جهش غیرمنتظره در نیازهای محاسباتی
جنسن هوانگ، مدیرعامل Nvidia (NVDA)، در مورد مدلهای نوظهور هوش مصنوعی مانند DeepSeek R1 چین، که دارای قابلیتهای چشمگیری است که از طریق آموزش مقرونبهصرفه به دست آمدهاند، وحشتزده نیست. در عوض، هوانگ از این فرصت استفاده میکند تا روند بسیار مهمتری را برجسته کند: جهان در آستانه نیاز به افزایش تقریباً غیرقابل تصوری در قدرت محاسباتی است. این جهش توسط حوزههای نوپای هوش مصنوعی استدلالی (reasoning) و عاملگرا (agentic) هدایت میشود و تقاضا را بسیار فراتر از پیشبینیهای قبلی سوق میدهد.
هوانگ در سخنرانی اصلی خود در GTC 2025 انویدیا، به یک اشتباه محاسباتی مهم در سراسر صنعت در سال گذشته اشاره کرد. او توضیح داد: ‘قانون مقیاسبندی هوش مصنوعی، انعطافپذیرتر و در واقع، به شدت تسریع شده است.’ الزامات محاسباتی ناشی از هوش مصنوعی عاملگرا و قابلیتهای استدلال، فقط به صورت تدریجی بالاتر نیستند. به تخمین هوانگ، آنها ‘به راحتی صد برابر بیشتر از آن چیزی هستند که در این زمان در سال گذشته فکر میکردیم نیاز داریم.’
برای درک بزرگی این تغییر، درک اینکه هوش مصنوعی عاملگرا و استدلالی مستلزم چه چیزی هستند، ضروری است. هوش مصنوعی عاملگرا به سیستمهایی اشاره دارد که میتوانند به طور مستقل از طرف کاربر عمل کنند، ابتکار عمل را به دست بگیرند و بر اساس رفتارها و اهداف آموخته شده تصمیمگیری کنند. یک دستیار دیجیتالی را تصور کنید که نه تنها به دستورات پاسخ میدهد، بلکه به طور فعال برنامه شما را مدیریت میکند، نیازهای شما را پیشبینی میکند و حتی از طرف شما مذاکره میکند.
هوش مصنوعی استدلالی، از سوی دیگر، فرآیند شناختی انسان در تجزیه مسائل پیچیده به مراحل کوچکتر و قابل مدیریت را تقلید میکند. این در مورد به کارگیری منطق و استنتاج برای رسیدن به پاسخ بهینه به پرسش کاربر است، فراتر از تشخیص الگوی ساده به حل مسئله واقعی. این نوعی هوش مصنوعی است که میتواند چرایی پشت یک سوال را درک کند، نه فقط چیستی آن را.
DeepSeek R1: یک کاتالیزور، نه یک بحران
ظهور R1 DeepSeek در اواخر ژانویه، موجی از نگرانی را در وال استریت ایجاد کرد. ادعای این شرکت مبنی بر اینکه مدل استدلال آن با قابلیتهای مدل OpenAI مطابقت دارد، همراه با این افشاگری که مدل گستردهتر DeepSeek V3 آن با هزینه نسبتاً کم 5 میلیون دلار آموزش داده شده است، ترس از تغییر چشمگیر در چشمانداز هوش مصنوعی را برانگیخت. سرمایهگذاری دهها میلیون دلاری سیلیکون ولی در مدلهای مشابه، ناگهان بیش از حد به نظر میرسید.
این اختلال درک شده، واکنش قابل توجهی، هرچند موقت، در بازار ایجاد کرد. سرمایهگذاران، از ترس اینکه شرکتهای ابری دیگر نیازی به صرف میلیاردها دلار برای تراشههای Nvidia نداشته باشند، فروش سهام را آغاز کردند که باعث شد ارزش بازار Nvidia تقریباً 600 میلیارد دلار کاهش یابد. بازار اساساً تقاضای آتی برای سختافزار پرقدرت Nvidia را در دنیایی که به نظر میرسید قابلیتهای هوش مصنوعی معادل با کسری از هزینه قابل دستیابی است، زیر سوال میبرد.
