رهیابی در هزارتوی مدل‌های OpenAI

دنیای مدل‌های زبانی OpenAI می‌تواند مانند یک هزارتو به نظر برسد. از زمان ورود چشمگیر ChatGPT در سال 2022، OpenAI به‌طور مداوم مدل‌های جدیدی را عرضه کرده است که هر کدام از قابلیت‌های منحصربه‌فردی برخوردار بوده و اغلب با مجموعه‌ای گیج‌کننده از نام‌ها همراه هستند. با وجود بازیگران قدرتمندی مانند Claude، Gemini و Perplexity که برای برجسته شدن تلاش می‌کنند، گم شدن در شلوغی هوش مصنوعی آسان است. با این حال، OpenAI همچنان یک رهبر است و هدف این راهنما روشن کردن نقاط قوت متمایز هر مدل است و به شما کمک می‌کند ابزار مناسب را برای کار مورد نظر انتخاب کنید.

GPT-4 و GPT-4o: نیروگاه‌های شاخص

GPT-4 که در سال 2023 منتشر شد، نقطه عطفی مهم به عنوان مدل زبانی بزرگ برتر OpenAI بود. سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، بر تلاش‌های بی شماری که در ایجاد آن انجام شده تأکید کرد و اظهار داشت که این امر مستلزم فداکاری صدها نفر و بخش قابل توجهی از منابع OpenAI است. از آن زمان، GPT-4 به GPT-4o ارتقا یافته است که هوش GPT-4 را حفظ می‌کند اما به طور قابل توجهی سریع‌تر است و قابلیت‌های خود را در متن، گفتار و بینایی گسترش می‌دهد. حرف “o” در GPT-4o مخفف “omnidirectional” است که همه جهته بودن تقویت شده آن را برجسته می‌کند.

GPT-4o در کارهای روزمره مانند بارش فکری، خلاصه‌سازی، نوشتن ایمیل و تصحیح گزارش‌ها برتری دارد. توانایی آن در ترجمه‌ی سریع گفتار و کمک به جبر خطی پایه، سودمندی آن را بیشتر می‌کند. با این حال، ویژگی بارز آن، قابلیت‌های بصری پیشرفته آن است که آن را به ابزاری قدرتمند برای طیف گسترده‌ای از کاربردها تبدیل می‌کند.

عملکرد قابل توجه GPT-4 در آزمون‌های استاندارد مانند SAT، GRE و آزمون وکالت، شهرت آن را به عنوان یک مدل بسیار هوشمند تثبیت کرد. GPT-4o بر این پایه استوار است و سرعت بهبود یافته و عملکرد چندوجهی را ارائه می‌دهد. این مدل ها برای کارهایی که نیاز به درجه بالایی از درک، خلاقیت و مهارت های تحلیلی دارند ایده آل هستند.

در موارد زیر از GPT-4 یا GPT-4o استفاده کنید:

• ایجاد محتوای پیچیده: نوشتن مقالات دقیق، گزارش‌ها یا قطعات نوشتاری خلاقانه.
• تجزیه و تحلیل عمیق: تفسیر داده‌ها، شناسایی روندها و تولید گزارش‌های روشنگرانه.
• ارتباطات چند زبانه: ترجمه اسناد یا شرکت در مکالمات به چندین زبان.
• تفسیر داده‌های بصری: تجزیه و تحلیل تصاویر، استخراج اطلاعات و تولید توضیحات.

GPT-4.5: ارتباط دهنده همدل

GPT-4.5 که توسط سم آلتمن به عنوان "اولین مدلی که به نظر می‌رسد در حال صحبت با یک فرد متفکر است" توصیف شده است، جهشی رو به جلو در الگوی "یادگیری بدون نظارت" OpenAI را نشان می‌دهد. به گفته املیا گلاز، عضو فنی OpenAI، این رویکرد بر ارتقاء مدل‌های "دانش واژگان، شهود و کاهش توهم" تمرکز دارد. توانایی مدل در درک و پاسخگویی به نشانه‌های احساسی ظریف، آن را به ویژه برای کارهای ارتباطی حساس مناسب می‌کند.

