از رویاهای انیمیشنی تا واقعیت تجاری
دنیای دیجیتال اخیراً مجذوب موجی از تصاویر تولید شده توسط هوش مصنوعی شد که سبک متمایز و خیال‌انگیز استودیوی مشهور ژاپنی، Studio Ghibli را تقلید می‌کرد. این پدیده اینترنتی که توسط کاربرانی که به مدل پیشرفته GPT-4o شرکت OpenAI هجوم آورده بودند، هدایت می‌شد، صرفاً یک سرگرمی آنلاین زودگذر نبود. این پدیده نمایشی قدرتمند از قابلیت‌های به سرعت در حال تکامل هوش مصنوعی بود و مهم‌تر از آن برای بازارهای مالی، ارزش استراتژیک عظیمی را که نصیب یک غول فناوری خاص می‌شد، برجسته کرد: Microsoft. در حالی که کاربران در حال آزمایش ساخت مناظر و شخصیت‌های خارق‌العاده بودند، در پشت صحنه، تقاضاهای محاسباتی و معیارهای تعامل کاربر، تصویر بسیار متفاوتی را ترسیم می‌کردند - تصویری از فرصت تجاری قابل توجه، به ویژه برای غول نرم‌افزاری که عمیقاً با سرنوشت OpenAI در هم تنیده است.
افزایش فعالیت‌ها ناچیز نبود. OpenAI، شرکت پیشگام پشت ChatGPT، رشد کاربری چنان انفجاری را تجربه کرد که بنا بر گزارش‌ها، ظرفیت عملیاتی آن را تحت فشار قرار داد. این رویداد مقیاس‌پذیری ناگهانی و عظیم به عنوان یک آزمون استرس در دنیای واقعی عمل کرد و نه تنها شیفتگی فزاینده عمومی به هوش مصنوعی مولد، بلکه وابستگی‌های پیچیده‌ای را که زیربنای این انقلاب فناوری است، آشکار ساخت. همانطور که کاربران بی‌شماری آثار به سبک Ghibli خلق می‌کردند، زیرساخت‌های اساسی، که عمدتاً توسط Microsoft Azure ارائه می‌شد، با فعالیت به جنب و جوش درآمدند و کلیک‌ها و دستورات را به مصرف ملموس خدمات ابری تبدیل کردند و نقش محوری Microsoft در اکوسیستم هوش مصنوعی را تقویت نمودند. این روند وایرال، که ظاهراً از کاوش خلاقانه زاده شده بود، ناخواسته بر یک واقعیت تجاری اساسی تأکید کرد: محبوبیت هوش مصنوعی پیشرفته مستقیماً موتور رشد Microsoft را تغذیه می‌کند.
Microsoft و OpenAI: یک نیروگاه همزیست
ارتباط بین Microsoft و OpenAI فراتر از یک رابطه ساده فروشنده-مشتری است؛ این یک مشارکت استراتژیک عمیقاً یکپارچه با پیامدهای عمیق برای هر دو نهاد است. Microsoft صرفاً یک شرط‌بندی مالی روی OpenAI نکرده است؛ بلکه فناوری این شرکت هوش مصنوعی را در تار و پود آینده خود تنیده است. این رابطه در چندین سطح حیاتی عمل می‌کند:
سرمایه‌گذاری عظیم: Microsoft به عنوان مهم‌ترین حامی مالی OpenAI شناخته می‌شود و میلیاردها دلار در این آزمایشگاه تحقیقاتی هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کرده است. این سرمایه‌گذاری نه تنها بازده مالی بالقوه در صورت موفقیت OpenAI را برای Microsoft به ارمغان می‌آورد، بلکه دسترسی و نفوذ ترجیحی را نیز فراهم می‌کند و مسیر یکی از توسعه‌دهندگان پیشرو هوش مصنوعی در جهان را شکل می‌دهد. هر نقطه عطفی که OpenAI به آن دست می‌یابد، هر جهشی در پایگاه کاربری آن، به طور ضمنی ارزش سهام Microsoft را افزایش می‌دهد.
