را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد و هزینه‌های توسعه را کاهش می‌دهد. تا زمانی که از استاندارد MCP پیروی کرده و از آن پشتیبانی کند، همه ابزارها می‌توانند به عملکرد ‘Plug-and-Play’ دست یابند و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند تا به سرعت برنامه‌های هوش مصنوعی قدرتمندتری بسازند. گزارش تحقیقاتی Galaxy Securities اشاره می‌کند که انتظار می‌رود MCP ارتقای برنامه‌های Agent هوش مصنوعی را از قابلیت‌های مشاوره و توصیه اطلاعات ساده به قابلیت‌های اجرایی سوق دهد و ساخت یک اکوسیستم کاربردی غنی‌تر و پیچیده‌تر برای Agentهای هوش مصنوعی را تقویت کند.

ورود کامل غول‌های اینترنتی

سال ۲۰۲۵ به عنوان ‘سال صفر’ برای Agentهای هوش مصنوعی شناخته می‌شود. MCP به عنوان یک پروتکل استاندارد، می‌تواند به طور قابل توجهی به مسائل مربوط به هزینه‌های بالای فنی و کارایی پایین در فراخوانی ابزارهای خارجی در طول توسعه Agent هوشمند رسیدگی کند و آن را به یک نقطه کانونی جدید برای غول‌های اینترنتی تبدیل کند.

در ۲۱ مارس، Baidu Maps اعلام کرد که APIهای اصلی آن به طور کامل با MCP سازگار هستند و به اولین ارائه‌دهنده خدمات نقشه در چین تبدیل می‌شود که این کار را انجام می‌دهد. در ۹ آوریل، پلتفرم Bailian ابر علی‌بابا اولین سرویس MCP چرخه عمر کامل صنعت را راه‌اندازی کرد. در ۱۴ آوریل، Tencent Cloud اعلام کرد که موتور دانش مدل زبان بزرگ آن برای پشتیبانی از پروتکل MCP ارتقا یافته است. در ۱۸ آوریل، پلتفرم توسعه برنامه‌های هوش مصنوعی ByteDance، Kouzi Space، آزمایش داخلی را آغاز کرد و این پلتفرم یک سیستم توسعه MCP را یکپارچه کرد. مرحله اولیه آزمایش داخلی از ادغام اجزای با فرکانس بالا مانند جداول چند بعدی Feishu، Gaode Maps و ابزارهای تصویر پشتیبانی می‌کند.

Xu Zhiyuan، کارشناس ارشد محصول در Alibaba Cloud Bailian، اظهار داشت که Alibaba Cloud یک تولید کننده پیشرو مدل زبان بزرگ در چین است که دارای مدل Tongyi Qianwen خود توسعه یافته پشته کامل است و همچنین ارائه دهنده خدمات ابری شماره ۱ در چین است و آن را به یک شرط لازم برای اجرای موفق Agent+MCP تبدیل می‌کند. قابلیت‌های مدل قوی از استدلال عمیق و زمان‌بندی وظایف و ابزارهای پیچیده اطمینان حاصل می‌کند، در حالی که منابع محاسباتی ابری فراوان تضمین می‌کند که خدمات MCP پایدار، در دسترس و کارآمد هستند.

به طور خاص، پلتفرم Alibaba Cloud Bailian Alibaba Cloud Function Compute، بیش از ۲۰۰ مدل زبان بزرگ پیشرو در صنعت و نزدیک به ۱۰۰ سرویس MCP اصلی را ادغام می‌کند و به طور جامع منابع محاسباتی، منابع مدل زبان بزرگ و زنجیره‌های ابزار برنامه مورد نیاز برای توسعه Agent هوشمند را برطرف می‌کند. این امر نیاز کاربران به مدیریت منابع، توسعه استقرار و انجام عملیات مهندسی را از بین می‌برد و به طور قابل توجهی مانع ورود به توسعه Agent را کاهش می‌دهد. برای مثال، یک کاربر یک Agent هوشمند را بر روی پلتفرم Bailian با استفاده از سرویس Bocha MCP و مدل زبان بزرگ Tongyi Qianwen ساخت که می‌تواند به طور موثر مقادیر زیادی از داده‌ها را جستجو کند و به سرعت نمودارهای بصری ایجاد کند. کل این فرآیند بسیار راحت بود و تنها چند دقیقه طول کشید تا توسعه به پایان برسد.