اگر با مکالمه دشواری با یک همکار روبرو هستید، GPT-4.5 می‌تواند به شما کمک کند پیام خود را با لحنی حرفه‌ای‌تر و محتاطانه‌تر بازنویسی کنید. توانایی آن در تشخیص و پاسخگویی به زیرلایه‌های عاطفی، آن را به ابزاری ارزشمند برای عبور از موقعیت‌های حساس و ایجاد روابط قوی‌تر تبدیل می‌کند.

OpenAI، GPT-4.5 را برای کارهای خلاقانه، پروژه‌های مشارکتی و جلسات بارش فکری توصیه می‌کند. ماهیت همدلانه آن محیطی بازتر و سازنده‌تر را تقویت می‌کند و به تیم‌ها این امکان را می‌دهد تا ایده‌ها را با اطمینان و درک بیشتری بررسی کنند.

کاربردهای ایده آل برای GPT-4.5 عبارتند از:

• حل اختلاف: تسهیل مکالمات سازنده و یافتن زمینه مشترک.
• تیم سازی: تقویت همکاری و ایجاد یک محیط کاری حمایتی تر.
• همکاری خلاقانه: بارش فکری ایده‌ها و توسعه راه‌حل‌های نوآورانه با یک تیم.
• خدمات مشتری: ارائه پشتیبانی شخصی و همدلانه به مشتریان.

o1 و o1-mini: نیروگاه‌های استدلال

سری o1، متشکل از مدل کامل o1 مدل و نسخه o1-mini، نشان دهنده ورود OpenAI به مدل‌های استدلال تخصصی است. این مدل‌ها که برای "فکر کردن" قبل از پاسخ دادن آموزش داده شده‌اند، در کارهای کمی و حل مسئله پیچیده برتری دارند. تمرین آن‌ها شامل تکنیکی است که به عنوان زنجیره فکری شناخته می‌شود، که آن‌ها را تشویق می‌کند تا مسائل را به مراحل کوچک‌تر و قابل کنترل‌تر تقسیم کنند.

رویکرد زنجیره فکری به مدل‌های o1 اجازه می‌دهد تا پاسخ‌های دقیق‌تر و مطمئن‌تری به سؤالات پیچیده ارائه دهند. این مدل‌ها با نشان دادن صریح فرآیند استدلال خود، درجه بالاتری از شفافیت را ارائه می‌دهند و به کاربران این امکان را می‌دهند تا منطق پشت نتایج خود را بهتر درک کنند.

OpenAI خطرات بالقوه مرتبط با هوش بالا را برجسته می‌کند و بر اهمیت آموزش ایمنی برای مدل‌های استدلال تأکید می‌کند. تحقیقات این شرکت بر کاهش خطرات "توطئه، فریب و دروغ" با اطمینان از همسویی این مدل‌ها با ارزش‌های انسانی و اصول اخلاقی متمرکز است.

حالت حرفه‌ای o1، نسخه‌ای که از قدرت محاسباتی بیشتری استفاده می‌کند، برای کارهای استدلال پیچیده مانند ایجاد الگوریتم‌هایی برای پیش‌بینی مالی یا تولید خلاصه‌های تحقیقاتی چند صفحه‌ای در مورد فناوری‌های نوظهور طراحی شده است.

در موارد زیر از o1 یا o1-mini استفاده کنید:

• مدل‌سازی مالی: توسعه مدل‌های پیش‌بینی‌کننده و تجزیه و تحلیل روندهای بازار.
• تحقیقات علمی: خلاصه‌سازی مقالات تحقیقاتی پیچیده و شناسایی یافته‌های کلیدی.
• توسعه الگوریتم: ایجاد الگوریتم‌های کارآمد و قابل اعتماد برای کاربردهای مختلف.
• برنامه‌ریزی استراتژیک: تجزیه و تحلیل داده‌ها و توسعه استراتژی‌های جامع تجاری.

o3 و o3-mini: اسب‌های بارکش مقرون به صرفه

سری o3، شامل مدل کامل o3 و نسخه o3-mini، نشان دهنده ورود OpenAI به قلمرو مدل‌های کوچک‌تر و مقرون به صرفه‌تر است. این مدل‌ها یک جایگزین قانع‌کننده برای مدل‌های پایه بزرگ‌تر ارائه می‌دهند و تعادلی بین عملکرد و مقرون به صرفه بودن ارائه می‌دهند.

