پیشرفت هوش مصنوعی چین: کاهش فاصله با آمریکا

چین در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه هوش مصنوعی (AI) داشته است که ناشی از برنامه‌های ملی بلندپروازانه، بودجه قابل توجه و ظهور غول‌های فناوری و استارت‌آپ‌های نوآورانه است. این پیشرفت شکاف هوش مصنوعی بین چین و ایالات متحده را کاهش داده و چین را به عنوان یک رهبر بالقوه در چشم انداز جهانی هوش مصنوعی قرار داده است.

ابتکارات استراتژیک و افزایش بودجه

در سال 2017، دولت چین از ‘برنامه توسعه نسل بعدی هوش مصنوعی’ رونمایی کرد، یک طرح استراتژیک با هدف بلندپروازانه تثبیت چین به عنوان رهبر جهانی در فناوری‌های هوش مصنوعی تا سال 2030. این برنامه به عنوان یک کاتالیزور برای افزایش سرمایه‌گذاری در بخش هوش مصنوعی چین عمل کرده است.

داده‌های Tech in Asia نشان می‌دهد که بودجه استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی چین افزایش چشمگیری داشته است. در سال گذشته، این بخش 16 درصد از کل بودجه چین را به خود اختصاص داده است، که جهشی قابل توجه از تنها 6 درصد در سال 2023 است. این افزایش سرمایه‌گذاری بر اهمیت روزافزون هوش مصنوعی در توسعه فناوری و اقتصادی چین تأکید می‌کند.

توسعه سریع مدل هوش مصنوعی

چین همچنین شاهد تسریع در توسعه و راه اندازی مدل‌های هوش مصنوعی قابل توجهی بوده است. بر اساس داده‌های Epoch AI، یک موسسه تحقیقاتی که مدل‌های پیشرو هوش مصنوعی را بر اساس معیارهایی مانند بهبودهای پیشرفته در بنچمارک‌های شناخته شده، استنادهای قابل توجه، ارتباط تاریخی یا استفاده گسترده طبقه‌بندی می‌کند، سازمان‌های چینی 24 مدل پیشرو هوش مصنوعی را در سال گذشته توسعه داده‌اند. این رقم نشان دهنده تقریباً نیمی از کل تعداد این مدل‌ها است که در ایالات متحده توسعه یافته‌اند و نشان دهنده باریک‌ترین شکاف بین دو کشور از سال 2010 است.

توسعه سریع مدل‌های هوش مصنوعی در چین، قابلیت‌های رو به رشد این کشور در این زمینه و تعهد آن به کاهش شکاف فناوری با ایالات متحده را برجسته می‌کند.

بازیگران کلیدی: غول‌های فناوری و استارت‌آپ‌های در حال ظهور

تا 23 آوریل، دو مدل از 10 مدل بزرگ زبانی (LLM) برتر جهان توسط شرکت‌های چینی، به طور خاص Alibaba و DeepSeek، توسعه یافته‌اند. این دستاورد بر قدرت و نوآوری در بازار هوش مصنوعی چین تأکید می‌کند، که با حضور غول‌های فناوری مستقر و استارت‌آپ‌های نوظهور مشخص می‌شود.

سرمایه‌گذاری غول‌های فناوری

غول‌های فناوری چینی مانند Alibaba، Baidu، Tencent و ByteDance سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در هوش مصنوعی انجام می‌دهند و نقش محوری آن را در آینده فناوری تشخیص می‌دهند. این شرکت‌ها LLMهای خود را از سال 2015 توسعه داده‌اند و میلیاردها دلار سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه هوش مصنوعی در سال‌های آینده اختصاص داده‌اند.

این سرمایه‌گذاری‌ها نشان دهنده اهمیت استراتژیک هوش مصنوعی برای این شرکت‌ها و عزم راسخ آن‌ها برای حفظ رقابت در چشم انداز جهانی فناوری است.

