چین در زمینه‌ی هوش مصنوعی (AI) به سرعت در حال توسعه است، به ویژه با تلاش‌های غول‌های فناوری مانند Alibaba، Baidu، Tencent و iFlytek، که به طور فزاینده‌ای تحت تأثیر همکاری‌های متن‌باز قرار دارند. مدل‌هایی مانند Qwen 3 series و Qwen 2.5 از Alibaba، که از نظر عملکرد با GPT-4 Turbo قابل مقایسه هستند، بر اساس چارچوب‌های باز ساخته شده‌اند و توسعه‌دهندگان را به مشارکت و ادغام بین پلتفرمی تشویق می‌کنند. Qwen به عنوان «پادشاه متن‌باز» شناخته می‌شود و یکی از سه مشارکت‌کننده بزرگ در اکوسیستم جهانی هوش مصنوعی متن‌باز است.
ظهور مدل متن‌باز چین
سری ERNIE از Baidu، از جمله ERNIE Bot که بسیار محبوب است، و همچنین مدل Hunyuan از Tencent، از اکوسیستم گسترده‌تر هوش مصنوعی چین بهره‌مند شده‌اند. در این اکوسیستم، موسسات تحقیقاتی، استارت‌آپ‌ها و فعالان صنعت، ابزارها، مجموعه‌داده‌ها و معماری‌های مدل را به طور عمومی به اشتراک می‌گذارند. به همین ترتیب، Spark 4.0 Turbo از iFlytek نیز عملکرد معیار برجسته‌ای را نشان می‌دهد که بازتاب‌دهنده موفقیت این استراتژی چندجانبه و نوآوری باز است.
برخلاف مدل‌های بسته‌تر و اختصاصی‌تری که در ایالات متحده رایج است، استراتژی چین از حمایت دولتی و زیرساخت‌های متن‌باز برای تسریع پیشرفت جمعی استفاده می‌کند. این امر به شرکت‌های چینی امکان می‌دهد تا مدل‌های پایه را در مقیاس بزرگ بسازند، تکرار کنند و مستقر کنند، در حالی که یک اکوسیستم منحصر به فرد هوش مصنوعی داخلی را پرورش می‌دهند. این پیشرفت نه تنها نشان می‌دهد که چین با دور زدن وابستگی به زنجیره‌های تامین غربی، توانایی‌های هوش مصنوعی خود را افزایش می‌دهد، بلکه نقش بلندپروازانه پکن در شکل‌دهی به آینده حکمرانی جهانی هوش مصنوعی را نیز برجسته می‌کند.
تغییر استراتژیک: متن‌باز و استراتژی اقتصادی
چین به جای اتخاذ اقدامات تلافی‌جویانه کنترل صادرات در پاسخ به تلاش‌های آمریکا برای جلوگیری از دستیابی آن به فناوری‌های کلیدی، قصد دارد رویکردی غیرمتمرکز را برای اطمینان از امنیت بلندمدت پایگاه صنعتی خود اتخاذ کند. در این زمینه، تغییر استراتژیک چین به سمت توسعه هوش مصنوعی متن‌باز با یک استراتژی اقتصادی چریکی همخوانی دارد. این استراتژی با تلاش چین برای یافتن نقاط ضعف در زنجیره تامین جهانی، تعمیق ارتباطات با کشورهای جنوب جهانی و نمایش نوآوری‌های داخلی خود به عنوان جایگزینی بهتر برای فناوری‌های غربی - جایگزینی که مشارکتی‌تر، غیرمتمرکزتر، دموکراتیک‌تر و در دسترس‌تر است - مشخص می‌شود.
چین هوش مصنوعی را به عنوان یک اولویت ملی کلیدی تعیین کرده است، نه تنها برای افزایش رقابت ملی، بلکه برای نشان دادن بخش خصوصی خود که تحت کنترل دولت شکوفا می‌شود. تکامل رقابت هوش مصنوعی بین چین و آمریکا اکنون بر این متمرکز است که چگونه بخش خصوصی این بازی نوآوری را رهبری می‌کند، چه روش‌هایی توسط کشورها برای هدایت موج بعدی نوآوری هوش مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد و قدرت‌های بزرگ جهانی - حتی قدرت‌های متوسط و نوظهور هوش مصنوعی - چگونه پاسخ خواهند داد.