پیمایش چالشهای خارجی: تعرفهها و کنترلهای صادراتی
فراتر از نگرانیهای DeepSeek، Nvidia همچنین با بادهای مخالف مربوط به عوامل ژئوپلیتیکی مواجه شده است. تهدیدات تعرفهای پرزیدنت ترامپ و پتانسیل تجدید کنترلهای صادراتی ایالات متحده بر تراشههای مقصد چین، لایههایی از عدم اطمینان را به چشمانداز این شرکت اضافه کرده است. این فشارهای خارجی، که عمدتاً خارج از کنترل مستقیم Nvidia هستند، به کاهش 14 درصدی قیمت سهام این شرکت در سال جاری کمک کردهاند،اگرچه در 12 ماه گذشته 30 درصد افزایش یافته است.
در حالی که Nvidia میتواند برای استثناها لابی کند و استراتژیهای خود را تطبیق دهد، چالش اساسی ناشی از تعرفهها و کنترلهای صادراتی همچنان یک عامل خارجی مهم است که بر مسیر شرکت تأثیر میگذارد. اینها موانع تکنولوژیکی نیستند، بلکه موانع سیاسی و اقتصادی هستند که به مجموعهای متفاوت از پاسخها نیاز دارند.
چشمانداز هوانگ: Blackwell Ultra، Vera Rubin و قدرت CUDA
هوانگ، با این حال، از سخنرانی اصلی خود در GTC 2025 برای رسیدگی مستقیم به نگرانیهای ناشی از ظهور DeepSeek استفاده کرد و روایت را از یک اختلال بالقوه به یک فرصت عظیم تبدیل کرد. او در طول ارائه دو ساعته خود، به طور دقیق توضیح داد که چگونه مدلهای استدلال، به دور از کاهش نیاز به سختافزار قدرتمند، در واقع از تراشههایی مانند Blackwell Ultra جدید Nvidia و ابرتراشه Vera Rubin سود خواهند برد.
استدلال او بر این ایده استوار است که پیچیدگی روزافزون هوش مصنوعی، به ویژه ظهور تجلیهای فیزیکی هوش مصنوعی مانند رباتهای انساننما و خودروهای خودران، تنها تقاضا برای قدرت محاسباتی را تسریع خواهد کرد. این برنامهها به پردازش بیدرنگ مقادیر زیادی از دادههای حسی، قابلیتهای تصمیمگیری پیچیده و توانایی تعامل با دنیای فیزیکی به روشی ایمن و قابل اعتماد نیاز دارند. این سطحی از پیچیدگی است که بسیار فراتر از قابلیتهای حتی پیشرفتهترین مدلهای هوش مصنوعی آموزشدیده با منابع نسبتاً محدود است.
هوانگ همچنین بر نقش حیاتی پلتفرم نرمافزاری CUDA انویدیا تأکید کرد. CUDA به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا از پتانسیل کامل تراشههای Nvidia برای پردازش همهمنظوره استفاده کنند، که بسیار فراتر از برنامههای گرافیکی سنتی است. این امر مانع ورود قابل توجهی برای رقبا ایجاد میکند، زیرا تکرار عملکرد و کارایی سختافزار Nvidia به درک عمیق و ادغام با اکوسیستم CUDA نیاز دارد.
علاوه بر این، هوانگ پلتفرم شبیهسازی Omniverse انویدیا را برجسته کرد، ابزاری قدرتمند برای ایجاد جهانهای مجازی و شبیهسازی سناریوهای دنیای واقعی. Omniverse فقط برای بازی نیست. این یک جزء حیاتی در توسعه و آزمایش سیستمهای هوش مصنوعی است، به ویژه آنهایی که برای تعامل فیزیکی طراحی شدهاند، مانند رباتها و وسایل نقلیه خودران. این به توسعهدهندگان اجازه میدهد تا مدلهای هوش مصنوعی خود را در یک محیط امن و کنترلشده آموزش داده و اصلاح کنند، چرخه توسعه را تسریع کرده و خطرات مرتبط با استقرار در دنیای واقعی را کاهش دهند.
