در دنیای سرگیجه‌آور نیمه‌هادی‌ها، ثروت‌ها ساخته می‌شوند و رقابت‌ها در سیلیکون شکل می‌گیرند. سال‌هاست که روایت در محاسبات با کارایی بالا، به‌ویژه تب طلا پیرامون هوش مصنوعی، تحت سلطه یک نام بوده است: Nvidia. به نظر می‌رسید غول Jensen Huang تقریباً شکست‌ناپذیر است و GPUهای آن به کلنگ‌ها و بیل‌های ضروری برای انقلاب هوش مصنوعی تبدیل شده‌اند. با این حال، زمزمه‌های قدرت گرفتن یک رقیب بلندتر شده است و به‌طور فزاینده‌ای، این زمزمه‌ها بر روی Advanced Micro Devices، که بیشتر با نام AMD شناخته می‌شود، متمرکز شده‌اند. تحت هدایت استوار Lisa Su، AMD خود را از یک رقیب ضعیف که دائماً در زمینه CPUها به دنبال Intel بود، به یک رقیب قدرتمند در چندین جبهه تبدیل کرده است. اکنون، این شرکت نگاه خود را به سنگر سودآور هوش مصنوعی Nvidia دوخته است و تحولات اخیر نشان می‌دهد که این چالش در حال شتاب گرفتن جدی است.
داستان دیگر فقط مربوط به مشخصات فنی یا امتیازات بنچمارک نیست؛ بلکه مربوط به درک بازار، مشارکت‌های استراتژیک و اقتصاد بی‌امان مرکز داده است. اخیراً یک لرزش قابل توجه در صنعت ایجاد شد: Ant Group، غول فین‌تک چینی، طبق گزارش‌ها به سمت شتاب‌دهنده‌های هوش مصنوعی AMD متمایل شده است. در حالی که دامنه کامل آن هنوز مشخص نیست، سیگنال قوی است. این صرفاً یک ژست نمادین نیست؛ بلکه تأییدی از سوی یک بازیگر بزرگ است که سخت‌افزار AMD واقعاً می‌تواند در بوته آزمایش سخت برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی در دنیای واقعی، با محصولات Nvidia رقابت کند. برای شرکتی مانند AMD که desesperately به دنبال شکستن تصور برتری غیرقابل عبور Nvidia است، تأییدهایی مانند این به اندازه وزنشان طلا، یا شاید سیلیکون، ارزش دارند.
سلطنت Nvidia و اقتصاد اخلال
درک بزرگی وظیفه AMD مستلزم درک قلعه‌ای است که Nvidia ساخته است. سلطه Nvidia تصادفی نیست. این ناشی از سال‌ها آینده‌نگری استراتژیک است که به ایجاد CUDA، پلتفرم نرم‌افزاری اختصاصی آن، منجر شد. CUDA یک اکوسیستم قدرتمند ایجاد کرد، یک خندق عمیق پر از توسعه‌دهندگان، کتابخانه‌ها و برنامه‌های بهینه‌سازی شده که تغییر از GPUهای Nvidia را برای بسیاری به یک پیشنهاد پیچیده و پرهزینه تبدیل کرد. این مزیت نرم‌افزاری، همراه با نوآوری بی‌وقفه سخت‌افزاری، به Nvidia اجازه داد تا سهم شیر بازار آموزش و استنتاج هوش مصنوعی در حال رشد را به دست آورد.
پیامدهای مالی سرسام‌آور است. کسب‌وکار مرکز داده Nvidia، که تقریباً به طور کامل توسط GPUهای هوش مصنوعی آن مانند H100و پیشینیانش تغذیه می‌شود، منفجر شده است. ما در مورد نرخ‌های رشدی صحبت می‌کنیم که سرمایه‌گذاران باتجربه فناوری را به وجد می‌آورد - افزایش‌های سه رقمی درصدی سال به سال. پیش‌بینی می‌شود درآمد آن تنها از این بخش به طور بالقوه چهار برابر کل درآمد پیش‌بینی شده AMD برای کل سال باشد. این مقیاس امپراتوری است که AMD در تلاش برای نفوذ به آن است.