مزایا و چالش‌های هوش مصنوعی متن‌باز چین
تحکیم این موضع‌گیری سیاستی در حال تحول، حمایت قاطع چین از مدل متن‌باز خود به عنوان ابزاری ایدئولوژیک برای فراتر رفتن از اهمیت فناوری غربی است. چین به سرعت در حال تبدیل شدن به یک رهبر در شکل‌دهی به هنجارها و چارچوب‌های بین‌المللی حکمرانی هوش مصنوعی است که با نیازهای کشورهای کوچک و نوظهور هوش مصنوعی همسو است. شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، در اجلاس سران G20 در سال گذشته اظهار داشت که توسعه هوش مصنوعی «نباید یک بازی برای کشورهای ثروتمند باشد». چین از طریق طرح اقدام برای توسعه توانمندی‌های هوش مصنوعی خود و پلتفرم‌های جهانی مانند قطعنامه هوش مصنوعی سازمان ملل، بارها موضوع حکمرانی فراگیر هوش مصنوعی را مطرح کرده است. این روش به چین کمک می‌کند تا نفوذ خود را در رقابت فزاینده برای شکل‌دهی به استانداردها و چارچوب‌های هوش مصنوعی تقویت کند.
افزایش اهمیت هوش مصنوعی متن‌باز در چین، این امکان را برای آن فراهم می‌کند تا جایگزین‌هایی را گسترش دهد که کمتر به زنجیره‌های تامین غربی و سیستم‌های مجوز وابسته هستند. این استراتژی نه تنها انعطاف‌پذیری فناوری چین را در برابر کنترل‌های صادراتی افزایش می‌دهد، بلکه آن را به عنوان یک شرکت‌کننده معتبر در ترویج هنجارها و چارچوب‌های جایگزین برای حکمرانی جهانی هوش مصنوعی قرار می‌دهد.
دیپلماسی هوش مصنوعی چین که با مدل توسعه فناوری بومی آن همسو است، ممکن است به نفوذ موجود هنجارهای غربی آسیب برساند. با وجود روحیه دموکراتیک آزاد آمریکا، وابستگی آن به مدل‌های هوش مصنوعی منبع بسته ممکن است توانایی آن را برای رهبری گفتگوی جهانی در مورد توسعه فراگیر و مشارکتی هوش مصنوعی محدود کند.
تفاوت‌های ساختاری و چشم‌انداز آینده
با این حال، این تفاوت در مدل، منعکس‌کننده تفاوت‌های ساختاری عمیق‌تری است. با تشدید مناظره حکمرانی هوش مصنوعی، صادرات متن‌باز چین ممکن است نفوذ هنجاری خود را گسترش دهد، اما مسائلی در مورد شفافیت، یکپارچگی داده‌ها و اعتماد به این مدل‌ها همچنان وجود دارد. علاوه بر این، در حالی که ادعاهای بزرگتر چین در مورد پیشرفت هوش مصنوعی امیدوارکننده به نظر می‌رسد، داستان DeepSeek به تنهایی اثبات واقعی موفقیت چین نیست. در حالی که جزئیات مهم و کلیدی آموزش مدل و داده‌ها همچنان پنهان است، انطباق این شرکت با قوانین ملی نیازمند بررسی جهانی است. برخی از کشورهای اروپایی قبلاً استفاده از این پلتفرم را برای کاربران خود به دلیل خطرات مربوط به حریم خصوصی و انتقال داده‌ها ممنوع کرده‌اند.