ارائه‌دهنده اصلی ابر: شاید حیاتی‌ترین پیوند عملیاتی، نقش Microsoft Azure به عنوان ارائه‌دهنده انحصاری ابر برای نیازهای محاسباتی طاقت‌فرسای OpenAI باشد. آموزش و اجرای مدل‌های زبان بزرگ (LLMs) پیچیده‌ای مانند GPT-4o به مقادیر عظیمی از قدرت پردازش و ذخیره‌سازی داده نیاز دارد - منابعی که کاملاً با پیشنهادات زیرساخت مقیاس‌پذیر Azure همسو هستند. در نتیجه، با افزایش سرسام‌آور استفاده از ChatGPT، مصرف خدمات Azure نیز افزایش می‌یابد. این امر یک جریان درآمد مستقیم برای Microsoft ایجاد می‌کند و چالش‌های مقیاس‌پذیری عملیاتی OpenAI را به یک محرک تجاری قابل توجه برای بخش ابری Microsoft تبدیل می‌کند، که یک میدان نبرد کلیدی در رقابت آن با Amazon Web Services (AWS) و Google Cloud Platform (GCP) است. روند تصاویر Ghibli، که نیازمند پردازش قابل توجهی برای تولید تصویر بود، این اثر را به طور قابل ملاحظه‌ای تقویت کرد.
یکپارچه‌سازی فناوری: Microsoft فقط زیرساخت‌ها را فراهم نمی‌کند؛ بلکه به طور فعال LLMهای OpenAI را در سراسر مجموعه محصولات گسترده خود ادغام می‌کند. ویژگی‌هایی مانند Copilot، که برای کمک به کاربران در Windows، Microsoft 365 و سایر برنامه‌ها طراحی شده‌اند، به شدت به فناوری زیربنایی OpenAI متکی هستند. موتورهای جستجو مانند Bing نیز این قابلیت‌های پیشرفته هوش مصنوعی را برای ارائه نتایج دقیق‌تر و محاوره‌ای‌تر گنجانده‌اند. این استراتژی یکپارچه‌سازی با هدف متمایز کردن پیشنهادات Microsoft، افزایش بهره‌وری کاربر و ایجاد اکوسیستم‌های چسبنده‌تر انجام می‌شود و پیشرفتهای OpenAI را مستقیماً به محصولات و خدمات بهبود یافته Microsoft تبدیل می‌کند.
چشم‌انداز استراتژیک: مدیرعامل Microsoft، Satya Nadella، به طور مداوم چشم‌اندازی را بیان کرده است که در آن هوش مصنوعی نقشی محوری در آینده شرکت دارد. مشارکت با OpenAI سنگ بنای این استراتژی است. در حالی که Nadella اشاره کرده است که Microsoft ممکن است قابلیت‌های هوش مصنوعی مولد مکمل خود را توسعه دهد، اتحاد OpenAI یک مزیت فوری و پیشرفته را فراهم می‌کند. این به Microsoft اجازه می‌دهد تا به سرعت ویژگی‌های پیچیده هوش مصنوعی را مستقر کند و خود را در خط مقدم انقلاب هوش مصنوعی قرار دهد که در حال تغییر شکل صنایع در سطح جهانی است.
تحلیلگرانی مانند تیمی به رهبری Brent Thill در Jefferies، به صراحت این ارتباط را ترسیم کرده‌اند. آنها معتقدند که رشد انفجاری کاربران ChatGPT، که توسط روندهایی مانند تولید تصویر Ghibli کاتالیز شده است، قویاً نشان‌دهنده افزایش موازی مشترکین پولی برای خدماتی مانند ChatGPT Plus است. این امر مستقیماً به رشد درآمد OpenAI تبدیل می‌شود و سرمایه‌گذاری و همسویی استراتژیک Microsoft را بیشتر تأیید می‌کند. موفقیت OpenAI به یک روایت قدرتمند تبدیل می‌شود که از داستان رشد خود Microsoft در عصر هوش مصنوعی پشتیبانی می‌کند.