نوآوری استارت‌آپ

علاوه بر غول‌های فناوری، استارت‌آپ‌ها نقش مهمی در شکل‌دهی به چشم انداز هوش مصنوعی چین ایفا می‌کنند. به عنوان مثال، DeepSeek به دلیل مدل R1 منبع باز مقرون به صرفه خود، که رهبران هوش مصنوعی ایالات متحده مانند OpenAI، Meta و Google را تحت تأثیر قرار داده است، شناخته شده است.

علاوه بر این، چین میزبان شش ‘ببر هوش مصنوعی’ است، اصطلاحی که رسانه‌های محلی برای توصیف استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی مولد که به ارزش میلیارد دلاری دست یافته‌اند، استفاده می‌کنند. این شرکت‌ها، از جمله Zhipu AI، Minimax، Moonshot AI، StepFun، 01.AI و Baichuan AI، نوآوری و رقابت را در بازار هوش مصنوعی چین پیش می‌برند.

همکاری و مشارکت‌های استراتژیک

در حالی که به نظر می‌رسد غول‌های فناوری واستارت‌آپ‌های هوش مصنوعی در چین با یکدیگر رقابت می‌کنند، اما اغلب در یک اکوسیستم مشارکتی فعالیت می‌کنند. به عنوان مثال، بسیاری از ‘ببرهای هوش مصنوعی’ توسط شرکت‌های بزرگ فناوری چینی حمایت می‌شوند. این همکاری به استارت‌آپ‌ها اجازه می‌دهد تا از منابع و تخصص شرکت‌های مستقر استفاده کنند، در حالی که غول‌های فناوری می‌توانند از نوآوری و چابکی استارت‌آپ‌ها بهره‌مند شوند.

علاوه بر این، برخی از این استارت‌آپ‌ها، مانند Baichuan، Moonshot، Zhipu AI و StepFun، از سرمایه‌گذاران مرتبط با دولت بودجه دریافت کرده‌اند. این حمایت از سوی دولت بر اهمیت استراتژیک هوش مصنوعی برای برنامه ملی چین تأکید می‌کند.

توسعه استعداد و آموزش

سال‌هاست که چین به طور فعال کارشناسان علوم و فناوری چینی را که در خارج از کشور تحصیل کرده‌اند، استخدام می‌کند و آن‌ها را تشویق می‌کند تا به کشور خود بازگردند و در توسعه کشور سهیم باشند. با این حال، در بخش هوش مصنوعی، سیستم آموزشی داخلی چین توانایی خود را در پرورش استعدادهای محلی ثابت کرده است.

بررسی سوابق تحصیلی چهره‌های کلیدی از استارت‌آپ‌های پیشرو هوش مصنوعی چین نشان می‌دهد که اکثریت آن‌ها، هفت نفر از 10 نفر، بالاترین مدرک خود را در چین کسب کرده‌اند. تنها سه نفر در ایالات متحده تحصیل کرده‌اند. به عنوان مثال، در DeepSeek، تمام اعضای اصلی تیم، از جمله دانشمندان و توسعه دهندگان، در دانشگاه‌های محلی تحصیل کرده‌اند.

این تاکید بر توسعه استعدادهای داخلی، چین را قادر ساخته است تا پایه و اساس محکمی برای نوآوری و رشد هوش مصنوعی ایجاد کند.

کاهش شکاف استعداد

اگرچه چین هنوز از نظر کلی استعدادهای هوش مصنوعی از ایالات متحده عقب است، اما به سرعت در حال جبران است.

در سال 2019، چین حتی در فهرست کشورهای برتر استخدام کننده 2 درصد از محققان برجسته هوش مصنوعی نیز حضور نداشت. با این حال، تنها سه سال بعد، طبق تحقیقات MacroPolo، اندیشکده سابق موسسه Paulson، با 12 درصد به رتبه دوم صعود کرد.

این افزایش سریع در استخدام محققان برتر هوش مصنوعی، تعهد چین به جذب و حفظ استعدادها در این زمینه حیاتی را نشان می‌دهد.

