ظهور چتباتهای هوش مصنوعی (AI) که عمدتاً توسط غولهای فناوری سیلیکون ولی توسعه یافته و بر روی محتوای آمریکایی آموزش دیدهاند، جنبش متقابلی را در اروپا برانگیخته است. شرکتهای فناوری اروپایی اکنون فعالانه در حال توسعه مدلهای هوش مصنوعی خود هستند و از گنجینه غنی فرهنگ، زبانها و ارزشهای این قاره بهره میبرند. این تلاش یک سوال مهم را مطرح میکند: آیا این مدلهای هوش مصنوعی بومی میتوانند به یک هویت اروپایی متحدتر کمک کنند؟
ظرافتهای زبان و فرهنگ در هوش مصنوعی
تصور کنید با یک چتبات هوش مصنوعی تعامل دارید که انگلیسی را با لهجه فرانسوی مشخص صحبت میکند. او ممکن است بگوید: ‘سلام، من لوسی هستم، یک مدل زبان بزرگ که بر روی مجموعه دادههای عظیمی از متن و کد به زبان فرانسوی و سایر زبانهای اروپایی آموزش دیدهام.’ لوسی، که توسط شرکت فرانسوی Linagora توسعه یافته است، رویکرد اروپایی به هوش مصنوعی را تجسم میبخشد. او ادامه میدهد: ‘من میتوانم به سوالات به گونهای پاسخ دهم که به ظرافتهای فرهنگ و زبان اروپایی حساس باشد.’
ایده اصلی پشت این رویکرد در تأثیر ظریف اما قابل توجه دادههای آموزشی بر مدلهای هوش مصنوعی نهفته است. همانطور که الکساندر مودت، مدیر عامل Linagora، توضیح میدهد: ‘این مسئله ظرافتها است. این مدلهای زبان بزرگ آماری هستند و اگر مدلها عمدتاً بر روی محتوای ایالات متحده آموزش داده شوند، به احتمال زیاد پاسخهایی را دریافت میکنید که تحت تأثیر فرهنگ ایالات متحده هستند.’ چشمانداز زبانی اروپا، با انبوهی از زبانها و گویشها، مستقیماً زمینه فرهنگی و ارزشهای تعبیهشده در این سیستمهای هوش مصنوعی را شکل میدهد.
حمایت از منبع باز و شفافیت
تعهد Linagora به توسعه لوسی به عنوان یک مدل منبع باز، بر فلسفه گستردهتر اروپایی در مورد توسعه هوش مصنوعی تأکید میکند. مودت تأکید میکند: ‘این یک مدل کاملاً منبع باز است.’ ‘اگر میخواهید شفافیت و اعتماد را در یک سیستم هوش مصنوعی ایجاد کنید، باید بدانید که این مدلها کجا و چگونه ساخته شدهاند.’ این تأکید بر شفافیت، تا حدی، با رویکردهای اختصاصیتر که اغلب در ایالات متحده و چین دیده میشود، در تضاد است.
در حالی که انتشار اولیه لوسی با برخی چالشهای روابط عمومی مواجه شد، مودت معتقد است که این امر همچنین نشاندهنده تمایل شدید عمومی برای جایگزینهایی برای ابزارهای هوش مصنوعی تحت سلطه غولهای فناوری ایالات متحده است. او خاطرنشان میکند: ‘مردم به عنوان جایگزینی برای شرکتهای چینی یا آمریکایی، خواهان این نوع فناوری هستند.’ ‘من فکر میکنم بحثهای پیرامون لوسی بسیار جالب بود زیرا این انتظار را ایجاد کرد که ما میخواهیم فناوری، استراتژی و تسلط خود را بر آینده دیجیتال خود داشته باشیم.’
فراتر از Linagora: یک جنبش گستردهتر اروپایی
باید درک کرد که Linagora در این راه تنها نیست. اگرچه ممکن است قدرتمندترین بازیگر در این زمینه نباشد، اما تعهد آن به شفافیت و اصول منبع باز، منعکسکننده روند گستردهتری در سراسر اروپا است. بسیاری از شرکتهای دیگر فعالانه در حال کار بر روی ابتکارات مشابه هستند و تلاش میکنند تا ابزارهای هوش مصنوعی ایجاد کنند که متن و بینشهایی را تولید کنند که صرفاً از محتوای آمریکایی گرفته نشده باشد.
این جنبش توسط یک باور اساسی در مورد اهمیت همسویی هوش مصنوعی با ارزشها و ساختارهای اجتماعی اروپا هدایت میشود. مودت توضیح میدهد: ‘ما میخواهیم این سیستمها را در زندگی روزمره خود بگنجانیم، و من مطمئن نیستم که ما در ایالات متحده رویکرد یکسانی با سیستم اجتماعی خود در اینجا در فرانسه یا اروپا داشته باشیم.’ این احساس، پتانسیل هوش مصنوعی را برای بازتاب و تقویت هنجارهای فرهنگی و اولویتهای اجتماعی متمایز برجسته میکند.