مدل‌های کوچک به دلیل توانایی خود در ارائه نتایج سریع و کارآمد بدون نیاز به منابع محاسباتی قابل توجه، در این صنعت جایگاه خود را پیدا کرده‌اند. مدل o3 mini اوپن‌ ای‌آی به عنوان "مقرون به صرفه‌ترین مدل" در سری استدلال خود قرار گرفته است و آن را به گزینه‌ای جذاب برای کاربرانی تبدیل می‌کند که به دنبال بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری‌های هوش مصنوعی خود هستند.

انتشار o3 mini به دنبال اولین حضور R1 توسط DeepSeek، یک استارت‌آپ چینی بود که با قیمت‌گذاری مقرون به صرفه خود، بازار را مختل کرد. این رویداد بر افزایش تقاضا برای راه‌حل‌های هوش مصنوعی مقرون به صرفه تأکید کرد و OpenAI را بر آن داشت تا تلاش‌های خود را در این زمینه تسریع بخشد.

OpenAI ادعا می‌کند که o3 mini به ویژه در علوم، ریاضیات و کدنویسی قوی است. یک نسخه "mini high" از این مدل نیز موجود است که قابلیت‌های پیشرفته‌ای برای کارهای پیچیده کدنویسی و منطقی ارائه می‌دهد، اگرچه ممکن است برخی از مشکلات کنترلی را نشان دهد.

نسخه کامل o3 که در آوریل منتشر شد، به عنوان "قدرتمندترین مدل استدلالی OpenAI که مرزها را در زمینه کدنویسی، ریاضیات، علوم، ادراک بصری و موارد دیگر جابجا می‌کند" معرفی می‌شود. این مدل برای کارهای پیچیده یا چند مرحله‌ای مانند برنامه‌ریزی استراتژیک، کدنویسی گسترده و ریاضیات پیشرفته مناسب است.

سری o3 برای موارد زیر ایده‌آل است:

• کمک به کدنویسی: تولید قطعه کد، اشکال‌زدایی برنامه‌ها و حل چالش‌های کدنویسی.
• حل مسئله ریاضی: حل معادلات، انجام محاسبات و تجزیه و تحلیل داده‌ها.
• تجزیه و تحلیل علمی: تفسیر داده‌ها، تولید فرضیه‌ها و انجام شبیه‌سازی‌ها.
• برنامه‌ریزی استراتژیک: توسعه طرح‌های جامع تجاری و شناسایی فرصت‌های بازار.

o4 mini: متخصص استدلال سریع

مدل o4 mini نشان دهنده تعهد OpenAI به ارائه راه حل‌های بهینه شده برای استدلال سریع و مقرون به صرفه است. این مدل که برای سرعت و مقرون به صرفه بودن طراحی شده است، عملکرد قابل توجهی در ریاضیات، کدنویسی و کارهای بصری ارائه می‌دهد.

o4 mini در آزمون دعوتنامه ریاضیات آمریکا در سال‌های 2024 و 2025 نمرات بالایی کسب کرد و شهرت خود را به عنوان یک پیشرو در استدلال کمی تثبیت کرد. توانایی آن در پردازش سریع اطلاعات و تولید نتایج دقیق، آن را به ابزاری ارزشمند برای کارهای حساس به زمان تبدیل می‌کند.

هم o4 mini استاندارد و هم نسخه mini-high برای سرعت بخشیدن به کارهای استدلال کمی مناسب هستند. با این حال، برای کارهای عمیق‌تر، OpenAI انتخاب مدل o3 را توصیه می‌کند.

OpenAI پیشنهاد می‌کند از o4 mini برای "کارهای فنی سریع" مانند پرس و جوهای سریع مرتبط با STEM استفاده کنید. همچنین برای کارهای استدلال بصری مانند استخراج نقاط داده کلیدی از فایل‌های CSV یا ارائه خلاصه‌های سریع از مقالات علمی ایده‌آل است.

o4 mini در موارد زیر برتری دارد:

• استخراج داده: استخراج سریع اطلاعات کلیدی از منابع داده مختلف.
• خلاصه‌سازی علمی: تولید خلاصه‌های مختصر از مقالات علمی.
• حل سریع مسئله: رسیدگی به پرس و جوها و