Bocha، همانطور که Xu Zhiyuan ذکر کرد، یک موتور جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی است که از عملکرد جستجوی آنلاین مدل‌های زبان بزرگ مانند DeepSeek پشتیبانی می‌کند. Alibaba Cloud Bailian در حال حاضر سرویس Bocha MCP را مستقر کرده است و جستجوی آنلاین یک ابزار اساسی است که بسیاری از Agentهای هوشمند باید در طول اجرای وظایف فراخوانی کنند. این ابزار از مقدار زیادی کار کدنویسی تکراری جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این، پشتیبانی کامل MCP توسط غول‌های اینترنتی، با خطوط تجاری گسترده و سیستم‌های اکوسیستم برنامه، مجموعه‌ای از ابزارهای قابل فراخوانی را برای Agentهای هوشمند فراهم می‌کند. برای مثال، Alipay اولین ‘سرور MCP پرداخت’ چین را در ۱۵ آوریل راه‌اندازی کرد و از قابلیت پرداخت بومی برای Agentهای هوشمند هوش مصنوعی پشتیبانی کرد. تحلیلگران صنعت می‌گویند که با سرویس MCP Alipay، توسعه‌دهندگان می‌توانند فرآیند توسعه پیوندهای پرداخت را برای برنامه‌های خدمات مختلف بسیار کوتاه کنند. در داخل Agent هوشمند، آنها به راحتی می‌توانند از Alipay برای تکمیل یک سری عملیات حلقه بسته مانند جستجو، انجام معاملات و بازپرداخت استفاده کنند و در نتیجه ‘مایل آخر’ حلقه بسته تجاری را باز کنند.

متخصص ارشد هوش مصنوعی فوق‌الذکر اظهار داشت که با اضافه شدن MCP، تعداد خطوط کد مورد نیاز برای ساخت یک Agent هوشمند با همان عملکرد از بیش از ۳۰۰۰ به کمتر از ۵۰۰ کاهش یافته است و یک جهش کیفی در کارایی توسعه Agentهای هوشمند ایجاد شده است. Xu Zhiyuan فاش کرد که در عرض یک هفته پس از راه‌اندازی سرویس MCP خود، تعداد کاربران فعال از ۱۰۰۰۰ نفر فراتر رفته است و آنها در حال ساخت Agentهای هوشمند برای سناریوهای مختلف بر اساس سرویس MCP هستند. بسیاری از مشتریان و شرکای Alibaba Cloud نیز به اکوسیستم MCP پیوسته‌اند. اخیراً، پلتفرم Alibaba Cloud Bailian ده‌ها سرویس MCP مبتنی بر ابر را راه‌اندازی کرده است، از جمله Baiwang Finance and Taxation، Feichangzhun، Bocha Search و Yingmi Fund، با پیوستن تدریجی ارائه‌دهندگان خدمات بیشتر به این پلتفرم. در آینده، این امر عرضه اکوسیستم را بیشتر غنی می‌کند و کاربرد هوش مصنوعی را تسریع می‌کند.

هنوز در یک دوره تکاملی سریع

یک توافق کلی در صنعت وجود دارد که MCP یک روش استاندارد برای ارتباط مدل‌های هوش مصنوعی با منابع و ابزارهای داده مختلف ارائه می‌دهد و ‘کلید’ تسریع کاربرد مدل‌های زبان بزرگ است. با ورود و چیدمان شرکت‌های بزرگ اینترنتی، مرز اکولوژیکی MCP نیز بیشتر گسترش خواهد یافت. با این حال، توسعه Agentهای هوشمند هنوز در مراحل اولیه خود است و به همین ترتیب، MCP هنوز ثابت و نهایی نشده است، اما در یک فرآیند تکاملی سریع قرار دارد.