چالش تعریف یک هویت اروپایی متحد
با این حال، مفهوم یک ‘هویت اروپایی’ متحد که این مدلهای هوش مصنوعی قصد دارند آن را نمایندگی کنند، پیچیده و اغلب مورد بحث است. اتحادیه اروپا، در حالی که برای وحدت تلاش میکند، طیف متنوعی از فرهنگها، تاریخها و دیدگاهها را در بر میگیرد. مودت این چالش را تصدیق میکند: ‘یک چالش بزرگ برای اروپا این است که به عنوان یک قاره واحد عمل کند.’ او معتقد است که مدلهای هوش مصنوعی، با استفاده از طیف وسیعتری از منابع داده اروپایی، میتوانند به طور بالقوه ‘یک دیدگاه مشترک از آنچه ما اروپا مینامیم را تسهیل کنند. اگر ما به صورت جمعی بازی کنیم و به عنوان یک قاره واحد و یک موجودیت واحد عمل کنیم، قویتر و بهتر خواهیم بود.’
برای بسط این موضوع، بیایید عمیقتر به روشهای خاصی که توسعه هوش مصنوعی اروپا از همتای آمریکایی خود جدا میشود و پیامدهای بالقوه آن را بررسی میکنیم، بپردازیم:
مسیرهای واگرا: توسعه هوش مصنوعی اروپا در مقابل آمریکا
(1) تنوع دادهها و غنای زبانی
مدلهای هوش مصنوعی اروپایی یک مزیت منحصر به فرد دارند: دسترسی به چشمانداز زبانی وسیع و متنوع. برخلاف یکنواختی نسبی اینترنت انگلیسیزبان که بر آموزش هوش مصنوعی آمریکایی تسلط دارد، مدلهای اروپایی میتوانند از انبوهی از زبانها، گویشها و تغییرات منطقهای استفاده کنند. این غنای زبانی به درک دقیقتری از زمینه فرهنگی تبدیل میشود و به طور بالقوه منجر به سیستمهای هوش مصنوعی میشود که برای مقابله با پیچیدگیهای ارتباطات بین فرهنگی مجهزتر هستند.
(2) تأکید بر حریم خصوصی و حفاظت از دادهها
اروپا سنت قوی در اولویتبندی حریم خصوصی دادهها و حقوق فردی دارد که با مقرراتی مانند مقررات عمومی حفاظت از دادهها (GDPR) نشان داده شده است. این تأکید بر حریم خصوصی احتمالاً توسعه مدلهای هوش مصنوعی اروپایی را شکل میدهد و به طور بالقوه منجر به تکنیکهای حفظ حریم خصوصی بیشتر و تمرکز بیشتر بر کنترل کاربر بر دادهها میشود.
(3) منبع باز و همکاری
جنبش منبع باز ریشههای عمیقی در اروپا دارد و این فلسفه به حوزه هوش مصنوعی نیز گسترش مییابد. شرکتهایی مانند Linagora فعالانه مدلهای هوش مصنوعی منبع باز را ترویج میکنند و همکاری و شفافیت را در جامعه فناوری اروپا تقویت میکنند. این در تضاد با رویکرد اختصاصیتر است که اغلب توسط شرکتهای بزرگ فناوری آمریکایی ترجیح داده میشود.
(4) تمرکز بر ملاحظات اخلاقی
سیاستگذاران و محققان اروپایی فعالانه درگیر بحثهایی در مورد پیامدهای اخلاقی هوش مصنوعی، از جمله مسائلی مانند سوگیری، انصاف و پاسخگویی هستند. این تمرکز بر ملاحظات اخلاقی احتمالاً بر طراحی و استقرار سیستمهای هوش مصنوعی اروپایی تأثیر میگذارد و به طور بالقوه منجر به هوش مصنوعی مسئولانهتر و قابل اعتمادتر میشود.
(5) کاربردهای خاص بخش
توسعه هوش مصنوعی اروپا همچنین تمرکز قوی بر بخشها و کاربردهای خاصی دارد که با نقاط قوت و اولویتهای اروپا همسو هستند. به عنوان مثال، سرمایهگذاری قابل توجهی در هوش مصنوعی برای مراقبتهای بهداشتی، انرژی پایدار و اتوماسیون صنعتی وجود دارد. این رویکرد خاص بخش، امکان توسعه راهحلهای هوش مصنوعی را فراهم میکند که متناسب با نیازها و چالشهای منحصر به فرد صنایع اروپایی باشد.
پیامدهای بالقوه برای هویت اروپایی
(1) تقویت حس فضای دیجیتال مشترک
با ایجاد سیستمهای هوش مصنوعی که ریشه در زبانها، فرهنگها و ارزشهای اروپایی دارند، شرکتهای فناوری اروپایی به توسعه یک فضای دیجیتال مشترک کمک میکنند که برای شهروندان اروپایی آشناتر و مرتبطتر باشد. این امر میتواند به طور بالقوه حس تعلق و هویت مشترک را تقویت کند.