اندازه‌گیری جهش: از روند وایرال تا اعداد واقعی
تولید تصویر به سبک Ghibli فقط یک حکایت نبود؛ بلکه معیارهای قابل اندازه‌گیری و رکوردشکنی را برای OpenAI به راه انداخت و مقیاس عظیم تعامل عمومی را نشان داد. راه‌اندازی GPT-4o، با قابلیت‌های پیشرفته‌اش، به عنوان یک کاتالیزور عمل کرد و علاقه پنهان را به مشارکت فعال تبدیل نمود.
Sam Altman، مدیرعامل OpenAI، تصویری چشمگیر از این مسیر رشد ارائه داد. او در یک پست در رسانه‌های اجتماعی خاطرنشان کرد که ChatGPT در اوج این فعالیت اخیر، یک میلیون کاربر جدید را تنها در یک ساعت جذب کرده است. برای درک بهتر این موضوع، زمانی که ChatGPT در اواخر سال 2022 راه‌اندازی شد، پنج روز کامل طول کشید تا به همان نقطه عطف یک میلیون کاربر برسد. این شتاب چشمگیر نه تنها دسترسی و جذابیت بهبود یافته فناوری، بلکه اثرات شبکه و پتانسیل وایرال ذاتی در برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی قانع‌کننده را نیز برجسته می‌کند.
اطلاعات بازار مستقل این تصویر را تقویت می‌کند. داده‌های Sensor Tower، شرکتی که عملکرد اپلیکیشن‌های موبایل را ردیابی می‌کند، نشان داد که در هفته‌ای که روند Ghibli فراگیر شد، ChatGPT در معیارهای کلیدی به بالاترین حد خود رسید:
- دانلود هفتگی اپلیکیشن: 11 درصد نسبت به هفته قبل افزایش یافت و به اوج تاریخی خود رسید.
- کاربران فعال هفتگی: نسبت به هفته قبل 5 درصد افزایش یافت و همچنین به سطح رکوردی دست یافت.
- درآمد (اشتراک‌ها و خریدهای درون‌برنامه‌ای): 6 درصد نسبت به هفته قبل افزایش یافت، که نشان می‌دهد افزایش کاربران فقط کاوش رایگان نبوده، بلکه به مشتریان پولی که به دنبال ویژگی‌های برتر یا محدودیت‌های استفاده بالاتر هستند نیز تبدیل شده است - عاملی حیاتی برای مدل کسب‌وکار OpenAI و به طور غیرمستقیم، برای چشم‌انداز سرمایه‌گذاری Microsoft.
این انفجار در استفاده، در حالی که گواهی بر قدرت فناوری و طنین بازار OpenAI است، چالش‌های عملیاتی قابل توجهی را نیز به همراه دارد. مدیریت چنین مقیاس‌پذیری سریعی نیازمند انعطاف‌پذیری زیرساختی و منابع محاسباتی عظیمی است. همین موفقیتی که توسط روند Ghibli برجسته شد، همزمان ظرفیت OpenAI را تحت فشار قرار می‌دهد و سرمایه‌گذاری مداوم در سخت‌افزار و خدمات ابری زیربنایی را ضروری می‌سازد - چرخه‌ای که بار دیگر به نفع Microsoft Azure است.
سرعت ارزش‌گذاری و اکوسیستم سرمایه‌گذاری
فراتر از معیارهای کاربر و مصرف ابر، هیجان پیرامون قابلیت‌های OpenAI تأثیر عمیقی بر ارزش‌گذاری آن و چشم‌انداز گسترده‌تر سرمایه‌گذاری در هوش مصنوعی دارد. در حالی که ارزش‌گذاری دقیق و لحظه‌ای شرکت‌های خصوصی پیچیده است، فعالیت‌های تأمین مالی اخیر بر ارزش ادراک شده عظیم OpenAI تأکید می‌کند.