نگاهی عمیق به چشم انداز هوش مصنوعی چین

تجزیه و تحلیل ‘ببرهای هوش مصنوعی’

ظهور ‘ببرهای هوش مصنوعی’ – Zhipu AI، Minimax، Moonshot AI، StepFun، 01.AI و Baichuan AI – یک تصویر فوری جذاب از پویایی در بخش هوش مصنوعی چین ارائه می‌دهد. این استارت‌آپ‌ها، که همگی به ارزش میلیارد دلاری دست یافته‌اند، هر کدام جایگاه‌های منحصربه‌فردی را برای خود ایجاد می‌کنند و به پیشرفت کلی هوش مصنوعی در چین کمک می‌کنند.

• Zhipu AI: Zhipu AI که به دلیل تمرکز بر هوش مصنوعی دانش محور شناخته شده است، مدل‌هایی را توسعه می‌دهد که می‌توانند اطلاعات پیچیده را درک و استدلال کنند، و کاربردهایی در زمینه‌هایی مانند آموزش، مراقبت‌های بهداشتی و مالی دارند.

• Minimax: این استارت‌آپ در ایجاد عوامل هوش مصنوعی تعاملی که می‌توانند در مکالمات طبیعی و جذاب شرکت کنند، تخصص دارد و آن‌ها را برای کاربردهایی مانند خدمات مشتری، دستیارهای مجازی و سرگرمی مناسب می‌سازد.

• Moonshot AI: Moonshot AI بر توسعه مدل‌های هوش مصنوعی چندوجهی متمرکز است که می‌توانند اطلاعات را از منابع مختلف، از جمله متن، تصاویر و ویدیو، پردازش و درک کنند و آن‌ها را قادر می‌سازند تا وظایفی مانند تشخیص تصویر، تجزیه و تحلیل ویدیو و پردازش زبان طبیعی را انجام دهند.

• StepFun: StepFun در حال ساخت ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای تولید محتوای خلاقانه است که به کاربران امکان می‌دهد به راحتی تصاویر، فیلم‌ها و موسیقی با کیفیت بالا ایجاد کنند و کاربردهایی در بازاریابی، تبلیغات و سرگرمی داشته باشند.

• 01.AI: این استارت‌آپ در حال توسعه مدل‌های پایه است که می‌توانند با طیف گسترده‌ای از وظایف پایین‌دستی سازگار شوند و یک راه حل انعطاف‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه برای کسب‌وکارهایی که به دنبال ادغام هوش مصنوعی در عملیات خود هستند، ارائه می‌دهد.

• Baichuan AI: Baichuan AI بر توسعه مدل‌های بزرگ زبانی متمرکز است که می‌توانند متن شبیه به انسان را درک و تولید کنند، و کاربردهایی در زمینه‌هایی مانند چت‌بات‌ها، ایجاد محتوا و ترجمه دارند.

نقش حمایت دولت

تمرکز استراتژیک دولت چین بر هوش مصنوعی نقش مهمی در پیشرفت این کشور در این زمینه ایفا کرده است. علاوه بر برنامه توسعه نسل بعدی هوش مصنوعی، دولت بودجه قابل توجهی را فراهم کرده است، مؤسسات تحقیقاتی را ایجاد کرده است و سیاست‌هایی را برای ترویج نوآوری و پذیرش هوش مصنوعی اجرا کرده است.

این حمایت یک محیط مطلوب برای توسعه هوش مصنوعی در چین ایجاد کرده است و سرمایه‌گذاری‌های داخلی و بین‌المللی را جذب کرده و همکاری بین دانشگاه، صنعت و دولت را تقویت می‌کند.

چالش‌ها و فرصت‌ها

چین علیرغم پیشرفت چشمگیر خود، هنوز با چالش‌هایی در پیگیری رهبری هوش مصنوعی مواجه است. این موارد عبارتند از:

• دسترسی به داده: دسترسی به مجموعه‌های داده بزرگ و با کیفیت بالا برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی ضروری است. در حالی که چین حجم عظیمی از داده‌ها را در اختیار دارد، مسائل مربوط به حریم خصوصی داده، امنیت و دسترسی می‌تواند مانع از توسعه هوش مصنوعی شود.