(2) ترویج درک بین فرهنگی
مدلهای هوش مصنوعی که بر روی منابع داده متنوع اروپایی آموزش دیدهاند، میتوانند به ابزارهای ارزشمندی برای ترویج درک و ارتباطات بین فرهنگی تبدیل شوند. آنها میتوانند ترجمه، تفسیر و تبادل فرهنگی را تسهیل کنند و به پل زدن شکافهای زبانی و فرهنگی در اروپا کمک کنند.
(3) حمایت از رقابتپذیری اقتصادی اروپا
اروپا با توسعه قابلیتهای هوش مصنوعی خود، میتواند وابستگی خود را به فناوری خارجی کاهش دهد و رقابتپذیری اقتصادی خود را در چشمانداز جهانی هوش مصنوعی تقویت کند. این امر میتواند منجر به ایجاد مشاغل، صنایع و فرصتهای اقتصادی جدید در اروپا شود.
(4) تقویت ارزشهای اروپایی
مدلهای هوش مصنوعی اروپایی این پتانسیل را دارند که ارزشهای اصلی اروپایی مانند دموکراسی، حقوق بشر و عدالت اجتماعی را منعکس و تقویت کنند. اروپا با تعبیه این ارزشها در سیستمهای هوش مصنوعی، میتواند اطمینان حاصل کند که فناوری هوش مصنوعی با اصول اخلاقی و اهداف اجتماعی آن همسو است.
(5) شکلدهی به آینده حاکمیت هوش مصنوعی
رویکرد اروپا به توسعه هوش مصنوعی، با تأکید بر حریم خصوصی، شفافیت و ملاحظات اخلاقی، میتواند بر گفتگوی جهانی پیرامون حاکمیت هوش مصنوعی تأثیر بگذارد. مقررات و استانداردهای اروپایی میتواند الگویی برای توسعه مسئولانه هوش مصنوعی در سراسر جهان باشد.
چالشها و عدم قطعیتها
باید اذعان کرد که مسیر به سوی یک هویت اروپایی متحدتر از طریق هوش مصنوعی بدون چالش نیست.
- تعریف ‘ارزشهای اروپایی’: مفهوم ‘ارزشهای اروپایی’ خود موضوع بحث و تفسیر مداوم است. دستیابی به اجماع در مورد اینکه کدام ارزشها را اولویتبندی کنیم و چگونه آنها را در سیستمهای هوش مصنوعی تعبیه کنیم، یک کار پیچیده خواهد بود.
- رسیدگی به سوگیری و انصاف: مدلهای هوش مصنوعی مستعد سوگیری هستند و اطمینان از اینکه مدلهای هوش مصنوعی اروپایی در زبانها، فرهنگها و جمعیتهای مختلف منصفانه و بدون سوگیری هستند، نیازمند توجه دقیق و نظارت مداوم است.
- رقابت از سوی غولهای فناوری جهانی: شرکتهای هوش مصنوعی اروپایی با رقابت سختی از سوی غولهای فناوری با بودجه و تثبیتشده در ایالات متحده و چین روبرو هستند. حفظ مزیت رقابتی نیازمند سرمایهگذاری، نوآوری و همکاری پایدار است.
- پیمایش در تقسیمات داخلی: اتحادیه اروپا یک نهاد یکپارچه نیست و در مورد مسائل مختلف، از جمله سیاست فناوری، اختلافات و اختلافات داخلی وجود دارد. دستیابی به یک رویکرد واحد برای توسعه هوش مصنوعی نیازمند غلبه بر این چالشهای داخلی است.
- خطر تکهتکه شدن: در حالی که هدف تقویت وحدت است، این خطر نیز وجود دارد که کشورهای یا مناطق مختلف اروپایی بتوانند اکوسیستمهای هوش مصنوعی خود را به صورت مجزا توسعه دهند که منجر به تکهتکه شدن به جای انسجام شود.
توسعه مدلهای هوش مصنوعی اروپایی فرصتی مهم برای شکلدهی به آینده فناوری به گونهای است که ارزشها، فرهنگها و هویتهای اروپایی را منعکس و تقویت کند. در حالی که چالشها و عدم قطعیتها باقی میمانند، مزایای بالقوه برای وحدت اروپا، رقابتپذیری اقتصادی و حاکمیت جهانی هوش مصنوعی قابل توجه است. سفر به سوی یک هویت اروپایی متحدتر از طریق هوش مصنوعی، سفری پیچیده و در حال تکامل است، اما سفری است که ارزش پیمودن دارد. تلاشهای مداوم شرکتهایی مانند Linagora، همراه با تمرکز گستردهتر اروپایی بر هوش مصنوعی اخلاقی و مسئولانه، مسیری امیدوارکننده را به جلو نشان میدهد، مسیری که در آن فناوری به جای تضعیف، به تقویت تار و پود غنی هویت اروپایی کمک میکند.