گزارش‌هایی در مورد یک دور تأمین مالی قابل توجه، که به طور بالقوه شامل بازیگران بزرگی مانند SoftBank می‌شود و با هدف تزریق سرمایه قابل توجه به OpenAI انجام می‌گیرد، منتشر شد. در حالی که ارقام و زمان‌بندی دقیق ممکن است نیاز به تأیید داشته باشد، مقیاس شایعه شده - که به طور بالقوه ارزش شرکت را صدها میلیارد دلار ارزیابی می‌کند (ارقامی مانند 300 میلیارد دلار ذکر شده است، که جهش قابل توجهی نسبت به ارزش‌گذاری‌های قبلی است) - گویای اعتماد سرمایه‌گذاران به پتانسیل بلندمدت OpenAI است.
برای Microsoft، به عنوان یک سرمایه‌گذار بنیادی، افزایش سرسام‌آور ارزش‌گذاری OpenAI چندین پیامد مثبت دارد:
- افزایش ارزش دارایی: ارزش دفتری سهام Microsoft به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد، ترازنامه آن را تقویت می‌کند و بازتاب مثبتی بر آینده‌نگری استراتژیک آن دارد.
- اهرم استراتژیک: یک شریک با ارزش بالا مانند OpenAI موقعیت Microsoft را در رقابت تسلیحاتی هوش مصنوعی تقویت می‌کند و دسترسی به فناوری پیشرفتهای را فراهم می‌کند که رقبا برای تکرار داخلی یا دستیابی به آن تلاش می‌کنند.
- اعتبارسنجی اکوسیستم: ارزش‌گذاری بالای OpenAI کل اکوسیستم هوش مصنوعی را که Microsoft در اطراف Azure و خدمات یکپارچه خود پرورش می‌دهد، تأیید می‌کند و به طور بالقوه توسعه‌دهندگان، مشتریان و شرکای بیشتری را جذب می‌کند.
تحلیلگران Jefferies به طور خاص اشاره کردند که توانایی OpenAI در تأمین بودجه قابل توجه با ارزش‌گذاری‌های بالا ذاتاً برای Microsoft مفید است. این نشان‌دهنده اعتماد بازار نه تنها به چشم‌انداز مستقل OpenAI، بلکه به دوام و سودآوری آتی فناوری‌های هوش مصنوعی است که Microsoft در حال ادغام و میزبانی آنهاست. این شتاب مالی یک حلقه بازخورد مثبت ایجاد می‌کند، جایی که پیشرفت فناوری سرمایه‌گذاری را جذب می‌کند، که توسعه و استقرار بیشتر را تغذیه می‌کند و در نهایت به نفع بازیگران کلیدی زیرساخت مانند Microsoft تمام می‌شود.
موتور نامرئی: GPUها و گلوگاه سخت‌افزاری
جادوی تولید تصاویر پیچیده به سبک Ghibli، یا در واقع هر کار پیشرفته هوش مصنوعی، از هیچ به وجود نمی‌آید. این امر به قدرت محاسباتی عظیمی، به ویژه قابلیت‌های پردازش موازی واحدهای پردازش گرافیکی (GPUs) متکی است. GPUها که در ابتدا برای رندر گرافیک بازی‌های ویدیویی طراحی شده بودند، به طور استثنایی برای عملیات ریاضی زیربنای یادگیری عمیق و مدل‌های هوش مصنوعی مناسب هستند.