با این حال، همین مقیاس فرصتی منحصر به فرد برای AMD ایجاد می‌کند. قانون اعداد بزرگ در نهایت حتی به شرکت‌های با رشد فوق‌العاده نیز می‌رسد. مهمتر از آن، تمرکز محض قدرت بازار در Nvidia تقاضای ذاتی برای جایگزین‌ها ایجاد می‌کند. مشتریان، به‌ویژه ارائه‌دهندگان ابر مقیاس‌پذیر (مانند Amazon AWS، Microsoft Azure، Google Cloud) و شرکت‌های بزرگ، طبیعتاً از وابستگی به یک تأمین‌کننده واحد نگران هستند. آنها خواهان اهرم مذاکره، تنوع زنجیره تأمین و، صراحتاً، قیمت‌گذاری رقابتی هستند. این یک فرصت، یک ضرورت بازار، برای یک منبع دوم معتبر ایجاد می‌کند.
اینجاست که محاسبات برای طرفداران AMD قانع‌کننده می‌شود. به دست آوردن حتی یک تکه به ظاهر متوسط از کیک عظیم Nvidia به تأثیر نامتناسب بزرگی بر وضعیت مالی AMD تبدیل می‌شود. اگر AMD بتواند تنها 1٪ از بازار GPU هوش مصنوعی را که در حال حاضر در اختیار Nvidia است، به دست آورد، درآمد حاصله می‌تواند به طور بالقوه خط بالای کلی AMD را با رقمی نزدیک به 5٪ افزایش دهد. 5٪ از سهم Nvidia را تصاحب کنید، و تأثیر آن برای مسیر رشد و روایت ارزش‌گذاری AMD تحول‌آفرین می‌شود. این موضوع در مورد سرنگونی Nvidia یک شبه نیست؛ بلکه در مورد نشان دادن قدرت رقابتی کافی برای ایجاد یک جایگاه معنادار و بسیار سودآور است.
ترسیم مسیر: احساسات بازار و جریانات فنی زیرین
Wall Street اغلب به زبان رمزآلود نمودارها و شاخص‌ها صحبت می‌کند و تلاش می‌کند تا حرکات قیمت آینده را از الگوهای گذشته پیش‌بینی کند. نگاهی به نمودار سهام AMD اخیراً تصویری از خوش‌بینی کوتاه‌مدت را نشان می‌دهد. قیمت به طور مداوم بالاتر از میانگین‌های متحرک کوتاه‌مدت کلیدی خود - میانگین‌های متحرک ساده (SMAs) 8 روزه، 20 روزه و حتی 50 روزه - معامله شده است. در واژگان تحلیل تکنیکال، این نشان‌دهنده علاقه خرید قوی و شتاب مثبت است. خریداران مایل بوده‌اند در سطوح به تدریج بالاتر وارد شوند و روند صعودی را حفظ کنند.
- قدرت کوتاه‌مدت: قرار گرفتن سهام بالاتر از شاخص‌هایی مانند SMA 8 روزه (قبلاً حدود 108.92 دلار) و SMA 20 روزه (نزدیک به 103.19 دلار) نشان‌دهنده کنترل صعودی فوری است. SMA 50 روزه (که نزدیک به 110.11 دلار در نوسان است) این احساسات مثبت را در یک بازه زمانی کمی طولانی‌تر تقویت می‌کند. هنگامی که یک سهم به راحتی بالاتر از این میانگین‌های در حال افزایش باقی می‌ماند، اغلب نشان می‌دهد که مسیر کمترین مقاومت، حداقل در حال حاضر، به سمت بالا است.
با این حال، نمودارها همچنین هشدارهای ظریفی را نشان می‌دهند و نسبت به اشتیاق بی‌حد و حصر احتیاط را توصیه می‌کنند. SMA 200 روزه بلندمدت، یک معیار پربیننده برای روند اصلی، به طور قابل توجهی بالاتر قرار دارد (قبلاً حدود 138.50 دلار ذکر شده بود). این نشان می‌دهد که در حالی که رالی اخیر قوی بوده است، سهام هنوز صعود قابل توجهی در پیش دارد تا اوج‌های بلندمدت خود را پس بگیرد و از سرگیری قطعی و در مقیاس بزرگ بازار صعودی را تأیید کند. شکستن بالاتر از این سطح یک تأیید فنی قدرتمند خواهد بود.
علاوه بر این، شاخص Moving Average Convergence Divergence (MACD)، که برای آشکار کردن تغییرات در قدرت، جهت، شتاب و مدت یک روند طراحی شده است، اخیراً در حال بهبودی از قلمرو منفی بوده است. در حالی که حرکت به سمت مثبت دلگرم‌کننده است، نشان می‌دهد که شتاب زیربنایی قبلاً ضعیف شده بود و بهبودی باید پایداری خود را نشان دهد. یک فشار قاطع به قلمرو مثبت، همراه با یک تقاطع صعودی، وزن بیشتری به مورد خوش‌بینانه اضافه می‌کند.