پیش از MCP، OpenAI در ژوئن ۲۰۲۳ Function Calling را پیشنهاد کرد تا به توسعه‌دهندگان کمک کند مدل‌های زبان بزرگ را با توابع یا ابزارهای خارجی ادغام کنند. Function Calling یک طراحی بسیار خوب است که از بدو تولد به عنوان استاندارد توسط صنعت در نظر گرفته شده است. با این حال، تنها مشکل این است که میزان کار مورد نیاز برای نوشتن توابع خارجی بسیار زیاد است. با توسعه فناوری، پیچیدگی Agentهای هوشمند در حال افزایش است و دشواری توسعه به صورت تصاعدی در حال افزایش است. مزیت MCP این است که استانداردهای اصلی Function Calling متمایز مدل‌های زبان بزرگ مختلف را متحد می‌کند و یک پروتکل مشترک را تشکیل می‌دهد.

پس از MCP، Google Cloud در اوایل آوریل اولین پروتکل تعامل Agent هوشمند استاندارد، Agent2Agent Protocol (A2A) را متن‌باز اعلام کرد که هدف آن شکستن موانع بین Agentهای هوشمند فعلی و دستیابی به ارتباط و همکاری متقابل بین Agentهای هوشمندی است که توسط تولیدکنندگان مختلف و چارچوب‌های مختلف ساخته شده‌اند. برای مدتی، این گفته ‘MCP منسوخ شده است’ در جامعه توسعه‌دهندگان ظاهر شد و برخی بر این باور بودند که MCP ممکن است تنها یک فناوری انتقالی باشد و برای مدتی یک پدیده گذرا خواهد بود.

در پاسخ، یک گزارش تحقیقاتی توسط Guosheng Securities معتقد است که نبرد برای پروتکل‌های ارتباطی Agent به پایان نرسیده است. اگرچه A2A و MCP اهداف متفاوتی دارند، اولی برای ارتباط بین Agentها است، در حالی که دومی برای اتصال بین Agentها و ابزارها و داده‌های خارجی است. با این حال، در وضعیت پیچیده‌ای که ‘ابزارها نیز ممکن است به عنوان Agent بسته‌بندی شوند’، توابع این دو باید مقداری همپوشانی داشته باشند، اما این رقابت به کاهش هزینه فراخوانی ابزارها و ارتباطات خارجی توسط مدل‌های زبان بزرگ کمک می‌کند.

چه MCP باشد و چه A2A، خود پروتکل هیچ منحصربه‌فردی مطلقی ندارد. این پروتکل یک روش اتصال استانداردتر برای مدل ارائه می‌دهد، عرضه را فعال می‌کند و دشواری اتصال مدل با خدمات واقعی مختلف را کاهش می‌دهد. در نهایت، این امر برای آزادسازی بهره‌وری هوش مصنوعی و تسریع انفجار برنامه‌ها است. MCP یک محصول طبیعی از کل مرحله توسعه مدل زبان بزرگ است. حتی اگر امروز MCP وجود نداشته باشد، پروتکل‌های دیگری برای دستیابی به این گام وجود دارد.

Xu Zhiyuan بیشتر خاطرنشان کرد که MCP در حال حاضر مشکلات زیادی دارد، مانند احراز هویت یکپارچه، حفاظت امنیتی، اتصالات طولانی مدت پایدار و مدیریت چند مستاجره. از دیدگاه شخصی، مشکلات فعلی وحشتناک نیستند، بلکه منعکس کننده نیازهای واقعی موجود در توسعه‌دهندگان و اجرای تجاری واقعی هستند. اخیراً، ما همچنین دیده‌ایم که تکامل پروتکل MCP در حال ادامه است. به عنوان یک پروتکل متن‌باز، به تکامل و بهبود با توسعه فناوری و اکوسیستم ادامه خواهد داد و به تدریج در آینده به یک وضعیت نسبتاً پایدار خواهد رسید.