در همین حال، چالش آمریکا در ایجاد تعادل بین منافع تجاری و نیاز به همکاری در سطح جهانی در مورد استانداردهای باز و مسئولانه هوش مصنوعی است. اگرچه فن‌آوری‌های غربی عموماً ادعا می‌کنند که پیشگام اصول دموکراتیک آزاد هستند، اما مدل‌های صادراتی آنها عمدتاً ناشی از رفتار امپریالیسم شرکتی است، که اغلب منابع و نیروی کار را از کشورهای جنوب جهانی جذب می‌کند.
این رقابت در حال تحول نشان می‌دهد که هیچ یک از مدل‌های چین و آمریکا مطلق نیستند و رهبری در حکمرانی هوش مصنوعی آینده ممکن است به توانایی هر کشور در انطباق و پل زدن این روش‌های رقابتی بستگی داشته باشد. از آنجایی که به نظر می‌رسد هر دو کشور در حال تقویت ساختارهای قدرت موجود خود و تلاش برای حفظ اصول ایدئولوژیک خود هستند، چارچوب توسعه هوش مصنوعی واقعاً جهانی باید بر اساس حکمرانی مشترک، دسترسی مسئولانه و عادلانه، همکاری چندجانبه و تعادل بین امنیت و پیشرفت بنا شود.
موارد عملی هوش مصنوعی متن‌باز چین
سری Qwen از Alibaba یک مثال خوب است که نشان می‌دهد توسعه سریع چین در زمینه هوش مصنوعی متن‌باز است. این مدل‌ها نه تنها از نظر عملکرد با برخی از پیشرفته‌ترین مدل‌های هوش مصنوعی اختصاصی رقابت می‌کنند، بلکه با باز کردن کد منبع و معماری خود، مشارکت و بهبود توسعه‌دهندگان جهانی را تشویق می‌کنند. این مدل، تکرار و نوآوری سریع فناوری را تقویت می‌کند و Qwen را قادر می‌سازد تا به سرعت با سناریوهای مختلف برنامه‌ها سازگار شود و جامعه بزرگی از توسعه‌دهندگان را جذب کند.
نمونه دیگری که شایسته توجه است، ERNIE Bot از Baidu است. Baidu به عنوان یک موتور جستجوی پیشرو و ارائه‌دهنده فناوری هوش مصنوعی در چین، با استفاده از قدرت فناوری قوی و مجموعه داده‌های بزرگ خود، ERNIE Bot را توسعه داده است، یک مدل هوش مصنوعی با چشم‌انداز کاربردی گسترده. ERNIE Bot نیز مانند Qwen از استراتژی متن‌باز استفاده می‌کند و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا توسعه و سفارشی‌سازی ثانویه را بر اساس آن انجام دهند، در نتیجه کاربرد فناوری هوش مصنوعی را در صنایع مختلف هدایت می‌کند.
چالش‌ها و فرصت‌های هوش مصنوعی متن‌باز چین
در حالی که مدل هوش مصنوعی متن‌باز چین مزایای زیادی دارد، اما با چالش‌هایی نیز روبرو است. یکی از چالش‌های اصلی، امنیت داده‌ها و حفاظت از حریم خصوصی است. از آنجایی که آموزش مدل‌های هوش مصنوعی به داده‌های زیادی نیاز دارد، نحوه اطمینان از امنیت داده‌ها و حریم خصوصی کاربران به یک موضوع مهم تبدیل شده است. علاوه بر این، ماهیت باز هوش مصنوعی متن‌باز می‌تواند منجر به سوء استفاده و سوء استفاده با قصد بدخواهانه شود، برای مثال برای توسعه اطلاعات نادرست و حملات سایبری.
با این حال، این چالش‌ها فرصت‌هایی را نیز به همراه دارند. با ایجاد مکانسیم‌های قوی حفاظت از امنیت داده‌ها و حریم خصوصی، و همچنین تقویت نظارت و مدیریت پروژه‌های هوش مصنوعی متن‌باز، می‌توان خطرات را به طور موثر کاهش داد و توسعه سالم هوش مصنوعی متن‌باز را ترویج کرد. در عین حال، باز بودن و مشارکتی بودن هوش مصنوعی متن‌باز نیز فضای بیشتری را برای نوآوری فراهم می‌کند و می‌تواند توسعه‌دهندگان و محققان جهانی را برای مشارکت مشترک جذب کند و پیشرفت سریع فناوری هوش مصنوعی را هدایت کند.