تحلیل تکنیکال، البته، تنها یک قطعه از پازل است. این احساسات بازار و الگوهای معاملاتی را منعکس می‌کند اما ارزش بنیادی را دیکته نمی‌کند. محرک‌های واقعی در توانایی AMD برای اجرای استراتژی خود، برنده شدن در طراحی‌های حیاتی و بهره‌برداری از بادهای موافق بنیادی که در بخش هوش مصنوعی می‌وزند، نهفته است.
آیا Wall Street یورش به مرکز داده را دست کم می‌گیرد؟
اجماع تحلیلگران اغلب یک فشارسنج مفید از انتظارات بازار ارائه می‌دهد. در حال حاضر، Wall Street رشد قوی، هرچند تعدیل‌شونده، را برای AMD در سال‌های آینده (2025 و 2026) پیش‌بینی می‌کند. این پیش‌بینی‌ها احتمالاً قدرت مداوم در کسب‌وکار CPU آن و برخی دستاوردها در GPUها را در نظر می‌گیرند، اما ممکن است در مورد اختلال بالقوه‌ای که AMD می‌تواند در فضای هوش مصنوعی مرکز داده ایجاد کند، محافظه‌کارانه باشند.
شک و تردید کاملاً بی‌اساس نیست. برتری Nvidia، به‌ویژه اکوسیستم نرم‌افزاری CUDA آن، همچنان یک مانع بزرگ است. انتقال بارهای کاری پیچیده هوش مصنوعی توسعه‌یافته برای CUDA به جایگزین AMD، ROCm (Radeon Open Compute Platform)، نیازمند تلاش و سرمایه‌گذاری است. با این حال، نشانه‌هایی وجود دارد که تحلیلگران ممکن است دست AMD را دست کم گرفته باشند.
عملکرد اخیر شرکت در بخش مرکز داده را به طور کلی در نظر بگیرید. در سه ماهه چهارم، این بخش حیاتی شاهد افزایش نزدیک به 70 درصدی درآمد بود. این فقط رشد ارگانیک بازار نبود؛ بلکه نشان‌دهنده دستاوردهای ملموس سهم بازار بود، به‌ویژه پیشی گرفتن از رقیب سنتی خود، Intel، که همچنان در این عرصه پرمخاطره با چالش‌هایی روبرو است. در حالی که بخش عمده‌ای از این رشد احتمالاً توسط CPUهای سرور EPYC AMD هدایت می‌شد، این شتاب، پایه و اساس و روابط مشتری را فراهم می‌کند که می‌توان جاه‌طلبی‌های GPU آن را بر روی آن بنا کرد.
ابر مقیاس‌پذیرها، بزرگترین خریداران تراشه‌های مرکز داده، فعالانه در حال ارزیابی و در برخی موارد، استقرار شتاب‌دهنده‌های سری Instinct MI AMD هستند. آنها به شدت بر معیارهای عملکرد به ازای هر دلار و عملکرد به ازای هر وات متمرکز هستند. اگر AMD بتواند جایگزین‌های قانع‌کننده‌ای ارائه دهد که این معیارهای سخت‌گیرانه را برآورده کنند، ابر مقیاس‌پذیرها تمایل خود را برای تنوع بخشیدن به زیرساخت‌های خود نشان داده‌اند. توسعه Ant Group یک نمونه بارز است - یک مشتری پیچیده که در راه‌حل هوش مصنوعی AMD ارزش پیدا می‌کند.
پر کردن شکاف: قدرت سخت‌افزاری و چالش نرم‌افزاری
مزیت CUDA Nvidia غیرقابل انکار است و نشان‌دهنده سال‌ها سرمایه‌گذاری و پذیرش توسط توسعه‌دهندگان است. با این حال، AMD ساکن نمانده است. این شرکت تشخیص می‌دهد که سخت‌افزار رقابتی ضروری است اما کافی نیست. منابع قابل توجهی برای تقویت ROCm، با هدف بهبود قابلیت استفاده آن، گسترش کتابخانه‌ها و چارچوب‌های پشتیبانی شده آن (مانند PyTorch و TensorFlow) و پرورش یک جامعه توسعه‌دهنده گسترده‌تر، در حال صرف شدن است.