موفقیت وایرال ناشی از قابلیت‌های تولید تصویر GPT-4o مستقیماً به اشتهای سیری‌ناپذیر برای منابع GPU تبدیل می‌شود. آموزش این مدل‌های عظیم به مزارع وسیعی از GPUهای متصل به هم نیاز دارد که برای مدت طولانی کار می‌کنند. حتی استقرار مدل‌ها برای استنتاج (یعنی تولید پاسخ یا تصویر برای کاربران) نیز قدرت GPU قابل توجهی مصرف می‌کند، به خصوص در مقیاسی که OpenAI اکنون تجربه می‌کند.
این وابستگی به سخت‌افزار یک گلوگاه حیاتی و یک فرصت عظیم برای تولیدکنندگان GPU ایجاد می‌کند. افزایش تقاضا به وضوح توسط خود Sam Altman نشان داده شد، که علناً درخواست ظرفیت GPU اضافی کرد. او در پستی گویا در X (توئیتر سابق) اظهار داشت: “ما با تمام سرعت در تلاشیم تا همه چیز را به راه بیندازیم؛ اگر کسی ظرفیت GPU در بسته‌های 100 هزارتایی دارد که بتوانیم فوراً تهیه کنیم، لطفاً تماس بگیرد!” این درخواست، مقیاس عظیم منابع محاسباتی مورد نیاز و فوریت دستیابی به آنها را برجسته می‌کند.
این وضعیت، سازندگان GPU را در کنار ارائه‌دهندگان ابر مانند Microsoft، به عنوان ذینفعان اصلی رونق هوش مصنوعی قرار می‌دهد. بازیگران کلیدی در این فضا عبارتند از:
- Nvidia: در حال حاضر نیروی غالب در بازار GPU هوش مصنوعی است و سخت‌افزار Nvidia به استاندارد واقعی برای آموزش و اجرای مدل‌های بزرگ هوش مصنوعی تبدیل شده است. اکوسیستم نرم‌افزاری CUDA آن، برتری‌اش را بیشتر تثبیت می‌کند. افزایش تقاضا از سوی نهادهایی مانند OpenAI مستقیماً درآمد و سود Nvidia را تغذیه می‌کند.
- AMD (Advanced Micro Devices): یک رقیب قابل توجه که به طور فعال GPUهای متمرکز بر هوش مصنوعی خود را توسعه داده و به بازار عرضه می‌کند و هدف آن کسب سهمی از این بازار پرسود است.
- Intel: در حالی که به طور سنتی بر روی CPUها متمرکز بوده است، Intel نیز به شدت در GPUها و شتاب‌دهنده‌های اختصاصی هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری می‌کند تا در این بخش با رشد بالا رقابت کند.
تحلیلگران Jefferies تخمین می‌زنند که تأمین ظرفیت GPU در مقیاس بزرگی که OpenAI نیاز دارد، می‌تواند قراردادهایی به ارزش 1 تا 2 میلیارد دلار در سال برای ارائه‌دهنده منتخب به همراه داشته باشد. این امر بر پیامدهای مالی قابل توجهی که از پذیرش هوش مصنوعی تا لایه سخت‌افزاری بنیادی جریان می‌یابد، تأکید می‌کند. بنابراین، روند تصویر Ghibli نه تنها یک موهبت برای خدمات ابری Microsoft بود؛ بلکه یک سیگنال تقاضای قدرتمند بود که در سراسر صنعت نیمه‌هادی موج می‌زد و ارزش شرکت‌هایی را که قدرت محاسباتی ضروری برای انقلاب هوش مصنوعی را فراهم می‌کنند، تقویت می‌کرد. تعداد کمی از فروشندگان توانایی ارائه GPU در مقیاسی را که Altman درخواست کرده بود، دارند، که این امر منافع را بیشتر در میان تراشه‌سازان پیشرو، به ویژه Nvidia، متمرکز می‌کند. عمل به ظاهر ساده خلق هنر الهام گرفته از انیمه، بدین ترتیب یک اکوسیستم سخت‌افزاری چند میلیارد دلاری را تغذیه می‌کند و پیوستگی اقتصادی عمیق چشم‌انداز فناوری مدرن را نشان می‌دهد.