تاثیر عمیق هوش مصنوعی متن‌باز چین
مدل هوش مصنوعی متن‌باز چین نه تنها برای توسعه خود چین اهمیت بسزایی دارد، بلکه تأثیر عمیقی بر صنعت و حکمرانی جهانی هوش مصنوعی نیز داشته است. اولاً، انحصار کشورهای غربی در زمینه فناوری هوش مصنوعی را در هم شکسته است و انتخاب‌ها و فرصت‌های بیشتری را برای کشورهای در حال توسعه فراهم می‌کند. ثانیاً، تبادل و همکاری جهانی فناوری هوش مصنوعی را تقویت کرده و گسترش و کاربرد فناوری هوش مصنوعی را هدایت می‌کند. در نهایت، چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی را در مورد حکمرانی جهانی هوش مصنوعی ایجاد کرده، که نیاز به تلاش مشترک کشورها برای ایجاد یک سیستم حکمرانی هوش مصنوعی بازتر، فراگیرتر، مشارکتی‌تر و مسئولانه‌تر دارد.
به طور کلی، استراتژی هوش مصنوعی متن‌باز چین یک رویکرد نوآورانه و استراتژیک است که نه تنها به چین کمک می‌کند تا توانایی‌های هوش مصنوعی خود را ارتقا دهد، بلکه تأثیر عمیقی بر صنعت و حکمرانی جهانی هوش مصنوعی نیز داشته است. اگر بتوان به طور موثر با چالش‌ها روبرو شد، مدل هوش مصنوعی متن‌باز چین امیدوار است که مسیر توسعه هوش مصنوعی آینده را هدایت کند و فرصت‌ها و رفاه بیشتری را برای جهان به ارمغان آورد.
هوش مصنوعی متن‌باز: ساختن آینده فراگیرتر؟
افزایش تمرکز چین بر هوش مصنوعی متن‌باز صرفاً یک استراتژی فناوری نیست، بلکه منعکس‌کننده رویکردی گسترده‌تر برای شکل‌دهی به آینده‌ای فراگیرتر و مشارکتی‌تر در حکمرانی جهانی هوش مصنوعی است. با ترویج مدل‌های متن‌باز، چین قصد دارد موانع فناوری‌های اختصاصی را که توسط تعداد انگشت شماری از کشورهای غربی کنترل می‌شود، در هم بشکند. این رویکرد به ویژه برای کشورهای نوظهور و در حال توسعه جذاب است، که ممکن است منابع یا زیرساخت‌های لازم برای ساخت مدل‌های هوش مصنوعی خود از ابتدا را نداشته باشند.
هوش مصنوعی متن‌باز، با فراهم کردن دسترسی به کد منبع، مجموعه‌داده‌ها و الگوریتم‌ها، این کشورها را قادر می‌سازد تا در توسعه و استقرار هوش مصنوعی مشارکت کنند و راه حل‌ها را متناسب با نیازها و محیط‌های خاص خود تنظیم کنند. این رویکرد غیرمتمرکز می‌تواند نوآوری را تسهیل کند، توانایی‌های محلی را پرورش دهد و شکاف دیجیتالی رو به رشد در زمینه هوش مصنوعی را برطرف کند.
نگرانی‌ها در مورد یکپارچگی داده‌ها و اعتماد
با وجود مزایای بالقوه هوش مصنوعی متن‌باز، مهم است که نگرانی‌های مرتبط با آن را برطرف کرد، به ویژه در مورد یکپارچگی داده‌ها و اعتماد. از آنجایی که مدل‌های متن‌باز به مشارکت‌های جامعه متکی هستند، این خطر وجود دارد که شرکت‌کنندگان بدخواه ممکن است داده‌ها یا الگوریتم‌های معیوب یا مغرضانه را وارد کنند. این امر می‌تواند منجر به نتایج غیرقابل اعتماد یا نادرست شود و اعتماد به مدل‌ها را تضعیف کند.