• فناوری تراشه: اتکای چین به فناوری تراشه خارجی یک گلوگاه بالقوه برای جاه‌طلبی‌های هوش مصنوعی آن ایجاد می‌کند. توسعه قابلیت‌های تولید تراشه داخلی برای اطمینان از رقابت بلندمدت در زمینه هوش مصنوعی بسیار مهم است.

• ملاحظات اخلاقی: با فراگیرتر شدن هوش مصنوعی، ملاحظات اخلاقی مانند سوگیری، انصاف و پاسخگویی به طور فزاینده‌ای مهم می‌شوند. پرداختن به این مسائل برای اطمینان از اینکه هوش مصنوعی به طور مسئولانه توسعه و استفاده می‌شود، ضروری است.

با این حال، چین همچنین فرصت‌های قابل توجهی برای پیشبرد بیشتر قابلیت‌های هوش مصنوعی خود دارد. این موارد عبارتند از:

• مشارکت‌های استراتژیک: تقویت مشارکت با سایر کشورها و سازمان‌ها می‌تواند دسترسی به استعدادها، فناوری و بازارها را فراهم کند و نوآوری هوش مصنوعی را تسریع بخشد.

• ابتکارات منبع باز: پذیرش اصول منبع باز می‌تواند همکاری و تبادل دانش را تقویت کند و منجر به پیشرفت سریع‌تر در توسعه هوش مصنوعی شود.

• تمرکز بر کاربردها: تمرکز بر توسعه برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی که به نیازهای خاص اجتماعی پاسخ می‌دهند، می‌تواند ارزش اقتصادی ایجاد کند و کیفیت زندگی شهروندان را بهبود بخشد.

پیامدهای جهانی ظهور هوش مصنوعی چین

قابلیت‌های رو به رشد هوش مصنوعی چین پیامدهای قابل توجهی برای چشم انداز جهانی فناوری دارد. با تبدیل شدن چین به یک بازیگر بزرگ در هوش مصنوعی، به طور فزاینده‌ای مسیر تحقیق، توسعه و استقرار هوش مصنوعی را شکل خواهد داد.

این امر پیامدهایی برای موارد زیر خواهد داشت:

• رقابت ژئوپلیتیکی: هوش مصنوعی به یک حوزه کلیدی رقابت ژئوپلیتیکی بین ایالات متحده و چین تبدیل می‌شود. کشوری که در هوش مصنوعی پیشرو باشد، از نظر رقابت اقتصادی، قابلیت‌های نظامی و نفوذ جهانی مزیت قابل توجهی خواهد داشت.

• استانداردهای فناوری: نفوذ رو به رشد چین در هوش مصنوعی می‌تواند منجر به توسعه استانداردهای فناوری جایگزین شود و به طور بالقوه یک چشم انداز جهانی فناوری پراکنده ایجاد کند.

• چارچوب‌های اخلاقی: رویکرد چین به اخلاق هوش مصنوعی ممکن است با رویکرد سایر کشورها متفاوت باشد و منجر به بحث در مورد استفاده مناسب از هوش مصنوعی و نیاز به همکاری بین‌المللی در مورد دستورالعمل‌های اخلاقی شود.

آینده‌ای که توسط هوش مصنوعی شکل می‌گیرد

با ادامه تکامل هوش مصنوعی، تقریباً هر جنبه‌ای از زندگی ما را تغییر خواهد داد، از نحوه کار و ارتباط ما گرفته تا نحوه دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و آموزش. نقش چین در شکل‌دهی به آینده هوش مصنوعی قابل توجه خواهد بود و پیشرفت آن در این زمینه تأثیر عمیقی بر جهان خواهد گذاشت.

چین با سرمایه‌گذاری در استعدادها، تقویت نوآوری و ترویج همکاری، خود را در موقعیتی قرار می‌دهد که رهبر انقلاب هوش مصنوعی باشد. در حالی که چالش‌هایی باقی می‌مانند، تعهد این کشور به هوش مصنوعی و پیشرفت چشمگیر آن در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که همچنان نقش محوری در شکل‌دهی به آینده این فناوری تحول‌آفرین ایفا خواهد کرد.