واکنش متفاوت وال استریت و خوشبینی تحلیلگران
با وجود ارائه قانعکننده هوانگ، واکنش فوری وال استریت تا حدودی فروکش کرد. سهام Nvidia در روز سخنرانی اصلی بیش از 3 درصد کاهش یافت. با این حال، تحلیلگران عمدتاً نسبت به چشمانداز بلندمدت این شرکت خوشبین هستند و تغییر اساسی در تقاضای محاسباتی را که هوانگ بیان کرد، تشخیص میدهند.
جان وینه، تحلیلگر KeyBanc Capital Markets، در یادداشتی برای سرمایهگذاران پس از سخنرانی اصلی، ‘موانع ورود قابل توجه’ ایجاد شده توسط پشته نرمافزاری CUDA انویدیا را برجسته کرد. او ‘خطرات رقابتی محدود’ را میبیند و انتظار دارد که Nvidia ‘به تسلط بر یکی از سریعترین بارهای کاری در حال رشد در ابر و شرکت ادامه دهد.’ وینه همچنین به Omniverse به عنوان یک ‘جریان درآمد اشتراک نرمافزاری نوظهور برای برنامههای متاورس’ اشاره کرد که میتواند ارزش بازار Nvidia را با رشد و مقیاسبندی بیشتر افزایش دهد.
هسته اصلی خوشبینی تحلیلگران بر این باور استوار است که Nvidia فقط سوار بر موج هوش مصنوعی نیست. بلکه به طور فعال آن را شکل میدهد. سرمایهگذاریهای این شرکت در سختافزار، نرمافزار و پلتفرمهای شبیهسازی، آن را به عنوان یک بازیگر اصلی در تکامل هوش مصنوعی، از مبانی نظری تا کاربردهای عملی آن، قرار میدهد.
افق در حال گسترش هوش مصنوعی: فراتر از قابلیتهای فعلی
روایت در حال ظهور از GTC 2025 انویدیا فقط در مورد برآوردن تقاضاهای فعلی هوش مصنوعی نیست. بلکه در مورد پیشبینی رشد تصاعدی این تقاضاها با ادامه تکامل هوش مصنوعی است. حرکت به سمت هوش مصنوعی استدلالی و عاملگرا، همراه با ظهور برنامههای کاربردی هوش مصنوعی فیزیکی، نشاندهنده یک تغییر اساسی در چشمانداز محاسباتی است.
قابلیتهای مدلهای هوش مصنوعی مانند DeepSeek R1، در حالی که چشمگیر هستند، در نهایت فقط یک پله به سوی آیندهای هستند که در آن سیستمهای هوش مصنوعی به قدرت پردازش بسیار بیشتری نیاز دارند. این تهدیدی برای تسلط Nvidia نیست. بلکه تاییدی بر چشمانداز استراتژیک آن است. این شرکت صرفاً به وضعیت فعلی هوش مصنوعی واکنش نشان نمیدهد. بلکه به طور فعال در حال ساخت زیرساخت برای آینده مبتنی بر هوش مصنوعی است. این آینده نه تنها به تراشههای قدرتمندتر، بلکه به یک اکوسیستم نرمافزاری پیچیده و ابزارهای شبیهسازی پیشرفته نیز نیاز دارد – همه حوزههایی که Nvidia به شدت در آنها سرمایهگذاری کرده است.
چالشهای ناشی از عوامل خارجی مانند تعرفهها و کنترلهای صادراتی همچنان باقی است، اما روند تکنولوژیکی اساسی روشن است: تقاضا برای قدرت محاسباتی قرار است منفجر شود و Nvidia به طور منحصر به فردی برای بهرهبرداری از این رشد بیسابقه موقعیت دارد. موفقیت بلندمدت این شرکت نه تنها به توانایی آن در نوآوری تکنولوژیکی، بلکه به توانایی آن در پیمایش چشمانداز پیچیده ژئوپلیتیکی و حفظ موقعیت رهبری خود در دنیای به سرعت در حال تحول هوش مصنوعی بستگی دارد.