برای کاهش این خطرات، اجرای مکانسیم‌های کنترل کیفیت دقیق و رویه‌های تأیید ضروری است. این امر می‌تواند شامل ایجاد فرآیندهای بررسی، اطمینان از شفافیت داده‌ها و ترویج رویه‌های کدنویسی مسئولانه باشد. علاوه بر این، همکاری و تبادل دانش برای شناسایی و اصلاح آسیب‌پذیری‌های بالقوه در مدل‌های متن‌باز بسیار مهم است.
تکامل هنجارهای حکمرانی هوش مصنوعی
با افزایش محبوبیت هوش مصنوعی متن‌باز، نقش فزاینده‌ای در شکل‌دهی به هنجارهای حکمرانی جهانی هوش مصنوعی ایفا خواهد کرد. چین به طور فعال از رویکردی فراگیرتر و مشارکتی‌تر در حکمرانی هوش مصنوعی در مجامع بین‌المللی حمایت کرده است و بر نیاز به در نظر گرفتن نیازها و دیدگاه‌های کشورهای نوظهور و در حال توسعه تاکید دارد.
چین با ترویج هوش مصنوعی متن‌باز، قصد دارد نفوذ موجود هنجارهای غربی در حکمرانی هوش مصنوعی را به چالش بکشد و چارچوبی را ترویج کند که بهتر منعکس‌کننده منافع مشترک همه کشورها و ذینفعان باشد. این رویکرد این پتانسیل را دارد که توسعه عادلانه‌تر و عادلانه‌تر هوش مصنوعی را تسهیل کند و اطمینان حاصل کند که مزایای هوش مصنوعی برای همه به اشتراک گذاشته می‌شود.
تعادل منافع تجاری با همکاری جهانی
چالشی که ایالات متحده و متحدانش با آن روبرو هستند، ایجاد تعادل بین منافع تجاری و نیاز به همکاری جهانی در استانداردهای باز و مسئولانه هوش مصنوعی است. در حالی که مدل‌های هوش مصنوعی اختصاصی ممکن است رقابت و سودآوری را به همراه داشته باشند، همچنین می‌توانند شکاف دیجیتالی را با محدود کردن دسترسی کشورهای نوظهور و در حال توسعه به فناوری و تخصص هوش مصنوعی، تداوم بخشند.
اتخاذ رویکردی بازتر و مشارکتی‌تر، از جمله حمایت از هوش مصنوعی متن‌باز، می‌تواند به پر کردن این شکاف کمک کند و یک اکوسیستم جهانی فراگیرتر و عادلانه‌تر از هوش مصنوعی را ترویج کند. این امر مستلزم تفکر مجدد در مورد حقوق مالکیت معنوی و انتقال فناوری، و تعهد به حکمرانی مشترک و همکاری چندجانبه است.
مسئولیتی سهیم
استراتژی متن‌باز چین خالی از خطر نیست، بلکه دریچه‌ای منحصربه‌فرد از فرصت‌ها را ارائه می‌کند. مانند هر فناوری دیگری، این توانایی را دارد که برای خیر مستقر شود، همچنین می‌تواند برای “شر” مستقر شود. با این حال، با چارچوب‌های حکمرانی جهانی سالم، نرده‌بان‌های اخلاقی و فرهنگ متن‌باز، جهان نه تنها فرصت بیشتری برای شکل‌دهی به مسیر فناوری دارد، بلکه این فرصت را دارد که آینده جمعی خود را تغییر دهد.
اطمینان از اینکه هوش مصنوعی در همه جا برای همه مفید است، نیازمند همکاری نزدیک‌تر از هر زمان دیگری است.