پیشرفت اخیر در جبهه سخت‌افزار قابل توجه بوده است. AMD سری Instinct MI300 خود را، به‌ویژه شتاب‌دهنده MI300X، که صراحتاً برای به چالش کشیدن H100 Nvidia طراحی شده است، راه‌اندازی کرد. بنچمارک‌های اولیه و به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری بعدی، افزایش عملکرد چشمگیری را نشان داده‌اند. AMD ادعا کرد که بهینه‌سازی‌های نرم‌افزاری منتشر شده در اواخر سال گذشته، عملکرد MI300X را در برخی بارهای کاری هوش مصنوعی به طور مؤثری دو برابر کرده و آن را به رقابت نزدیک‌تری با پرچمدار Nvidia رسانده است.
- موقعیت‌یابی MI300X: این تراشه هسته‌های GPU را با هسته‌های CPU (در نوع MI300A) ترکیب می‌کند یا صرفاً بر شتاب GPU تمرکز دارد (MI300X)، که اغلب دارای ظرفیت حافظه با پهنای باند بالا (HBM) بزرگ‌تری نسبت به محصولات رقیب Nvidia است. این مزیت حافظه می‌تواند برای بارگذاری و اجرای مدل‌های زبان بزرگ (LLMs) عظیم که برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی مولد مانند ChatGPT را قدرت می‌بخشند، حیاتی باشد.
- ادعاهای عملکرد: در حالی که بنچمارک‌های مستقل و دنیای واقعی برای تأیید حیاتی هستند، داده‌های عملکرد خود AMD پیشرفت‌های قابل توجهی را نشان می‌دهد. دو برابر شدن عملکرد از طریق به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری، تلاش‌های بهینه‌سازی مداوم برای ROCm و معماری سخت‌افزاری زیربنایی را برجسته می‌کند.
- نقشه راه آینده: AMD یک نقشه راه تهاجمی را نشان داده است و قول بهبودهای بیشتر و شتاب‌دهنده‌های نسل بعدی را داده است که برای همگام شدن با، یا حتی پیشی گرفتن از، چرخه نوآوری سریع Nvidia (که شامل Blackwell B200 اخیراً اعلام شده است) طراحی شده‌اند.
نبرد نرم‌افزاری همچنان دشوار است. بلوغ و گستردگی CUDA موانع قابل توجهی هستند. با این حال، حرکت صنعت به سمت استانداردهای بازتر و تمایل به جایگزین‌ها می‌تواند به نفع AMD عمل کند. موفقیت به سرمایه‌گذاری پایدار در ROCm، مشارکت‌های قوی با توسعه‌دهندگان چارچوب هوش مصنوعی و متقاعد کردن اکوسیستم گسترده‌تر مبنی بر اینکه AMD یک پلتفرم بادوام و با کارایی بالا برای بلندمدت ارائه می‌دهد، بستگی دارد. اگر AMD بتواند به ارائه سخت‌افزار رقابتی ادامه دهد و پیشرفت قابل توجهی در پر کردن شکاف نرم‌افزاری داشته باشد، پتانسیل برای تصاحب سهم بزرگ‌تری از بازار هوش مصنوعی به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
روایت در حال تغییر است. AMD دیگر فقط رقیب CPU نیست؛ بلکه یک مدعی جدی در فضای شتاب‌دهنده هوش مصنوعی است. این شرکت که با پیروزی‌های استراتژیک مانند قرارداد Ant Group و رشد چشمگیر در بخش مرکز داده خود تقویت شده است، دارای شتاب ملموسی است. در حالی که سلطه Nvidia، که بر پایه CUDA و سال‌ها رهبری بازار بنا شده است، همچنان قدرتمند است، پویایی بازار - تمایل به رقابت، مقیاس عظیم هزینه‌های هوش مصنوعی، و بهبود سخت‌افزار و پشته نرم‌افزاری AMD - سناریوی قانع‌کننده‌ای را ایجاد می‌کند. اگر AMD به اجرای بی‌وقفه خود ادامه دهد و سهم بازار Nvidia را تکه به تکه با ارزش کاهش دهد، پیش‌بینی‌های رشدی که در حال حاضر توسط Wall Street ترسیم شده‌اند، ممکن است به زودی به طور قطع دست کم گرفته شده به نظر برسند. میدان هوش مصنوعی وسیع است و در حالی که Nvidia همچنان قهرمان است، AMD در حال اثبات این است که رقیبی با قدرت و استراتژی برای وارد کردن ضربات قابل توجه است.